هیجان در مهد فوتبال

سه‌شنبه‌شب به‌وقت آمریكای جنوبی، رقابت‌های جام ملت‌های این قاره موسوم به كوپاآمه‌ریكا به میزبانی ونزوئلا آغاز می‌شود و ۱۰ كشور حاضر در آمریكای جنوبی به همراه مكزیك و آمریكا به عنوان مهمانان كونكاكاف به رقابت با یكدیگر می‌پردازند.
نهاد حاكم بر فوتبال آمریكای جنوبی (CONMEBOL) از سال ۱۹۸۴ تصمیم گرفته میزبانی این رقابت‌ها را كه ۹۱ سال سابقه دارد و قدیمی‌ترین تورنمنت فوتبال محسوب می‌شود، به‌صورت چرخشی به ۱۰ تیم حاضر واگذار كند. ونزوئلا به‌عنوان آخرین این تیم‌ها میزبان جام شده است. ضمنا در طول ۴۱ دوره برگزاری این جام، فاصله این رقابت‌ها تغییرات زیادی كرده اما از امسال هر ۴ سال یك‌بار كوپاآمه‌ریكا برگزار می‌شود و هنوز میزبان جام ۲۰۱۱ مشخص نشده است. از آنجا كه تیم‌های آمریكای جنوبی كمتر از ۱۲ تا هستند، بازی‌های مقدماتی در این جام برگزار نمی‌شود.با توجه به اهمیت این رقابت‌ها و محبوبیت و جذابیتی كه در فوتبال آمریكای جنوبی سراغ داریم، در ۲ شماره امروز و فردا به بررسی ۱۲ تیم حاضر در این رقابت‌ها می‌پردازیم. در این بخش ۴ تیم گروه اول رقابت‌ها یعنی ونزوئلا، اروگوئه، پرو و بولیوی به همراه دو تیم از گروه B برزیل و اكوادور مورد بررسی قرار می گیرند.
● ونزوئلا
این كشور برای نخستین بار در سال ۱۹۶۷ در رقابت‌های كوپاآمه‌ریكا شركت كرد و پیروزی ۳ بر صفر ونزوئلا برای بولیوی تنها پیروزی كسب شده این تیم در ۱۲ دوره حضور در جام ملت‌های آمریكای جنوبی است. ونزوئلایی‌ها در سال‌های ۱۹۷۵، ۱۹۸۷، ۱۹۹۱، ۱۹۹۵، ۱۹۹۷، ۱۹۹۹ و ۲۰۰۱ تمام دیدارهای خود را باختند و در سال‌های ۱۹۷۹، ۱۹۸۳، ۱۹۸۹ و ۲۰۰۴ توانستند یك تساوی كسب كنند. سنگین‌ترین شكست ونزوئلا به نتیجه ۱۱ بر صفر این تیم برابر آرژانتین در سال ۱۹۷۵ باز می‌گردد كه در آن سال ریچارد پائز، مربی كنونی تیم جزو بازیكنان بود.
آخرین بازی رسمی ونزوئلا به اكتبر سال ۲۰۰۵ بازمی‌گردد كه رقابت‌های مقدماتی جام‌جهانی ۲۰۰۶ برابر برزیل ۳ بر صفر مغلوب شد. این تیم از ماه اوت سال گذشته، ۱۲ بازی انجام داده كه حاصل آن ۶ پیروزی، ۴ تساوی و ۲ شكست بوده است كه بهترین نتیجه را می‌توان پیروزی یك بر صفر برابر اتریش برشمرد. این تنها پیروزی ونزوئلا در اروپا بوده است.
پس از آمدن پائز در سال ۲۰۰۱ تیم ونزوئلا دچار تحول شده است. این تیم كه در طول ۲۶ سال قبل از آمدن او فقط در ۲ بازی مقدماتی جام‌جهانی پیروز شده بود، در طول ۵ سال مربیگری او، ۱۰ بار به پیروزی دست یافته است. او معتقد است ایجاد اعتمادبه‌نفس و باور بسیار زیاد در بازیكنانش بزرگ‌ترین دستاورد كاری‌اش بوده است؛ «آنها دیگر از اینكه ممكن است در یك بازی چند تا گل بخورند، نگران نیستند.»خوآن آرانگو، نخستین ونزوئلایی است كه در اسپانیا بازی می‌كند و در فصل ۲۰۰۶ـ۲۰۰۵ با زدن ۱۶ گل بهترین بازیكن رئال‌مایوركا بود. سرعت، ارسال پاس‌های دقیق و تغییر ناگهانی مكان، بارز‌ترین ویژگی‌های آرانگو است. فوتبال به‌عنوان ورزش دوم ونزوئلا پس از بیسبال شناخته می‌شود و دو شهر غربی این كشور سن‌كریستوبال و مریدا واقع در رشته‌كوه‌های آند، میزبان بازی‌های ونزوئلا در كوپاآمه‌ریكا است.
