بهداشت و درمان در ۲۸ سال قانون‌گذاری

● مجلس اول، متکثر و پرکار
انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی‌در بیست و چهارم اسفندماه ۱۳۵۸ برگزار شد. مجلس اول به عنوان نخستین پایگاه تقنینی کشور در نظام جدید، نگاه‌های زیادی را به خود معطوف کرد. با توجه به شرایط انقلابی جامعه ایران، در این دوره، اختلاف‌نظر شدید میان نمایندگان که از طیف‌ها و گروه‌های گوناگون سیاسی بودند، دیده می‌شد. مجلس دوره اول از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۳ ادامه داشت. در این دوره ??? جلسه علنی و ?? جلسه غیرعلنی برگزار شد که در حدود ???? ساعت وقت گرفت. ??? لایحه و طرح مطرح شد و ۳۶۵ مصوبه حاصل آن بود. این پرکاری به دلیل شرایط حسّاس انقلاب بود و نمایندگان به تغییر قوانین قدیمی ‌و تصویب قوانین جدید مشغول بودند. در این مجلس ?? بار بحث کابینه در دستور قرار گرفت که طی آن ??? نفر وزیر رای اعتماد گرفتند و ?? نفر با رای عدم اعتماد مجلس به وزارت نرسیدند. البته وقوع جنگ در سال ۱۳۵۹، سال‌های پایانی دوره مجلس اول را به خود مشغول کرد. وقوع جنگ تحمیلی و ناامنی کشور موجب شد طی چهار سال، ?? نفر از نمایندگان مجلس به فیض شهادت برسند. علاوه برآن، ترور مسوولان مملکتی و جایگزینی نمایندگان بجای آنها باعث استعفای ?? نفر از نمایندگان شد. بر اساس ماده ۴۲ آیین نامه داخلی مجلس مصوب ۱۳۶۲ ،۲۴ کمیسیون‌ دائمی‌برای مجلس شورای اسلامی‌در نظر گرفته شد.کمیسیون شماره ۱۳ کمیسیون امور بهداری و بهزیستی و امداد و تأمین اجتماعی و هلال احمر بود. البته این آیین نامه و به تبع آن کمیسیون‌های تخصصی در طول سال‌های بعد تغییرات فراوانی پیدا کرد.
● اهم مصوبات حوزه سلامت
علاوه بر قوانین بودجه سنواتی، در مجموع در مجلس اول ۲۰ قانون به تصویب رسید که به طور مستقیم روی نظام سلامت کشور تاثیرگذار بود. این قوانین عبارت‌اند از:
▪ قانون تغییر نام وزارت بهداری و بهزیستی به وزارت بهداری
▪ قانون تنظیم هزینه‌های درمانی و بهداشتی
▪ قانون تربیت بهداشت کار دهان و دندان به منظور گسترش خدمات درمانی و بهداشتی در روستا
▪ ‌قانون اصلاح خدمت خارج از مرکز پزشکان و دندانپزشکان و داروسازان
▪ قانون ثبت اجباری بیماری‌های سرطانی
▪ ‌قانون خدمت یک‌ماهه پزشکان و وابستگان حرفه پزشکی و پیراپزشکی
▪ تفسیر قانونی مجلس شورای اسلامی‌پیرامون قانون اصلاح خدمت خارج از مرکز پزشکان و دندانپزشکان و داروسازان مصوب۱/۳/۱۳۶۰
▪ ‌قانون مربوط به انحلال سازمان ملی خدمات اجتماعی
▪ ‌قانون افتتاح سال اول دانشکده پزشکی
▪ قانون راجع به فارغ‌التحصیلان رشته پزشکی برای ورود به دوره تخصصی پیش از انجام خدمت سربازی و خدمات قانونی‌دیگر
▪ ‌قانون راجع به تشکیل سازمان انتقال خون ایران
▪ ‌قانون اجازه عضویت سازمان مبارزه با سرطان در فدراسیون آسیایی سازمان‌های مبارزه با سرطان
▪ ‌قانون اجازه عضویت مرکز مبارزه با بیماری‌های ریوی در اتحادیه بین‌المللی مبارزه با سل
▪ ‌قانون تربیت تکنیسین بهداشت و مبارزه با بیماری‌ها
▪ قانون اجازه تأسیس مطب
▪ قانون راجع به اصلاح ماده ۲۱ قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب۲۹/۳/۱۳۴۳
▪ ‌قانون وظایف و مسوولیت‌های جمعیت هلال احمر
▪ ‌قانون عضویت سازمان مبارزه با جذام در بخش مبارزه با جذام سازمان بهداشت جهانی.
