سهم ایران از سرمایه‌‌گذاری مستقیم خارجی: یک‌هزارم درصد

سهم ایران از سرمایه‌‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) در جهان در سال ۲۰۰۴، سهم ایران ۵۴۸ میلیون دلار یا در حدود یک‌هزارم درصد بوده است.
کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد (آنکتاد) گزارش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ”در سال ۲۰۰۴ را منتشر کرده است. براساس این گزارش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی صورت‌گرفته در ایران عمدتاً در بخش‌های پتروشیمی، ماشین‌آلات صنعتی و خدمات بوده است. این در حالی است که بی‌ثباتی سیاسی منطقه و تنش‌های بین‌المللی بر روی جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران تأثیر می‌گذارد و ممکن است در سال‌های آینده نیز نقش منفی بر جذب سرمایه داشته باشد.
در گزارش آنکتاد میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشورهای در حال توسعه با ۴۰ درصد افزایش ۲۳۳ میلیارددلار برآورد شده است، اما در کشورهای توسعه‌یافته با ۱۴ درصد کاهش ۳۸۰ میلیارددلار بوده است. در مجموع سهم کشورهای در حال توسعه از کل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ۳۶ درصد و بالاترین میزان ارسال از سال ۱۹۹۷ تاکنون است.
آمریکا در رأس کشورهای جذب‌کننده FDI قرار دارد. میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در آمریکا از ۵۷ میلیارددلار در سال ۲۰۰۳ به ۹۶ میلیارددلار در سال ۲۰۰۴ افزایش‌یافته است.
انگلستان با پشت‌سر نهادن چین در رتبه دوم قرار دارد. میزان سرمایه‌گذاری مستقیم در انگلستان با یک جهش بزرگ از ۲۰ میلیارددلار در سال ۲۰۰۳ به ۷۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۴ رسیده است. سهم چین نیز از ۵۴ میلیارددلار به ۶۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۴ افزایش‌یافته است.
افزایش میزان سرمایه‌گذاری خارجی در آمریکا و انگلستان در جهت خلاف سایر کشورهای توسعه‌یافته، که عموماً با کاهش میزان FDI مواجه بوده‌اند، است. کاهش میزان سرمایه‌گذاری خارجی در اتحادیه اروپا بیش از سایر کشورهای صنعتی است. این امر عمدتاً ناشی از کاهش شدید سرمایه‌گذاری خارجی در آلمان، لوکزامبورگ و هلند است.
عوامل مختلفی باعث سرازیر شدن FDI به کشورهای در حال توسعه شده که از جمله آنها می‌توان به فشار رقابت شدید در میان شرکت‌های غربی اشاره کرد. این فشار بسیاری از صنایع را به‌سوی اقتصادهای نوظهور به‌ویژه در آسیا، به منظور یافتن بازارهای تازه، کشانده است. قیمت بالای مواداولیه عامل دیگری است که سرمایه‌گذاران را به سمت کشورهای غنی از مواداولیه و نفت سوق داده است.
کشورهای توسعه‌یافته در مجموع صادرکننده سرمایه بوده‌اند و اختلاف تراز میان واردات و صادرات سرمایه آنها به ۲۶۰ میلیارددلار می‌رسد. میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی اتحادیه اروپا با ۲۵ درصد کاهش به ۲۸۰ میلیارددلار رسیده در حالی‌که آمریکا با افزایش ۹۰ درصد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ۲۲۹ میلیارددلار در خارج از آمریکا سرمایه‌گذاری کرده است.
براساس گزارش آنکتاد در سال ۲۰۰۴ در مجموع میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ۲ درصد بیشتر از سال ۲۰۰۳ بوده است.

منبع : مجله روند اقتصادی