بازگشت پرنده های منقرض شده!

گزارش تازه ای كه در این زمینه در نشریات انگلیس به چاپ رسیده حاوی نام های متعددی از پرندگان است كه بشر اعتراف می كند به اشتباه فكر می كرده است نژادشان رو به انقراض رفته و دیگر در آسمانهای كره خاكی به پرواز درنمی آیند. نایجل كولا یكی از كارشناسان «بردلایف اینترنشنال»، سازمانی ویژه حفظ و بررسی محیط زیست می گوید: «درس حقیقی و سریعی كه از مسائل و رویدادهای اخیر می گیریم این است كه این نسل از پرنده ها منقرض نشده بودند و همچنان زندگی می كرده اند و این ما بودیم كه به اندازه كافی در موضوع تحقیق و بررسی نكرده بودیم. همیشه تصور ما این است كه دنیا را به اندازه كافی ارزیابی كرده ایم اما اینطور نیست. بله، ما باورمان این است كه از همه چیز مطلعیم اما چنین نیست.»
مدارك محكم
یكی از جالب ترین كشف ها و مشاهده ها در این زمینه به بازبینی نوعی داركوب با نوك عاج مانند مربوط می شود كه به گمان دانشمندان از ۶۰سال پیش به این سو منقرض شده بود، اما این پرنده چندی پیش در بخش كوچك و دورافتاده ای از ایالت اركانزاس آمریكا رؤیت شده است. در برخی موارد هنوز دانشمندان مشاهدات تازه را رد می كنند و بر باورهای قبلی شان پای می فشرند اما در برخی موارد دیگر یافته ها و مشاهدات به قدری قوی و خدشه ناپذیرند كه چاره ای جز تأیید آن وجود ندارد.این مشاهدات و نتایج آن به دو دسته اصلی و اساسی تقسیم می شوند. یكی پرنده هایی كه گفته می شد منقرض شده اند و دیگر وجود ندارند ولی از نو دیده شده اند، دوم به پرنده هایی كه چند دهه مشاهده نشده بودندو مسیر خانه و زندگی شان از نظر متخصصان ناپیدا بود، ولی لزوماً منقرض شده به حساب نمی آمدند، مشاهدات اخیر كه نتایج آن طی یك گزارش جدید علمی در انگلیس و همچنین آمریكا منتشر شده، چیزی خلاف این را نشان می دهد.
بازگشت مرغ توفان
یكی از تكان دهنده ترین مشاهدات اخیر به كشف دوباره مرغ توفان نیوزیلندی مربوط می شود كه اول بار در سال۲۰۰۳ صورت گرفت. سالها بود كه گمان می شد این تیره از بین رفته و دیگر در قید حیات نیست و فقط از روی فسیل های به جای مانده از قرن نوزدهم شناسایی و پی به وجودش برده شده بود. اما تعدادی از پرنده شناسان این پرنده های سیاه و سفید را به چشم خود در جزیره شمالی نیوزیلند دیده اند كه شروع این مشاهده جدید از ۲۰۰۳ به بعد بوده است.در همان سال یك نوع بلبل پا بلند كه از ۱۸۹۴ به بعد مشاهده نشده و تصور انقراض خود را به وجود آورده بود، از نو در كوههای فیجی مشاهده و مشخص شد كه طی این مدت دور از چشم «انسان سطحی بین» می زیسته است و اصلاً از صحنه حیات خارج نشده بود و باز ثابت شد كه بی حوصله بودن بشر و تحقیق نكردن او به اندازه كافی دلیل اصلی قطع امید از این تیره جانوران بوده است.سال پیش نیز گونه ای از كفترهای هندی كه صدای پر از خشی دارندو ۶۰سال مشاهده نشده بودند، دوباره در كوههای هیمالیای هند رؤیت گشتند. اما در میان تمام انواعی كه نام شان آمد، بیش از همه كشف مجدد داركوب مجهز به نوك های عاجی هیجان ایجاد كرده است. این پرنده ای است نسبتاً بزرگ كه گمان می رفت اسیر و تسلیم پیشرفت وعلم و غیرقابل زیست شدن محیط زندگی اش شده باشد اما خلاف این به اثبات رسیده است. به واقع كارشناسان با تنبلی در تعقیب صحیح و كامل این جانور و پی نبردن به مسیر حركت و زندگی او، این باور غلط را در سطح جهان به وجود آورده بودند.