● اروگوئه
با كسب ۱۴ عنوان قهرمانی به همراه آرژانتین، اروگوئه پرافتخار‌ترین تیم كوپاآمه‌ریكا محسوب می‌شود. آخرین دیدار رسمی این تیم به رقابت‌های قهرمانی جام‌جهانی آلمان و در مرحله پلی‌آف بازمی‌گردد كه در ضربات پنالتی مغلوب استرالیا شد. این تیم ۳ بازی آخر خود برابر كلمبیا، كره‌جنوبی و استرالیا را در خارج از خانه با پیروزی به پایان رساند. اسكار واشنگتن تابارز، مربی ۶۰ ساله اروگوئه، سال گذشته برای اولین بار هدایت این تیم را برعهده گرفت. او كه سابقه مربیگری در تیم‌های میلان، كالیاری، اوویدو و بوكاجونیورز را در كارنامه خود دارد، دوره قبل در سال ۱۹۸۹ مربی اروگوئه بود كه این تیم در فینال كوپا، ۲برصفر مغلوب برزیل شد. او اروگوئه را به مرحله دوم جام‌جهانی ۱۹۹۰ ایتالیا نیز هدایت كرد.دیه‌گو لوگانو، جانشین پائولو مونته‌رو، مدافع میانی اروگوئه مرد اصلی این تیم به‌حساب می‌آید. بازیكن محبوب تیم سائوپائولوی برزیل بسیار محكم بازی می‌كند و به‌سختی می‌توان از او عبور كرد. به‌همراه تیم باشگاهی در سال ۲۰۰۵ قهرمان لیبرتادورس هم شده است.
● پرو
این تیم كه ۲ بار در سال‌های ۱۹۳۹ و ۱۹۷۵ قهرمان كوپاآمه‌ریكا شده، از ماه اوت سال گذشته در ۹ بازی دوستانه خود ۲ پیروزی، ۲ تساوی و ۵ شكست كسب كرده است. این تیم از اكتبر سال ۲۰۰۵ كه در رقابت‌های مقدماتی جام‌جهانی، بولیوی را ۴ بر یك شكست داد، در هیچ مسابقه رسمی شركت نكرد.جولیو سزار‌ اوریبه مربی این تیم، اوایل سال برای دومین بار، هدایت پرو را عهده‌دار شد. او در دوره قبلی در سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۱، سه پیروزی، ۴ تساوی و ۸ شكست كسب كرد. جفرسون فارفان، مهاجم پی‌اس‌وی آیندهوون موثرترین بازیكن این تیم است. این بازیكن ۲۲ ساله كه به همراه آیندهوون قهرمان هلند شد. در رقابت‌های مقدماتی جام‌جهانی ۲۰۰۶ به‌طور مشترك عنوان گلزن برتر را به خود اختصاص داد.
نولبرتو سولانو كاپیتان سابق پرو و مدافع نیوكاسل به دلیل انتقاد مكرر از فدراسیون پرو از تیم كنار گذاشته شده و اوریبه معتقد است باید آرامش بیشتری داشته باشد. اما كلودیو پیزارو كه به تازگی به چلسی پیوسته، بار دیگر به تیم دعوت شده است. پرو در سال‌های دهه ۱۹۷۰، قدرت بزرگی در آمریكای جنوبی بود اما این تیم هم‌اكنون جزو تیم‌های ضعیف به شمار می‌رود. مردم پرو می‌گویند: ما همیشه طوری بازی می‌كنیم كه قبلا هیچگاه اینطور نبوده اما معمولا می‌بازیم. یك گزارش رادیویی معروف هم در این زمینه وجود دارد: «پرو حمله می‌كند، پرو جلو می‌رود، پرو حمله می‌كند، برزیل گل می‌زند.»
