نگاهی به شیوه جدید برگزاری جشنواره فیلم دفاع مقدس

جشنواره فیلم دفاع مقدس با شکل جدید برگزاری در حاشیه جشنواره فیلم فجر می تواند رونق گمشده خود را از محل تکیه بر اعتبار سینمای ایران به دست آورد؛ موضوعی که مهمتر از برگزاری یک جشنواره مستقل است.
خبرها درباره شیوه جدید برگزاری جشنواره فیلم دفاع مقدس که امسال یازدهمین دوره خود را پشت سر می گذارد، موجی جدید در سینمای ایران به راه انداخته است. این جشنواره که به همت بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس از سال ۶۲ آغاز به کار کرد، در هر دوره با مسائلی دست به گریبان بود. انصراف بنیاد در دهمین دوره برگزاری این جشنواره در سال ۸۴ به جهت ناتوانی مالی و برگزاری این دوره از جشنواره به همت انجمن سینمای دفاع مقدس تنها یکی از این حاشیه های پررنگتر از متن بود که پس از این دوره، برگزاری جشنواره در سال ۸۶ را در ابهام باقی گذاشت.
خردادماه امسال در شرایطی که احسان محمدحسنی معاون هنری بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس از برگزاری این جشنواره در نیمه دوم آذرماه ۸۶ در شهرهای خرمشهر و آبادان خبر داد، با نزدیک شدن به این زمان نه خبری از انجام مقدمات برگزاری جشنواره شد و نه پاسخی محض به قطعیت برگزار نشدن یازدهمین دوره جشنواره داده شد. در همین ایام برخی به این ابهام ایجاد شده و احتمال توقف برگزاری جشنواره فیلم دفاع مقدس واکنش نشان دادند. ناصر شفق مدیر عامل پیشین انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس برگزار نشدن این جشنواره را یک فاجعه نامید و رونق سینمای ایران را متأثر از رونق سینمای دفاع مقدس دانست. محمدرضا شرف الدین مدیر عامل فعلی انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس نیز گفت: «متولی برگزاری این جشنواره بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس است و انجمن سینمای دفاع مقدس در سال های پیش مجری بوده است. امسال هم اگر متولیان نظری داشته باشند با کمال میل حاضر به همکاری هستیم.» در چنین شرایطی که ابهام در برگزاری این جشنواره پررنگتر می شد، رئیس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس مهر پایان را بر همه این پیش بینی ها زد.
میرفیصل باقرزاده در چهاردهمین نمایشگاه مطبوعات خبر از برگزاری این جشنواره با استقلال موضوعی در حاشیه جشنواره بیست و ششم فیلم فجر با هماهنگی و همکاری وزارت ارشاد و برای صرفه جویی در برخی هزینه ها خبر داد. وی گفت: «بنیاد برای فیلمنامه برگزیده جشنواره امسال جایزه ۱۰ میلیون تومانی در نظر گرفته تا فقر ناشی از فیلمنامه تا حدودی جبران و تلاش ها بر حوزه های دیگر متمرکز شود. اکنون هزینه هایی که صرف جشنواره می شود مانع از پرداختن به آثار تولیدی است و ما تلاش می کنیم کمیت تولید همزمان با کیفیت ارتقاء یابد. کیفیت فیلمنامه های دفاع مقدس خوب است، اما تلاش می کنیم این بخش قویتر شود و برای این منظور مسابقه هم ترتیب داده ایم، البته تاکنون اثر قابل توجهی به دست ما نرسیده است.»
از صحبت های رئیس بنیاد چند نکته مهم را می توان مورد توجه و تحلیل قرار داد. جشنواره فیلم دفاع مقدس هر چند جشنواره ای برخاسته از نیاز جامعه است و به پاسداشت حضور کسانی که در مقطعی حساس برای این سرزمین حماسه آفریدند تعریف شده و به حیات خود ادامه داد، ولی واقعیت این است که همانطور که رویکرد به جنگ با فاصله گرفتن از این مقطع دچار تغییر کیفیت می شود، تغییر کمی این آثار هم قابل بحث است. طبعاً با فاصله گرفتن از این دوران تعداد فیلم های دفاع مقدس ساخته شده حتی در طول دو سال هم کفایت برگزاری یک جشنواره مستقل را نمی کند، همانطور که دومین دوره این جشنواره با وقفه ای چهار ساله برگزار شد، سومین دوره با سه سال وقفه و در دوره های بعد هم به صورت دوسالانه برگزار شد.
