کوارتز Quartz

▪ فرمول :
SiO۲
▪ سختی :
▪ جلا :
شیشه‌ای
▪ سطح شكستگی :
صدفی
یك كانی سیلیكاته و از دسته تكتوسیلیكاتها با فرمول ثابت و وزن مخصوص ۲/۶۵ است.
كوارتز معمولاً بی‌رنگ یا سفید است اما وجود ناخالصی و نقص بلورین و .......... آن را به رنگهای متنوع مانند بنفش، زرد، دودی، شیری و ......... در می‌‌آورد.
وجود انكلوزیون‌های رنگی حالتهای زیبایی در این كانی ایجاد می‌نماید مانند آونتوزین (دلربا) كه وجود كانیهای رنگین و براق سبب ایجاد درخشش ویژه‌ای در آن شده است. كوارتز با اسید فلوریدریك واكنشداده و در آن حل می‌شود.
ماكل در كوارتز به وفور دیده می‌شود. این كانی دارای خاصیت پیزوالكتریكی و پیروالكتریكی قوی می‌باشد.
● پیدایش:
این كانی به مقدار زیاد در سنگهای آذرین روشن مانند گرانیت وریولیت دیده می‌شود. به دلیل سختی زیاد و مقاومت در مقابل فرسایش در بسیاری از سنگهای رسوبی دیده ‌شده حتی گاهی ماده اصلی سازندهسنگهای رسوبی است. این كانی به صورت رگه‌های معدنی نیز یافت می‌گردد.
● كاربرد:
هزاران سال است كه كارهای هنری باارزشی بر روی بلورهای كوارتز به وجود می‌آورند.
به دلیل دارا بودن خاصیت پیزو الكتریكی و پیروالكتریكی در ردیاب زیردریایی‌ها به كار می‌رود.
همچنین در شیشه‌سازی و ساختن عدسی‌های ویژه بكار می‌رود، برخی از انواع آن به عنوان جواهر تراشیده می‌شوند. برخی از اقسام مهم كوارتز عبارتند از: كوارتز شفاف و بی‌رنگ یا در كوهی‌ـ كوارتز شیری‌ـكوارتز دودی‌ـ كوارتزبنفش‌ـكوارتززرد‌ـ آگات_Milkyquart۲‌ Agate_Sagenite _ _citrine_Amerthyst_ كوارتز رنگیRosequart۲
● ویژگی‌های شناسایی:
كوارتز به واسطه جلای شیشه‌ای، شكستگی صدفی، سختی، شكل بلورها شناسایی می‌شود.
▪ كوارتز شیری Milkgquart۲
بلور كوارتز به رنگ سفید و كدر با جلای چرب را كوارتز شیری می نامند.
رنگ شیری این كانی احتمالاً به دلیل وجود آنكلوزیونهای ریز مایع و گاز در درون بلورهای كوارتز است.
▪ كوارتز بنفش یا آمتیست Amethyst
رنگ این كانی احتمالاً به دلیل وجود مقدار ناچیزی آهن و منگنز (شناخت سنگها جلد۱ـ دكتر قریب) نقص در شبكه بلورین تحت تأثیر پرتوهای پرانرژی می‌باشد.
آمتیست به صورت یك كانی جواهری، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
▪ سیترین یا كوارتز زرد Citrine
بلورهایی با رنگ زرد كه بسیار شبیه به توپاز هستند. حضور مقدار كمی آهن می‌تواند منجربه بروز رنگ زرد در كوارتز شود.
▪ كوارتز رنگی (كوارتز صورتی، رز كواتز) Rose Quartz
معمولاً به شكل توده‌ای دیده می‌شود و فاقد شكل بلورین مشخص است. این نوع كوارتز در صورتی كه در معرض نور قرار می‌گیرد به مرور رنگ خود را از دستمی‌دهد. رنگ صورتی و یا قرمز آن را می‌توان به نقص بلورین و یا وجود مقداری عنصر تیتانیم در تركیب كانی نسبت داد.

منبع : سایت مفاهیم