● بولیوی
بولیوی در سال ۱۹۶۳ قهرمان شده و در سال ۱۹۹۷ نایب‌قهرمان اما در هر دو مورد میزبان بوده است. این تیم از اكتبر سال ۲۰۰۵ و شركت در مسابقات مقدماتی جام جهانی، سه بازی انجام داده كه حامل آن شكست السالوادور، آفریقای جنوبی و تساوی با ایرلند جنوبی بوده است.
اروین سانچر مربی كنونی این تیم، مهاجمی بود كه منتقدان او را فراتر از فوتبال بولیوی می‌دانستند. او سابقه مربیگری در تیم بواویستا پرتغال را دارد اما پس از آن بار دیگر به بازی ادامه داد و حتی به تیم ملی دعوت شد. او با سر به یك داور ضربه زد و ۱۸ ماه محروم شد و در حالی كه دوران محرومیت را می‌گذراند به عنوان مربی تیم ملی انتخاب شد. جیمی مورنو مهاجم این تیم شاید بزرگ‌ترین بازیكن بولیوی باشد.
منتقدان بولیوی را ضعیف‌ترین تیم قاره می‌دانند و معتقدند این تیم فقط در خانه خوب نتیجه می‌گیرد. برخی كارشناسان بولیویایی معتقدند این تیم باید در اعتراض به حكم ممنوعیت بازی در ارتفاع فیفا در كوپا حضور نمی‌یافت.
● برزیل
قهرمان ۷ دوره جام و نایب‌قهرمان ۹ دوره، ۴ قهرمانی نخست را در خاك خود به دست آورد. نخستین عنوان این تیم را در خارج از خانه در سال ۱۹۹۷ در بولیوی به دست آورد. هدایت برزیل، مدافع عنوان قهرمانی، پس از حذف از جام جهانی به دونگا كاپیتان این تیم در جام‌های جهانی ۱۹۹۴ و ۱۹۹۸ سپرده شد و او در ۱۰ بازی دوستانه ۶ پیروزی، ۳ تساوی و یك شكست كسب كرده است كه نخستین آن پیروزی ۳بر صفر برابر رقیب دیرینه آرژانتین بود. دونگا ملقب به سفید‌برفی و هفت كوتوله در تیمش جوانگرایی كرده و بازیكنانی مانند رونالدو و آدریانو را به تیم دعوت نكرده است اما در نبود كاكا و رونالدینیو كه به دلیل خستگی خواهان معافیت از حضور در بازی‌های كوپاآمه‌ریكا شدند و دونگا در عین شگفتی آن را قبول كرد، روبینیو موثر‌ترین بازیكنان این تیم است. دونگا به روحیه تیمی اعتقاد دارد و مكرر درباره افتخار و عشق به پیراهن تیم ملی حرف زده است.
● اكوادور
این تیم نخستین‌بار در سال ۱۹۳۹ در كوپا‌آمه‌ریكا شركت كرد و بهترین مقامی كه به دست آورده جایگاه چهارم در سال ۱۹۹۳ است.پس از جام‌جهانی آلمان كه این تیم به جمع ۱۶ تیم برتر راه پیدا كرده، اكوادور ۳ پیروزی، ۲ تساوی‌ و ۴ باخت به‌دست آورده است. لوئیس فرناندو سوارز كلمبیایی پس از دوره قبلی كوپاآمه‌ریكا جانشین هموطنش هرنان داریوگومز شد. او این تیم را به جام‌جهانی هدایت كرد. ادیسون مندز، هافبك و كاپیتان تیم، موثرترین بازیكن اكوادور است. او در اصل یك بازی خراب‌كن محسوب می‌شود اما ریتم بازی را كنترل می‌كند و شوت‌های پای راستش یكی از ابزارهای تهاجمی اكوادور است. او در نخستین فصل حضور در آیندهوون با این تیم قهرمان هلند شد.اكوادور كه تا قبل از جام‌جهانی ۲۰۰۲، به این رقابت‌ها راه نیافته بود و با شكست برزیل و آرژانتین در پایتخت خود كوییتو كه ارتفاع بسیار زیادی از سطح دریا دارد، به این مهم دست یافت.● شیلی
شیلی در سال‌های ۱۹۵۵، ۱۹۷۹ و ۱۹۸۷ به مقام نایب‌قهرمانی كوپاآمه‌ریكا رسیده است. این تیم اواخر سال گذشته میلادی، ۴ بازی تداركاتی را با پیروزی پشت‌سر گذاشت اما پس از آن ۴ـ صفر مقابل برزیل درهم كوبیده شد. سپس در خانه با كاستاریكا و در خارج از خانه با تیم دوم آرژانتین مساوی كرد. آخرین نتیجه شیلی، شكست خارج از خانه برابر كاستاریكا در اوایل این ماه بود.