وقتی بر مقدمات تدارک دیده شده برای برگزاری یک جشنواره اندکی تأمل می کنیم این نکته برجسته می شود که چقدر باید نیاز حضور یک جشنواره حیاتی باشد که هزینه های کوچک و بزرگ از دریافت بودجه های کلان در ردیف فرهنگی تا هزینه های برگزاری، انتشار کاتالوگ و بولتن، جایزه به برگزیدگان و حتی بودجه برای متقاعد کردن سازندگان آثار برای حضور در یک جشنواره نه چندان معتبر و کم سن و سال را فراهم کند! به علاوه اینکه هر چند دوسالانه شدن و صرفنظر کردن از برگزاری سالانه این جشنواره حرکتی در جهت بالا بردن کیفیت و کمیت آثار شرکت کننده تلقی می شود، ولی اعلام ناتوانی بنیاد حفظ آثار و ارزش های دفاع مقدس در آخرین دوره برگزاری یعنی سال ۸۴ نیز برخاسته از نوعی رکود، کم اعتباری و رونق نداشتن حرکت جشنواره تا آن زمان و موفق نبودن آن در جریان سازی بوده است. در چنین شرایطی به نظر می آید تصمیم گیری اخیر رئیس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های اسلامی بیش از هر چیز برخاسته از نوعی مصلحت اندیشی عاقلانه و منطقی محسوب می شود.
حسن استفاده از رونق و اعتباری که جشنواره فیلم فجر به جهت ۲۵ سال برگزاری صاحب آن شده، شاید بتواند «در حاشیه برگزار شدن» جشنواره فیلم دفاع مقدس را اندکی تلطیف کند. به نظر نمی آید چنین استفاده کاربردی از اعتبار و رونق جشنواره فجر نه سینمای دفاع مقدس را کوچک کند و نه از اعتبار ۱۰ ساله آن بکاهد! نکته مهم دیگر به این وجه بازمی گردد که وقتی می توان از محل هزینه هایی که صرف برگزاری یک جشنواره می شود در جهت تولید آثار دفاع مقدس فاخر استفاده کرد و تولیدات این سینما را در یک سال افزایش داد یا از محل این هزینه روی فیلمنامه های دفاع مقدس بیشتری سرمایه گذاری کرد و آثاری فاخرتر به مرحله تولید رساند، برگزاری جشنواره فیلم دفاع مقدس در حاشیه جشنواره فجر چه اشکالی دارد؟
جز این است که با اقدامات مثبتی چون تصمیم اخیر این بنیاد در اهداء جایزه ۱۰ میلیون تومانی به فیلمنامه برگزیده،می توان این هزینه را به نوعی برای ارتقاء سطح این گونه سینمایی خرج کرد و به جای کسب اعتبار از محل سالمند کردنجشنواره ها، با حرکتی عمقی و ریشه ای، نقطه حساس و اصلی این گونه سینمایی را نشانه رفت؟ جز این است که سینمای دفاع مقدس در مرحله اول از افزایش کمیت و کیفیت آثار می تواند صاحب اعتبار و مخاطب شود نه رسیدن به آمار بالاتر در برگزاری جشنواره یا حتی استقلال در برگزاری؟ طبعاً متولیان این جشنواره با شرایط پیش رو، امسال با متقاضیان بیشتری برای قرار گرفتن در باکس این جشنواره رو به رو می شوند. متقاضیانی که همانطور که اشاره شد دیده شدن فیلمشان در حاشیه جشنواره فیلم فجر را یک امتیاز تلقی می کنند و دیگر نیازی به پرداخت هزینه هایی برای قرار دادن فیلم های معتبر از سینماگران خاص در جشنواره نیست، چون این رابطه دوطرفه به نوعی نیاز هر دو طرف را می تواند برآورده کند. در چنین موقعیتی کارشناسان، مسئولان و سینماگران این حیطه هم طبعاً در مقابل این تغییر جدید مواضع خاص خود را اختیار می کنند که با در نظر گرفتن نقاط قوت بالقوه ای که در برنامه پیشنهادی رئیس بنیاد وجود دارد، می تواند دلسوزی آنها برای سینمای دفاع مقدس یا صرفتاً برگزاری یک جشنواره مورد توجه قرار دهد.

منبع : روزنامه ابرار