شهر دانوب آبی

وین یکی از زیباترین شهرهای دنیا محسوب می شود . این شهر نه تنها مقر حکومت بسیار از فرمانروایان و خانواده آنها بوده است ، بلکه بسیاری از چهره های سرشناس در زمینه فرهنگ ، تاریخ و علم از دل آن بیرون آمده اند . شهر وین معمولاً با رود دانوب در تمامی زمینه ها پیوند خورده است و نام آن در ذهن بسیاری از مردم جهان ناخودآگاه رود زیبای دانوب را به یاد می آورد . البته این رود حدود دو قرن پیش از شهر جدا گردید . اوایل قرن نوزدهم و با اجرای طرح هایی برای بهینه سازی بهره برداری از آب دانوب ، جریان اصلی آن از داخل شهر جدا شد و به نقطه ای دیگر هدایت گردید . اما در سال ۱۹۷۹ مسیر دانوب مجدداً به داخل شهر برگردانده شد . امروز سواحل این رود یکی از جذابترین نقاط وین محسوب می شوند .
وین با وجود قدمت و شهرت فراوان به هیچ وجه یک کلان شهر محسوب نمی شود .
در این شهر خبر از آسمان خراش های آنچنانی نظیر چیزی که در اکثریت شهرهای بزرگ دنیا دیده می شود ، نیست و بافت قدیمی شهر تا حدود زیادی حفظ شده است . حفظ بافت قدیمی به گونه ای است که تصویر کلی شهر و آنچه که در ذهن گردشگران نقش می بندد ملهم از ساختمان های قدیمی و اشکال سنتی معماری است . البته طرح های ساختمان سازی قابل توجهی نیز در این شهر به اجرا درآمده ، اما ساختمان های جدید به هیچ وجه نتوانسته اند جای بناهای قدیمی را در تصویر کلی وجود از شهر بگیرند .
با وجود قدیمی بودن ساختمان ها بازدیدکنندگان و کسانی که به این شهر سفر می کنند بافت وین را کهنه و فرسوده نمی یابند . تقریباً در تمامی نقاط شهر طرح هایی برای نوسازی بناهای قدیمی با تاکید کامل بر حفظ ویژگی های سنتی معماری به اجرا درآمده است . لذا می توان گفت که وین در معماری نوین خویش بسیار موفق بوده ، چرا که ضمن ارائه تصویری دوست داشتنی از شهر و معرفی سنت های کهن ، از نگاه انسان امروزی نیز شهری تمیز و در عین حال دارای مقتضیات زندگی امروز تلقی می گردد .
در وین باد زیاد می وزد و حتی برخی این شهرها را » شهر بادهای تند « نامیده اند . همین موضوع باعث می شود که حتی در روزهای گرم تابستان قدم زدن در خیابان های شهر برای عابران قابل تحمل باشد . بادی که از روی دانوب می گذرد هوایی مطبوع و نسبتاً ملایم را در فصل تابستان برای سکنه شهر به ارمغان می آورد .
شهر وین در دوران روم باستان شکل گرفت . طی قرون وسطی خاندان بابن برگ (Babenberg) این شهر را تحت سیطره خویش داشتند . بعد از آنها نوبت به خاندان هابسبورگ رسید . پادشاه هابسبورگ از سال ۱۲۸۲ میلادی تا سال ۱۹۱۸ یعنی پایان جنگ جهانی اول بر این شهر حکم می راندند . اقوام ترک دو بار به وین حمله کردند ؛ یک بار در سال ۱۵۲۹ و بار دوم در سال ۱۶۸۳ ، اما هر دو بار شکست خوردند . موفقیت مردم شهر در دفاع در مقابل ترک ها در برخی از قصه های قدیمی و اشعار شاعران مورد توجه قرار گرفته است . پس از آنکه وین برای بار دوم به صورت قاطعانه بر ترک ها پیروز شد ، عملاً عصر باروک آغاز گردید ، عصری که دارای ویژگی های فرهنگی و هنری بسیاری در اتریش و اروپا است . با شروع عصر باروک حومه شهر وین گسترش یافت و قصرهای فراوانی برای اشراف ساخته شد ، قصرهایی که هنوز هم نمونه های فراوانی از آنها پابرجاست و به مکان هایی برای بازدید گردشگران بدل شده اند .
