پای بر رکاب سلامتی

«دوچرخه» وسیله‌ای است مکانیکی که با استفاده از قدرت حرکتی پاها به هر شکلی قادر به حرکت است.
ابتدایی‌ترین نوع این وسیله در ۲۳۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در کشورهایی مثل چین، مصر و هند دیده شده و روی دیواره غارها نیز اشکالی از آن موجود است. اولین دوچرخه شناخته شده رسمی در تاریخ این وسیله «سله ریفر» نام دارد که از دو طوقه چوبی تشکیل شده و با استفاده از پاها در حالتی شبیه به راه رفتن این وسیله را به طرف جلو و عقب هدایت می‌کردند و در سال ۱۶۹۰ «سیوارک» فرانسوی لقب اسب چوبی به این وسیله بدون چرخ داد. اسب‌های چوبی در فرانسه تکامل بیشتری یافتند، به نحوی که با زدن پاها به زمین و در حالتی مشابه راه رفتن، سرعت حرکتی این وسیله در سطوح افقی و سراشیبی تا ۵ کیلومتر در ساعت ثبت شده است. تا دهه ۱۸۷۰ دوچرخه وسیله‌ای بود که بیشتر در دسترس انسان‌های ثروتمند بود و در جوامعی مثل فرانسه، انگلستان و آمریکا استفاده می‌شد. نکته دیگر اینکه دوچرخه به خاطر ارتفاعی که از سطح زمین داشت، وسیله مناسبی برای جابه‌جا کردن انسان‌ها به نظر نمی‌آمد. از سال ۱۸۸۰ دوچرخه‌هایی با ایمنی بیشتر به بازار آمد که چرخ‌های کوچک‌تری داشتند و صندلی‌اش هم پایین‌تر از دوچرخه‌های قبلی بود. دوچرخه‌سواری یک فعالیت لذت‌بخش برای همه سنین است، سلامت جسمی و روانی شما را بهبود می‌بخشد و اگر به طور منظم دوچرخه‌سواری کنید، در برابر دامنه وسیعی از بیماری‌ها محافظت می‌شوید.
● روغن‌کاری قلب
دوچرخه‌سواری روزانه ورزشی است که شما در آن به طور مناسب نفس عمیق می‌کشید و این بهترین و موثرترین شکل تمرین هوازی است. برای مثال دوچرخه‌سواری خطر بیماری‌هایی مثل بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا، چاقی و شایع‌ترین شکل دیابت (دیابت نوع ۲) را کاهش می‌دهد. مطالعات جدید بیان می‌کنند که دوچرخه‌سواری در فواصل کوتاه هم می‌تواند خطر مرگ را تا حدود ۲۲ درصد کاهش دهد (عمدتا به علت کاهش بیماری‌های قلبی).
● یک رکاب، یک شکلات
دوچرخه‌سواری می‌تواند بخشی از برنامه کاهش وزن باشد، چون این ورزش می‌تواند انرژی ذخیره شده به‌وسیله خوردن یک ردیف شکلات یا نوشیدنی‌های معادل را در یک ساعت بسوزاند ( حدود ۳۰۰ کالری) ۱۵ دقیقه دوچرخه‌سواری،
۵ بار در هفته معادل ۱۱ پوند ( حدود ۵ کیلوگرم) چربی را در سال می‌سوزاند.
● تعمیر خلق و خو
دوچرخه‌سواری، همچنین تأثیر مثبتی روی چگونگی احساس ما دارد. تمرین‌های متوسطی مانند دوچرخه‌سواری، افسردگی و استرس را کاهش می‌دهند، خلق و خوی شما را بهبود می‌بخشند و موجب افزایش خود باوری می‌شوند. همچنین مطالعات نشان می‌دهند که دوچرخه‌سواری علائم سندروم قبل از قاعدگی را هم کاهش می‌دهد.
● دوچرخه سواری به حفظ قدرت و هماهنگی شما کمک می‌کند
از مزایای غیرمستقیم دوچرخه‌سواری می‌توان به کاهش آسیب‌های ناشی از سقوط یا افتادن در دوره سالمندی اشاره کرد. قدرت و هماهنگی که دوچرخه‌سواری منظم به ارمغان می‌آورد، می‌تواند احتمال این حوادث را کاهش دهد. افراد مسن فعال از نظر جسمی به میزان بسیار کمتری دچار شکستگی استخوان لگن می‌شوند.
● اگزوز بی‌دود دوچرخه