نلسون آكاستا، مربی اروگوئه‌ای، شیلی را به جام‌جهانی ۱۹۹۸ هدایت كرد اما اوایل سال ۲۰۰۱ از سمت خود استعفا كرد. وی سپس مدت كوتاهی عهده‌دار هدایت تیم ملی بولیوی شد اما در آوریل سال ۲۰۰۵ به شیلی بازگشت. ماتیاس فرناندس، هافبك بازی‌ساز و ۲۱ ساله شیلی به‌عنوان با‌استعدادترین بازیكن شیلی پس از ایوان زامورانو شناخته می‌شود. دید خوب، سرعت عمل و پاس‌های دقیق و عمقی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد اوست و سبب شده پیراهن شماره ۱۰ را بر تن كند. اوایل امسال از كولوكولو به ویارئال منتقل شد. لوئیس خیمنس، مهاجم لاتزیو خواسته به تیم دعوت نشود و دیوید پیزارو، بازیكن ارزشمند اینترمیلان و تیم ملی شیلی ۲ سال پیش كناره‌گیری خود را از رقابت‌های ملی اعلام كرد.
● مكزیك
مكزیك كه از ۱۹۹۳ به‌عنوان مهمان در رقابت‌های كوپاآمه‌ریكا شركت می‌كند، دو بار، یكی در همان سال و بار دیگر در سال ۲۰۰۱ نایب‌قهرمان شده است. مكزیك از آغاز سال ۲۰۰۷ میلادی تاكنون ۱۲ بازی انجام داده كه حاصل كار این تیم، ۴ شكست (آمریكا ۲ بار، هندوراس و پاراگوئه) و ۸ پیروزی بوده است. هوگو سانچز، مربی خوشنام مكزیكی را برخی برترین بازیكن تاریخ این كشور می‌دانند. او بیشتر دوران بازی خود را در رئال‌مادرید سپری كرد و ۵ بار عنوان برترین گلزن لیگ اسپانیا را به خود اختصاص داد. او در كسوت مربیگری هم دو بار با تیم پوماس، قهرمان مكزیك شد.
در این دوران، او بارها فدراسیون فوتبال مكزیك و شخص ریكاردو لاولپه، مربی سابق تیم ملی این كشور را مورد انتقاد قرار می‌داد. او قبل از اینكه مربی تیم ملی مكزیك شود، ادعا می‌كرد توانایی قهرمانی جهان را به همراه این تیم دارد.
آندرس گواردادو، ۲۰ ساله را خیلی‌ها پدیده فوتبال مكزیك می‌دانند. تركیب سرعت و قدرت دریبل‌زنی در سمت چپ خط میانی سبب شد ۴ ماه پس از انجام اولین بازی باشگاهی حرفه‌ای، نخستین بازی ملی خود را انجام دهد و چندین باشگاه ایتالیایی به دنبال او باشند.
سانچز برخلاف لاولپه كه عاشق تغییر تاكتیك بود، به سیستم ۲ـ۴ـ۴ پایبند است. مكزیك، ركورد خوبی هم برابر حریفان آمریكای جنوبی دارد. این تیم در دوره قبلی كوپاآمه‌ریكا آرژانتین و در جام كنفدراسیون‌ها، برزیل را شكست داد و در یك‌هشتم نهایی جام‌جهانی برای آرژانتین دردسرساز شده بود.
● آرژانتین
دارنده ۱۴ عنوان قهرمانی و ۱۱ نایب‌قهرمانی در سال‌های اخیر چندان آمار جالبی نداشته و به‌غیر از سال ۲۰۰۴ كه در فینال مغلوب برزیل شد، در سال‌های ۱۹۹۵، ۱۹۹۷ و ۱۹۹۹ در یك‌چهارم نهایی حذف شده است.