اولین مصوبه تاثیر گذار مجلس اول، قانون تغییر نام وزارت بهداری و بهزیستی به وزارت بهداری بود. از آنجایی که بر اساس مصوبه شورای انقلاب سازمان بهزیستی تشکیل شده بود، نمایندگان مجلس با تصویب قانونی ‌نام وزارت بهداری و بهزیستی را به وزارت بهداری تغییر دادند و کلیه وظایف و اختیارات وزیر بهداری و بهزیستی در امور بهزیستی به وزیر مشاور و رییس سازمان‌بهزیستی کشور منتقل شد. قانون تنظیم هزینه‌های درمانی و بهداشتی نیز یکی از مصوبات مهم مجلس اول در انتهای سال ۱۳۵۹ محسوب می‌شد که بر اساس آن وزارت بهداری مکلف شد تا ظرف مدت دو ماه برای تنظیم صحیح و عادلانه هزینه‌های درمانی و بهداشتی مطالعات لازم را انجام و‌ با تهیه آیین‌نامه‌های مربوط به موقع اجرا گذارد. تصویب قانون افتتاح سال اول دانشکده پزشکی نتیجه طرح دوفوریتی نمایندگان بود که بر اساس آن وزارت فرهنگ و آموزش عالی موظف شد سال اول پزشکی و رشته‌های مربوطه را حداکثر تا اول بهمن ۱۳۶۱ شروع کند.
تشکیل سازمان انتقال خون ایران، یکی دیگر از اقدامات مجلس اول بود.در سال ۱۳۶۱ مجلس دولت را مکلف کرد به منظور توسعه و بهبود امور مربوط به انتقال خون در سراسر کشور و همچنین تهیه فرآورده‌های سلولی و پلاسمایی و تدوین و‌اجرای ضوابط مربوط به امور انتقال خون مؤسسات درمانی و آموزشی و پژوهشی در زمینه ایمونوهماتولوژی و انتقال خون و نیز روش‌های جمع‌آوری و ‌نگهداری و پخش و استفاده از خون و فرآورده‌های سلولی و پلاسمایی سازمانی به نام سازمان انتقال خون ایران وابسته به وزارت بهداری تشکیل‌‌شود. بر طبق این مصوبه، دولت موظف شد اساسنامه و طرز تشکیل این سازمان را ظرف سه ماه پس از تصویب این قانون به وسیله وزارت بهداری تهیه و برای تصویب تقدیم مجلس‌شورای اسلامی‌کند که البته این امر با دو سال تاخیر در سال ۱۳۶۳ صورت پذیرفت.
خدمت خارج از مرکز پزشکان و دندانپزشکان و داروسازان یکی دیگر از دل‌مشغولی‌های حوزه سلامت در مجلس اول بود. با تصویب مجلس اول کلیه پزشکان عمومی‌و متخصص و دندانپزشکان و داروسازان و صاحبان حرف وابسته ملزم به انجام خدمت خارج از مرکز به مدت پنج سال در هر نقطه از کشور به غیر از تهران و شهرهایی که دارای دانشکده‌های پزشکی‌و دندانپزشکی و داروسازی است ،شدند.این قانون که در سال‌های بعد مکرر اصلاح شد، هنوز هم مورد نقد جامعه پزشکی قرار دارد. قانون وظایف و مسوولیت‌های جمعیت هلال احمر دیگر مصوبه این دوره بود که بر اساس آن، ‌جمعیت سابق شیر و خورشید سرخ ایران با عنوان جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی‌ایران دارای شخصیت حقوقی مستقل شد. تشکیل شورای عالی بهداشت و درمان و آموزش پزشکی لایحه ای بود که در این دوره از سوی نمایندگان رد شد.اما مقدمه ای بود بر آنچه در مجلس بعد به عنوان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به تصویب رسید.

منبع : هفته نامه سپید