به بهانه تأسیس کانون فارغ‌التحصیلان طراحی پارچه و پوشاک

هما کیان‌جاه در رشته طراحی پارچه و لباس تحصیل کرده و سابقه‌ای ۳۰ ساله در امور هنری و تدریس در مراکز پیش‌دانشگاهی و دانشکده فنی دختران شریعتی دارد. وی در حال حاضر عهده‌دار مسئولیت گروه طراحی پارچه و لباس دانشکده تربیت دبیر فنی دختران تهران (شریعتی) می‌باشد. باخبر شدیم که قرار است کانون فارغ‌التحصیلان طراحی پارچه و پوشاک تأسیس گردد؛ به همین منظور در مورد این کانون، اهداف و برنامه‌های آن سئوالاتی مطرح گردید. بهترین فرصت هم پیش آمد تا با یکی از صاحبنظران پارچه و لباس در مورد وضعیت این رشته گفت‌وگوئی انجام دهیم.
▪ اهداف راه‌اندازی کانون فارغ‌التحصیلان طراحی پارچه و پوشاک چیست؟
ـ با توجه به وضعیت پوشاک کشور و دستور ساماندهی آن از ۳ سال پیش توسط مقام معظم رهبری شاهد فعالیت‌هائی از سوی نهادها و گروه‌های مختلف در این زمینه بوده‌ایم که اکثراً غیرتخصصی و بودن تجربه انجام گرفته است. با توجه به این‌که در میان طیف دانشگاهی در این رشته‌ها اشخاص باتجربه و متخصص وجود دارند که می‌توانند کمک بزرگی به این ساماندهی داشته باشند در این راستا گروه طراحی پارچه و لباس دانشکده شریعتی طرحی را با نام همایش آماتیس ارائه و پس از موافقت از طریق مسئولین دانشکده، اقدام به اجرای آن نمودیم. این همایش در دو بخش نمایش لباس به مدت یک هفته و دعوت از تولیدکنندگان پوشاک و کارخانجات، مدیریت وزارت صنایع و معادن، نمایندگان بانوان در ساماندهی پوشاک و عده کثیری از علاقه‌مندان اجرا گردید و در سخنرانی‌هائی که انجام گرفت یکی از اهداف مهم و اجتماعی امروز را طراحی و تولید پوشاک جهت بانوان و آقایان متناسب با وضعیت اجتماعی مسلمانان دانستند تا بدین‌وسیله دانشجویان و فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها زمینه‌های کاری خود را شناخته و خود را باور نمایند. در این راستا پیشنهادی از سوی مقام محترم مدیریت دفتر صنایع نساجی و پوشاک وزارت صنایع و معادن مبنی بر تشکیل انجمن طراحان پارچه و پوشاک ارائه گردید و بدین‌وسیله اقدامات لازم در این خصوص انجام پذیرفت و پس از گذشت مدت دو سال این خبر خوش را می‌توانیم برای فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها داشته باشیم. حال ما منتظر مراحل بعدی انجام کار می‌باشیم و امیدواریم که این کانون پایگاهی در جهت گسترش زمینه فعالیت اعضا می‌باشد.
▪ چه افرادی می‌توانند عضو این کانون شوند؟
ـ فارغ‌التحصیلان (خانم و آقا) که رشته تحصیلی آنها مرتبط با این کانون باشد. طراحی پارچه، طراحی لباس، نساجی، صنایع دستی، مهندسی پوشاک و ...
▪ مبلغ حق عضویت و مکان کانون مشخص شده است؟
ـ تا زمان برگزاری مجمع عمومی و انتخابات برای این امر وقت باقی است. مکان کانون نیز تا آن زمان مشخص می‌گردد و فعلاً از فضای دانشکده می‌توان استفاده نمود.
▪ از عنوان کانون فارغ‌التحصیلان انتظار می‌رود که برای اعضاء خود شغل پیدا کند آیا در این راستا با واحدهای صنعتی و تولیدی زیربط ارتباطاتی برقرار کرده‌اید و این مسئله مورد توجه قرار دارد؟
ـ بله، یکی از اهداف بزرگ هر کانونی همین مسئله است که محفلی داشته باشیم که فارغ‌التحصیلان با ما در ارتباط بوده و در زمینه‌های معرفی آنان به واحدهای صنعتی مهیا گردد. با جلساتی که با مدیریت دفتر صنایع نساجی و پوشاک وزارت صنایع و معادن داشته‌ایم این قول رابه ما داده‌اند که زمینه ایجاد ارتباط با کارخانجات و تولیدی‌های بزرگ را با کانون فراهم سازند. مسئله کاریابی برای اعضاء از اهداف مهم کانون می‌باشد. ما نیازمند مشارکت افراد هستیم زیرا در این تشکل همه فارغ‌التحصیلان جای دارند.
