دو نوع ناتوانی در خواندن

ناتوانی در خواندن، ۲ نوع متفاوت دارد و این موضوع توجیه كننده توانایی جبران این اختلال در برخی كودكان در مقابل عدم توانایی در خواندن برای تمام طول عمر در عده ای دیگر است.
به گفته رید لیون رئیس بخش رشد كودكان و رفتار، مؤسسه ملی سلامت كودكان و رشد در NIH این یافته لزوم اجرای برنامه های مداخله ای زودرس را برای آموزش خواندن به كودكان یادآوری می كند. نتایج مطالعات اختلال خواندن را در دو نوع زیر تعریف می كند.
نوع اولیه اختلال در خواندن كه ارثی بوده و در آن فرد متناوباً از مسیرهای عصبی مختلف برای رمزگشایی كلمات كه در نهایت منجر به شناختن كلمه می شود استفاده می كند. توانایی های شناختی این افراد به ایشان اجازه می دهد كه در حین خواندن، اگرچه آهسته انجام می شود، بتوانند معنی متن را درك نموده و در نهایت ضعفشان را جبران كند.
در نوع دیگر اختلال كه بیشتر تحت تأثیر محیط می باشد، فرد برای درك جملات به حافظه اش در مورد هر كلمه به جای رمزگشایی كلمات وابسته است و در نهایت در فصیح خواندن، دقیق خواندن و درك معنا به مشكل بر می خورد. طبق اظهار لیون این نوع اختلال خواندن در مدارس و جوامع محروم بیشتر به چشم می خورد.
وی می گوید: «برخی از كودكان در ورود به مدرسه ابتدایی با زمان كم و موقعیت دشواری برای یادگیری خواندن مواجه می شوند، هر چند از قبل آشنایی مقبولی با زبان و اصول سواد و ادبیات دارند. این كودكان اگرچه ناتوانی در خواندن دارند ولی می توانند آموزش های لازم برای غلبه بر این ناتوانی را ببینند و موفق باشند. اما اغلب كودكانی كه تا پایان عمر اختلال خواندن دارند كسانی هستند كه در خانواده های بی سواد و نوعاً محروم رشد كرده اند، محیطی كه خواندن و آشنایی با اصول آن تقریباً صورت نمی گیرد و این كودكان همیشه با ناتوانی در خواندن مواجه خواهند بود.»
در این مطالعه ۳ گروه از افراد جوان شركت داشتند: آنهایی كه نمرات روخوانی شان در كلاس های دوم یا چهارم ابتدایی پایین بوده و در نهایت در دبیرستان هم مشكل داشته اند، كسانی كه در دوره دبستان ضعیف بوده ولی در نهایت تا دبیرستان جبران كرده اند و گروهی كه از ابتدا مشكلی در خواندن نداشتند.این افراد در سه مقطع دبستان، دبیرستان و در سن ۱۸ تا ۲۲ سالگی مورد آزمون روخوانی قرار گرفتند.
همكاران مطالعه سالی شایوتیز و بنت شایوتیز در دانشگاه ییل فعالیت مغزی این سه گروه را در حین آزمون خواندن با FMRI بررسی كردند. افراد تحت مطالعه در دو آزمون شركت می كردند كه در یكی از ایشان خواسته شده بود كه لغات هم آوا را تشخیص بدهند و در آزمون دیگر ایشان باید در مورد هم گروه بودن دو كلمه قضاوت كنند، مانند دو نوع خوراكی یا شغل.
در گروه اول كه خواندن به مرور زمان پیشرفت كرده بود، تصاویر فعالیت مغزی اختلالی را در سیستم عصبی مربوط به خواندن نشان می داد. این تصاویر همچنین نشان دهنده ایجاد مسیرهای جبرانی در این افراد بود. اما در كسانی كه تا بزرگسالی اختلال خواندن داشتند سیستم عصبی مربوطه وجود داشت ولی ارتباط ها در این شبكه به شكل صحیح برقرار نمی شد.
این یافته ها به والدین و آموزگاران یادآوری می كند كه فعال كردن این شبكه های عصبی در اوائل دوران كودكی بسیار حائز اهمیت است. به گفته لیون باید برنامه های آموزشی ویژه ای برای دوره پیش دبستانی برای شناسایی كودكانی كه در معرض اختلال خواندن هستند طراحی شود و این كودكان پیش از ورود به دبستان با ضروریات زبان و ادبیات كه در اصل باید در محیط خانواده آشنا شوند در محیطی گرم و آموزنده آشنایی پیدا كنند.

منبع : روزنامه ایران