طی انقلاب صنعتی در اروپا وین به شهری مدرن و بزرگ بدل گردید . در این شهر تنوع قومی ، نژادی و دینی تا حدی بود که در سراسر دنیا تقریباً نمونه ای برای آن وجود نداشت . تا زمان سلطنت خاندان هابسبورگ و پایان جنگ جهانی اول وین عملاً پایتخت جهان لقب گرفته بود . اما پس از پایان جنگ کاهش اعتبار وین آغاز گردید . جنگ جهانی دوم و دوران اشغال وین زخم های عمیقی از خود در این شهر به جای گذاشت . پس از جنگ جهانی دوم جمعیت وین به تدریج رو به کاهش گذاشت ، البته کیفیت زندگی مردم همچنان خوب باقی ماند . حتی عده ای معتقدند کاهش جمعیت وین در بالا رفتن سطح رفاه مردم در این شهر تاثیر بسازایی داشته است . در حال حاضر جمعیت وین در حدود ۵/۱ میلیون نفر است . کشور هشت میلیون نفری اتریش همچنان به وین افتخار می کند . پایتخت کشور اتریش در کنار شهری فرهنگی نظیر زالتزبورگ هر ساله پذیرای بسیاری از گروه های موسیقی ، تئاتر و اپرا از گوشه و کنار جهان می باشد و جشنواره های هنری در این شهر شهرتی جهانی دارد .
اصولاً بسیاری کشور اتریش را خاستگاه موسیقی می دانند . آهنگسازان بسیاری از جمله موتزارت از این کشور برخاسته اند و موسیقی جهان را به اوج اعتلای خویش رسانده اند . تعداد آهنگسازان اتریشی ای که توانسته اند شهرت جهانی داشته باشند ، شاید حتی قابل شمردن نباشد . به موازات اعتباری که اتریش و آهنگسازان اتریشی در دنیا به دست آورده اند ، وین نیز جایگاه بسیار بالایی در جهان موسیقی به دست آورده است . سازندگان اپرا نیز در این شهر بسیار موفق بوده اند . در حال حاضر بسیاری از جهانگردانی که به وین سفر می کنند خرید بلیط کنسرت های موسیقی و اپرا را جرو برنامه های سفر خویش قرار می دهند .
از جمله مراکز دیدنی شهر وین می توان به موارد زیر اشاره کرد : میدان اشتفان (یا اشتفان پلاتز) ، برج دانوب ، هوفبورگ و مجموعه بسیار زیبای شونبرون .
به حدی تعداد مراکز نمایش و اجرای موسیقی در شهر وین زیاد است که یک مسافر عملاً نمی تواند طی یک بار سفر به این شهر از تمامی آنها دیدن کند . در وین سه مرکز بزرگ آموزش موسیقی وجود دارد که عبارتند از : کنسرواتوار وین ، مدرسه موسیقی وین که دربرگیرنده مجموعه ای از مراکز آموزشی است و مجموعه مدارس ویژه تعلیم آواز به کودکان . از مهمترین تالارهای نمایش وین نیز می توان به تالارهای زیر اشاره کرد : ساختمان جدید اپرای وین ، اپرای دولتی ، اتحادیه تالارهای وین (متشکل از تئاتر رایموند ، تئاتر اَن در وین و تالار (تابلسمنت روناخر) . تعداد زیادی گروه کر نیز در شهر وین فعالیت دارند که از میان آنها می توان به گروه های زیر اشاره کرد : گروه کر آرنولد شونبرگ ، اتحادیه کُر جوانان وین ، گروه کُر جاز وین و گروه کُر سنت آگوستین .
همه ساله تعداد قابل توجهی از گروه های موسیقی این شهر به دعوت مراکز هنری سراسر جهان به گوشه و کنار دنیا سفر نموده و به اجرای برنامه می پردازند .
وین شهری است که در قلب اروپا قرار گرفته و همان گونه که اشاره گردید بارها و توسط شخصیت های مهم تاریخی پایتخت اروپا نامیده شده است . از آنجایی که اتریش در بطن کوه های آلپ قرار گرفته است ، از دیرباز مردم اتریش از جمله ساکنان شهر وین علاقه وافری به ورزش اسکی داشته اند . یکی از تفریحات گردشگرانی که به اتریش سفر می کنند نیز اسکی بازی و رفتن به نقاط کوهستانی است . شدت توجه اتریشی ها و مردم وین به اسکی به حدی بوده که همواره در مسابقات جهانی اسکی اتریشی ها جزو مدال آورترین کشورها بوده اند . در حال حاضر نیز » هرمان مایر « عامل افتخار اتریشی ها و مردم وین در عرصه رقابت های جهانی اسکی می باشد . این اسکی باز اتریشی مدال های رنگارنگی را طی سال های گذشته برای اتریش کسب نموده است .