اگر شما هم به خیل دوچرخه‌سواران بپیوندید دیگر لازم نیست تا این حد نگران دود ناشی از ترافیک باشید، چرا که پیاده‌روها و دوچرخه‌سوارها سطوح پایین‌تری از آلاینده‌های ناشی از ترافیک را نسبت به رانندگان ماشین جذب می‌کنند.
● گروه دوچرخه‌سواران
اگر فکر می‌کنید محدودیت سنی برای دوچرخه‌سواری وجود دارد، سخت در اشتباهید، اما باید به یاد داشته باشید هر کاری مقدمه‌ای می‌طلبد و شما نمی‌توانید در روز اولی که پا به رکاب می‌شوید، عضو تیم ملی شوید. حتی افرادی که به بیماری‌های قلبی یا دیگر بیماری‌ها مبتلا هستند هم می‌توانند دوچرخه‌سوار شوند، فقط قبلش باید با پزشک خودشان مشورت کنند. برخی از شایع‌ترین آسیب‌هایی که ممکن است به دلیل رعایت نکردن اصول دوچرخه‌سواری به آنها دچار شوید، عبارتند از: درد پشت، کمر درد، آسیب دست‌ها، درد شانه‌ها و آسیب زانوها. این موارد می‌توانند با رعایت اصول درست دوچرخه‌سواری مانند نحوه درست نشستن روی دوچرخه و استفاده از کفش و کلاه مناسب و غیره به میزان بسیار زیادی کاهش یابند. کلاه ایمنی شما باید درست در بالای ابروها قرار گیرد و با استفاده از بندهایش سفت شود، طوری که هنگام دوچرخه‌سواری روی سرتان لیز نخورد. دوچرخه‌سواری جدا از یک ورزش مناسب، تفریح خوبی هم هست. ضمن اینکه برای رفت و آمد در شهرهای شلوغ که بار ترافیکی سنگینی دارند هم بسیار مناسب است. تمام خرج این ورزش خوب، یک دوچرخه مناسب و کلاه ایمنی است. بد نیست به جای صرف زمان در اتوبوس یا ماشین، شما هم یک دوچرخه بخرید و فاصله خانه تا محل کار یا دانشگاه را رکاب بزنید؛ یک تیر و دو نشان! دوچرخه‌سواران مبتدی می‌توانند با مسافت‌های کوتاه شروع کنند و به تدریج مسافت را افزایش دهند. در عرض چند هفته تناسب هوازی شما بهبود خواهد یافت و شما قادر خواهید بود مسافت‌های طولانی‌تری را دوچرخه‌سواری کنید، بی‌اینکه احساس خستگی زیادی کنید. همه انسان‌ها با استفاده کمتر از وسایل سوختی و استفاده از دوچرخه می‌توانند به پاکیزگی شهر خود کمک کنند. با دوچرخه‌سواری تولید دی‌اکسیدکربن کاهش می‌یابد و آلودگی صوتی هم به حداقل خود می‌رسد.
● اولین مسابقه جهانی
▪ ۱۹۰۱: در ۱۶ ماه مه سال ۱۹۰۱ با حضور ۲۰ هزار تماشاگر مسابقات دوچرخه سواری جهان برگزار و «ژالکن» از فرانسه مقام اول و «میجر تیلور» سیاه پوست مقام دوم را کسب نمود.
▪ ۱۹۰۴: دومین دوره مسابقات دوچرخه سواری جهانی در این سال برگزار و ۶۰ دوچرخه سوار در چند مرحله به مسافت ۳۸۹۰ کیلومتر به رقابت پرداختند. در این مسابقه که به دلیل درگیری دوچرخه سواران با هم تیراندازی هوایی توسط پلیس انجام شد « موریس گارن » مقام اول را کسب کرد.
اولین مسابقه تور دور فرانسه
▪ ۱۹۰۳: اولین دوره مسابقات دوچرخه‌سواری دور فرانسه به پیشنهاد روزنامه «اتوپاریس» به مسافت طولانی و در چند مرحله شکل گرفت، همه دوچرخه‌سواران زبده از نقاط مختلف جهان در آن شرکت کردند. این مسابقه در چند مرحله با ۶۰ دوچرخه‌سوار آغاز و در پایان۲۱ دوچرخه‌سوار به خط پایان رسیدند و «موریس گارن» مسافت ۲۴۲۸ کیلومتر را در ۹۴ ساعت و ۳۳ دقیقه رکاب زد. از سال ۱۹۰۴ به بعد هر سال مسابقه تور دور فرانسه با مسافت بیشتر و کیفیت بالاتر در زمان معین انجام شد.

مهدی تمجیدی

منبع : روزنامه تهران امروز