آرژانتین پس از جام‌جهانی ۶ بازی انجام داده كه با شكست ۳ ـ صفر برابر برزیل و
۲ ـ یك برابر اسپانیا همراه شد اما پیروزی برابر فرانسه در پاریس و تساوی با شیلی و سوئیس و همچنین برد الجزایر هم در كارنامه این تیم دیده می‌شود.
آلفیو باسیل، پس از جام‌جهانی جانشین خوزه پكرمن شد تا برای دومین بار هدایت آرژانتین را برعهده بگیرد. او در فاصله سال‌های ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۴ كه مربی این تیم بود، ۲ قهرمانی متوالی كوپاآمه‌ریكا را در ۱۹۹۱ و ۱۹۹۳ كسب كرد و به ركورد ۳۱ بازی بدون شكست دست یافت اما در همین میان در دور مقدماتی جام‌جهانی ۵ ـ صفر برابر كلمبیا شكست خورد. او كه در دوران بازی یك مدافع میانی بود، در كسوت مربی تفكرات هجومی دارد. او پس از كسب قهرمانی‌های متوالی باشگاه‌های آرژانتین به همراه بوكا‌جونیورز بار دیگر برای هدایت آرژانتین انتخاب شد.
لیونل مسی كه در بارسلونا خیره‌كننده ظاهر شد و در این فصل توانست هر ۲ گل استثنایی دیه‌گو مارادونا در یك‌چهارم نهایی جام‌جهانی ۱۹۸۶ برابر انگلیس را تكرار كند، به نظر موثرترین چهره آرژانتین است. عوامل هجومی دیگر مانند سرجیو، آگرو، هرنان كرسپو، خاویر ساویولا و كارلوس ته‌وز بازی‌های آرژانتین را بیش از پیش دیدنی می‌كند. ریكلمه هم با وجود خداحافظی از تیم ملی پس از جام‌جهانی با درخشش در بوكاجونیورز بار دیگر برای بازی ابراز تمایل كرد و به تیم دعوت شد اما روبرتو آبوندان‌زیری با لغزشی كه در دیدار با الجزایر نشان داد و پیروزی كمرنگ ۴ بر۳ را برای آرژانتین رقم زد، نشان از ضعف دروازه این تیم داشت.
● پاراگوئه
این تیم دو بار در سال‌های ۱۹۵۳ و ۱۹۷۹ قهرمان شده و ۵ بار هم نایب قهرمان كوپاآمه‌ریكا شده است. پاراگوئه پس از جام جهانی در ۷ بازی به میدان رفته‌ كه حاصل آن ۳ تساوی، ۳ شكست و یك پیروزی بوده است. جراردو مارتینو مربی ۴۴ ساله آرژانتینی كه پس از نتایج ضعیف پاراگوئه جانشین آنیبال رویز برای هدایت تیم ملی پاراگوئه شد بیشتر دوران مربیگری خود را در تیم نیوولزاولدبویز گذرانده و در ضمن یكی از بزرگترین بازیكنان تاریخ این باشگاه محسوب می‌شود. او پیش از آغاز جام جهانی ۱۹۸۶ در چندین بازی دوستانه نیز برای آرژانتین به میدان رفت. سالوادور كاباناس با زدن ۱۰ گل برای تیم آمه‌ریكای مكزیك بهترین گلزن رقابت‌های لیبرتادورس امسال شد. او كه در تمام مدت بازی‌اش در گلزنی تبحر خاصی از خود نشان داده شاید موثرترین بازیكن پاراگوئه باشد. در میان بازیكنان بزرگی كه از تركیب پاراگوئه برای حضور در كوپاآمه‌ریكا جا مانده‌اند می‌توان به كارلوس پاردس هافبك اسپورتینگ پرتغال و نلسون هایدو والدس مهاجم ارزشمند بوروسیادورتموند اشاره كرد. پاراگوئه تنها تیمی بود كه در كوپای دوره گذشته توانست تیم برزیل ،قهرمان نهایی را شكست دهد.