در مورد شهر وین نقل قول های متعددی از سوی افراد مختلف به جای مانده است که اغلب آنها در مدح این شهر و زیبایی های آن بوده اند . موتزارت ، آهنگساز نامی اتریش ، این شهر را دروازه بهشت نامیده است . ویلهلم اول ، پادشاه آلمان ، نیز آن را پایتخت هنر جهان می نامید . فئودور داستایفسکی ، نویسنده شهیر روس ، نیز در جایی گفته بود که اگر قرار باشد محل مرگ خویش را انتخاب کند ترجیح می دهد در وین بمیرد . حتی جمله ای است که آن را به گوته ، شاعر بزرگ آلمانی ، نسبت می دهند و بر اساس آن وین الهه شهرهای جهان دانسته شده است .
نقل است که برخی از فرماندهان نازی در زمان جنگ جهانی دوم علاقه خاصی به این شهر داشتند . آنها حتی سعی می کردند با پرداخت مبالغی بعضاً قابل توجه آثار هنری موجود در این شهر را تصاحب کنند . اگر چه بسیاری از گنجینه های هنری وین به واسطه حملات نازی ها از میان رفت ، اما بسیاری از آثار هنری باارزش در این شهر نیز توسط خود افسران آلمانی از نابودی نجات یافت . در حال حاضر نیز بسیاری از این آثار در موزه های کشور آلمان نگهداری می شوند . البته بخش قابل توجهی از آنان هم پس از جنگ بازگردانده شدند .
مردم وین و اصولاً کشور اتریش به واسطه اشتراکات فرهنگی ، قومی و زبانی ارتباطات نزدیکی با مردم آلمان دارند . زبان ساکنین شهر وین و کشور اتریش آلمانی است . یکی بودن زبان مردم اتریش و آلمان در گسترش ارتباطات این دو کشور نقش زیادی داشته است . این امر موجب شده تا اغلب آثار سمعی و بصری تولید شده در آلمان در کشور اتریش و وین نیز انتشار یابند و بالعکس ، محصولات صوتی و تصویری اتریش و وین در آلمان جایگاه خاصی داشته باشند . در حال حاضر حتی بسیاری از شبکه های رادیویی و تلویزیونی آلمان در اتریش نیز پخش می شوند . به واسطه قدرت رسانه های آلمان بعضاً در مواردی دیده می شود که روزنامه ها ، مجلات یا شبکه های تلویزیونی آلمان حتی در رقابت با رسانه های بومی اتریش نیز در این کشور نفوذ بیشتر و مخاطب فراوانتری به دست می آورند . به خصوص در زمینه شبکه های تلویزیونی این امر در وین محسوس است .
البته مردم وین و کشور اتریش زبان آلمانی را با لهجه خاصی بیان می کنند که بعضاً فهمیدن آن برای کسی که تازه آلمانی یاد گرفته باشد ، دشوار است . از جمله روزنامه های پرتیراژ و مهم اتریش می توان به » نویه کرونه سایتونگ « و استاندارد اشاره کرد . شهر وین دارای دانشگاه های متعددی است که به خصوص در زمینه موسیقی پذیرای دانشجویانی از سراسر جهان می باشند .
سازمان های مهمی هم دفتر خویش را در شهر وین قرار داده اند . شاید یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین این سازمان ها در جهان ، » سازمان کشورهای تولید کننده نفت (اوپک) « باشد . مقامات مسئول در صنایع نفت کشورهای عضو اوپک به حدی به این شهر رفت و آمد می کنند که بسیاری از آنان گوشه و کنار شهر را به خوبی می شناسند . اوپک چه در هنگام جلسات اضطراری و چه در هنگام جلسات دوره ای خویش همواره مسئولان نفتی کشورهای عضو را به سفر به این شهر را فرامی خواند . حتی می توان گفت طی سال های اخیر وجود دفتر اوپک در وین یکی از عوامل مطرح شدن نام این شهر در اخبار رسانه های عمومی و شهرت بیشتر آن بوده است .
در مجموع می توان گفت وین با وجودی که عظمت و اعتبار سابق خویش را از دست داده است ، اما هنوز هم یک شهر بین المللی است . مناظر زیبا و چشم اندازهای بدیع این شهر موجب می شود تا به رغم کاهش اعتبار سیاسی و یا حتی اقتصادی مردم گوشه و کنار دنیا نتوانند از » شهر دانوب آبی « چشم بپوشند .

عباس فتاح زاده

منبع : بنياد انديشه اسلامي