باورهای سست
كریس هیلز یك برنامه ریز شاغل در شركت حفظ محیط زیست «‎/f w.w» می گوید: «پیداشدن داركوب ویژه بیشترین سهم و نقش را در روشن شدن حقایق داشته است. این جانور و مشاهده مجدد آن نشان داد تا چه حد باورهای سابق سست بوده است و انگار فقط می خواستند قضیه را از سر باز كنند. اگر دقت و حوصله كافی وجودمی داشت در نقطه كنونی قرار نمی داشتیم كه هربار با مشاهده مجدد آنها شگفت زده و شرمنده شویم. به واقع اكثر كشف های تازه صوری است زیرا در اصل انقراضی در كار نبوده است كه حالا خلاف آن به اثبات برسد.» به رغم تمام اكتشافات صوری و حقیقی فوق و مشاهده های امیدساز جدید، سازمان «برد لایف» معتقد است كه وضعیت پرنده ها در سطح جهان رو به خرابی می رود و تصویر موجود و افق پیش رو تیره است و نه روشن. در گزارش جدید مورد بحث اشاره شده است كه بیش از یك پنجم تیره های مختلف پرنده ها با خطر انقراض مواجهند ، زیرا انسانها بیش از پیش وارد حیطه زیست آنها می شوند و آرامش و امنیت آنها را می گیرند و یا همراه با خود اشیا و وسایل محدودكننده زندگی پرنده ها را نیز وارد زیستگاه آنها می كنند و آسمان و هوا را به شدت آلوده و پر از سموم مختلف می نمایند و برهمین اساس است كه اگر انسانها در برخی محیط ها نباشند باعث ازدیاد و قوت زندگی پرنده ها می شوند.
«زندگی » در «جنگ»
آنگولا كشوری در جنوب غرب آفریقا كه از سه دهه جنگ داخلی تا حدی فراغت یافته و همیشه به داشتن نفت و الماس مشهور بوده است ، اینك مأمن و معدن پرنده های گمشده و از نو كشف شده هم به حساب می آید. از سال ۲۰۰۲ كه جنگ در آنگولا آرام گرفت ایان سینكلر پرنده شناس معتبر اهل آفریقای جنوبی در ۴ نوبت به این كشور سفرهایی طولانی كرده است و آن جا حداقل ۱۸ تیره از پرنده ها را كه مدتها دیده نشده و تصور انقراض خود را به وجود آورده بودند، مشاهده كرده است. او به تهیه كنندگان گزارش جدید «زندگی پرندگان» گفته است : « ما آن جا دریافتیم كه جنگ خونین داخلی اگر برای مردم و انسانها بسیار بد بوده باشد، برای محیط زیست و حیوانات آن قدرها هم مضر نبوده است. تمام آن مزارع بزرگ قهوه و یا كشت گاههایی همچون آن برای مدتها رها و دور از دست درازی های بشر ماندند و در نتیجه حیوانات دراین محیط زیست طبیعی بیشتر اسكان یافتند و از نعمات آن بهره مند شدند. امروز می بینیم كه زندگی برخی حیوانات و منجمله پرنده ها در آن جا راحت تر و پررفاه تر از سایر نقاط است ، هرچند پرنده ها، اغلب مهاجرند و یك جا نمی مانند. ما آنجا تیره هایی به نام بوش استرایك و رابین چت را دیدیم كه از اواسط دهه ۱۹۵۰ به بعد در هیچ جا دیده نشده بودند اما شرایط مساعد زندگی در آنگولا آنها را به آنجا كشانده و تاحدی ساكن كرده است و حداقل این كه سالی دو سه نوبت به آنجا می آیند.