● كلمبیا
این تیم در سال ۲۰۰۱ به تنها قهرمانی‌اش در خانه دست یافت و یك بار هم در سال ۱۹۷۵ نایب قهرمان این جام شد. كلمبیا در سال گذشته در ۷ دیدار دوستانه شركت كرد كه در خانه مغلوب اروگوئه شد و در دیدار با شیلی، پاناما، مونته نگرو، سوئیس و پاراگوئه به برتری رسید و با ژاپن مساوی كرد. این تیم سال گذشته از وجود مربیان نامدار فوتبال، اولی اشتیلیكه آلمانی، مارچلو بیلسای آرژانتینی و پائولو آتوری برزیلی بهره برد اما در نهایت به یك مربی بومی به نام خورخه لوئیس پینتو كه تیم كم نام و نشان كوكوتا را به قهرمانی كلمبیا رسانده بود، روی آورد. ایوان رامیرو كوردوبا مدافع سختكوش اینترمیلان كه در سال ۲۰۰۱ به عنوان كاپیتان جام قهرمانی آمریكای جنوبی را بالای سر برد، این بار نیز موثرترین بازیكن كلمبیاست. او با بازی در سن لورنزوی آرژانتین شهرت یافت و در سال ۲۰۰۰ با رد پیشنهاد رئال‌مادرید به نراتزوری منتقل شد. كلمبیا در دهه ۹۰ میلادی فوق‌العاده بود و سه دوره متوالی به جام‌جهانی راه یافت. این تیم در رقابت‌های مقدماتی جام جهانی در سال ۱۹۹۳، تیم بزرگ آرژانتین را با ۵ گل درهم كوبید. كلمبیا در ابتدا با شیوه تهاجمی كه در پیش گرفته بود نوید ظهور برزیل جدید را می‌داد اما اكنون این تیم به خاطر احتیاط بیش از حد و دفاعی بازی كردن مورد انتقاد قرار می‌گیرد.
● آمریكا
دیگر مهمان كوپاآمه‌ریكا ۲ بار در سال‌های ۱۹۹۳ و ۱۹۹۵ در این رقابت‌ها شركت كرده است. در مرتبه اول این تیم در دور نخست حذف شد اما دو سال بعد آمریكا به مقام ارزشمند چهارم دست یافت. این تیم در مرحله گروهی ۳ بر صفر آرژانتین را شكست داد تا در گروه صدرنشین شود و در یك‌چهارم نهایی هم مكزیك را در ضربات پنالتی حذف كرد. این تیم با احتساب رقابت‌های گلدكاپ ۹‌ پیروزی و یك تساوی پس از جام‌جهانی به دست آورده است.
البته تمام بازی‌های این تیم در زمین خودی انجام شده است. باب برادلی در ماه دسامبر سال گذشته به‌عنوان مربی موقت جانشین بروس آره‌نا انتخاب شد اما پیروزی برابر مكزیك، اكوادور و دانمارك مقامات فوتبال آمریكا را متقاعد كرد وی را به‌عنوان مربی دائم تیم انتخاب كنند. وی كه سابقه مربیگری در تیم‌های شیكاگو فایر، مترواستارز و چیواس را در كارنامه دارد با كسب ۱۲۴ پیروزی در رقابت‌های لیگ حرفه‌ای فوتبال آمریكا (MLS) در تاریخ این پیكارها ركورددار است. لاندن داناوان مهاجم آمریكا كه در ۲ جام‌جهانی بازی كرده به‌عنوان موثرترین بازیكن این تیم برای نخستین بار در كوپاآمه‌ریكا حاضر می‌شود. وی در اوایل این ماه در دیداری تداركاتی برابر اكوادور هت‌تریك كرد. حضور تیم ملی فوتبال آمریكا در ونزوئلا به‌عنوان مهمان به دلیل انتقادات شدید هوگو چاوز رئیس‌جمهوری این كشور علیه سیاست‌های جورج بوش، رئیس‌جمهوری آمریكا رنگ و بوی سیاسی گرفته است.
● برنامه نخستین بازی ها
در نخستین بازی های پیکارهای کوپا آمه ریکا از گروه اول ، بامداد فردا به وقت تهران اروگوئه با پرو دیدار می کند و ونزوئلا میزبان بازی ها به مصاف بولیوی می رود.

منبع : روزنامه تهران امروز