دم سیاه و دم كوتاه
ایان سینكلر و دستیارانش همچنین در آنجا دو نوع از پرنده های موسوم به سیس تیكولاس را هم از نو رؤیت كرده اند كه یكی از آنها را دم سیاه و دیگری را دم كوتاه می نامند.این تیره ها فقط در آنگولا و جمهوری دموكراتیك كنگو كه درهمسایگی آنگولا قراردارد، رؤیت شده اند و از ابتدای دهه ۱۹۷۰ به بعد در سایر نقاط جهان به چشم كسی نخورده اند.نوعی دیگر از پرنده ها كه متخصصان امر آن را سوئیترا نامیده اند در سفرهای اخیر سینكلر از نو كشف نشده اند اما وی امیدوار است این كار حداكثر تا پایان سال (میلادی) صورت گیرد.سینكلر تا اوایل مهرماه دست به سفر تازه ای به جنوب آنگولا خواهدزد و آنجا مكانی است كه وی اعتقاد دارد به احتمال قوی این تیره پرنده ها را نیز درآن خواهدیافت.من مطمئنم، ببینید، آنجا بدل به یك بهشت برای این پرنده ها شده است، زیرا محلی وسیع و امن و دور از گزند بشر را دراختیار آنها قرارداده است و می توانند زندگی بی دردسری را در آنجا بگذرانند. من در سفرهای اخیرم دریافتم كه آنجا تبدیل به یك زیستگاه طبیعی برای بسیاری از پرنده های آفریقایی و آسیایی و اروپایی شده است كه در آسمان سایر قاره ها احساس امنیت نمی كرده اند. تیره سوئیترا هم آنجا است. یعنی نمی تواند درجای دیگری باشد.
اخباری جالب
دانشمندان دیگر مدعی اند كشف ها و بهتر بگوییم مشاهده های جدیدی در راه است و پرنده هایی دیگر كه تصور می شد آنها هم از صحنه زیست خارج شده اند، بزودی دوباره توی چشم خواهند خورد تا ثابت شود بشر بی حوصله باز برآورد غلطی داشته است. نایجل كولار كه پیشتر نیز نامش آمد و عضو ارشد سازمان بردلایف است، می گوید: یك تیره كه من اینك در تعقیب آن هستم نوعی سینه سفید است كه می گویند ۴۰ سال است از صفحه زیست پاك شده اما باور من این است كه در زامبیا و یا كنیا موجودند و درحال زیست اند و فقط باید مدارك آن را به دست آورد و من نیز دوربین به دست راهی آنجا هستم.
آخرین باری كه این پرنده رؤیت شده، در زامبیا به سال ۱۹۶۴ بوده است، ولی گمان من این است كه قسمت اعظم باورهای فعلی درخصوص قطع حیات این تیره به عدم تعقیب صحیح این آن مربوط می شده است. من بزودی اخبار جالبی دراین زمینه برای شما خواهم داشت.
«سرصورتی» در میانمار
دیگر تیره ای كه بشر به بازبینی و لمس مجدد آن خوشبین است، پرنده «سرصورتی» هند و میانمار است. ظاهراً این پرنده از دهه ۱۹۴۰ به بعد مشاهده نشده و ادامه زیست اش به اثبات نرسیده است اما اهالی مناطق طبیعی و یا برخی جنگل ها و زیست گاههای میانمار اخیراً گفته اند كه دوباره این پرنده را مشاهده كرده اند. به حرف های كریس هیلز بازمی گردیم.«اینها به ما می گوید چیزهای زیادی در طبیعت و اطراف محیط زیست ما وجود دارد و فقط باید چشمی بینا برای تشخیص آنها داشت و همچنین انصاف و عدالت برای گذاشتن پرنده ها به حال شان تا بر اثر دغدغه و ناامنی و اقدامات شكارچیان ناپدید و ناپیدا و هلاك نشوند. اگر سازمان های محیط زیست هنوز كار و تلاش می كنند، برای یافتن همین موارد و تأمین محیط مناسب زیست برای آنها است.»در عین حال برخی تیره ها هم انگار كاملاً و برای همیشه رفته اند و دیگر باز نخواهندگشت، زیرا بشر با بی انصافی هرچه بیشتر ریشه آنها را زده است.یكی از آنها پرنده مشهور لادو از كشور آفریقای ماری تیوس است كه پرنده بزرگی بود و سقف پرواز محدودی هم داشت. اما سالها پیش براثر استمرار و وسعت كار شكارچیان بی مروت و انسان های بی رحم نسل اش منقرض شد.كولار با تمام خوش بینی های ذاتی اش می گوید: «نه، این یكی باز نمی گردد. هیچ امیدی در این زمینه وجودندارد.»مگر این كه نتیجه گیری ها و گزارش های قبلی در این زمینه هم شتاب زده بوده باشد.

منبع: وایلدلایف
ترجمه :وصال روحانی

منبع : روزنامه ایران