▪ روند فعالیت و اهداف کانون با انجمن طراحان پارچه و لباس تداخلی ایجاد نمی‌کند؟
ـ ما از وجود چنین انجمنی خوشحالیم و فکر نمی‌کنم بودن ما در کنار آنان تداخل و مشکلی ایجاد کند.
▪ کانون قرار است برای اعضاء چه کاری انجام دهد؟
ـ اهداف این کانون مانند هر کانون دیگری فعالیت همه‌جانبه مانند شناخت فارغ‌التحصیلان، ایجاد کار، دفاع از حقوق طراحان، ارتقاء سطح هنری و علمی هنرمندان این رشته‌ها، اجرای نمایشگاه‌های لباس با اهداف مشخص و ... می‌تواند باشد.
▪ انتظار کانون از اعضاء خود چیست؟
ـ انتظار داریم فعال باشند و نقش خود را به‌عنوان فردی که تحصیلات دانشگاهی و بینش اجتماعی دارد و باید بدانیم ما در عصری زندگی می‌کنیم که جای درنگ نیست و لحظه‌ها سرنوشت‌ساز هستند؛ اعضاء کانون بایستی به این اتمر توجه داشته باشند که خیلی زود دیر می‌شود؛ حقیقت است.
▪ از آن‌جا که رشته طراحی پارچه و لباس ارتباط تنگاتنگی با صنعت نساجی کشور دارد آیا با تشکل‌ها و انجمن‌های این صنعت ارتباط دارید؟
ـ بله ارتباطات زیادی با انجمن‌های نساجی و جامعه متخصصین نساجی برقرار کرده‌ایم. آنها همیشه پیشقدم بوده‌اند. و ما سعی می‌کنیم از تجارب و نقطه نظرهای پیشکسوتان استفاده نمائیم و از تمام آنها تشکر می‌کنم. در حال حاضر هم که با این تشکل‌ها ارتباطات بیشتری داریم می‌خواهیم در شروع کار کانون از تجارب مفید و سازنده آنها استفاده نمائیم، راهکارها را جویا شویم و از آنها کمک بخواهیم.
▪ وضعیت طراحی پارچه و پوشاک در کشور چگونه است؟ یکی از انتقادات اصلی به این‌گونه برنامه‌ها این است که لباس‌های به نمایش آمده، اگرچه رنگ و طرح جالبی دارند اما کاربردی نیستند و نمی‌توان در محیط جامعه از آن استفاده کرد، نظر شما در این زمینه چیست؟
ـ باید وضعیت را آرام و بدون مسائل حاشیه‌ای بهتر کنیم. لباس‌هائی که وارد بازار شده و می‌گوئیم مبتذل است مورد استقبال مردم علی‌الخصوص جوانان قرار می‌گیرد زیرا جدید است و برایشان جذاب می‌باشد. ما هم می‌توانیم عرضه کننده طر‌ح‌ها و مدل‌های جدید متناسب با شئونات جامعه اسلامی باشیم. مدل‌هائی که مناسب با فرهنگ جامعه اسلامی است با کمک گروهی از متخصصین این رشته‌ها تحلیلگران اجتماعی و مسئولین ذیربط به تحقیق و پژوهش گذارده شود و پس از ارزیابی لازم به مرحله طراحی و تولید برسد. جوانان اگر ببینند لباسی که عرضه می‌شود رنگ و طرح تازه و جالبی دارد حتماً از آن استفاده می‌کنند. لباس‌هائی با تزئینات سنتی مدرن با نظر متخصصان حتماً مورد توجه قرار خواهد گرفت. مرتب نگوئیم لباس‌های سنتی، این کلمه سنتی گاهی برای جوانان دافعه دارد زیرا آنان همواره به دنبال محصولات جدید هستند و با شنیدن نام سنتی فکر می‌کنند آن لباس قدیمی، کهنه، بی‌رنگ و تیره است.
به‌تدریج می‌توانیم با ارائه طرح‌های جدید و مناسب به سلیقه جوانان نزدیک شویم در حال حاضر متأسفانه بسیاری از بخش‌ها که ارتباطی با پوشاک ندارند خود را به این جریان متصل کرده‌اند ولی نتیجه‌ای حاصل نگشته است و در این‌جا نقش دانشجویان و متخصصین دانشگاهی کمرنگ و کمرنگ‌تر گشته و در بسیاری از چنین نمایشگاه‌هائی به عوض آن‌که فکر جوان و متخصصین باتجربه نقش ایفا کند، تولیدی‌های دست‌ چندم اقدام به فروش و در شب‌های آخر نمایشگاه چوب حراجی زده‌اند. در این برنامه‌ها بارها و بارها دانشجویان دلسرد و ناامید می‌گویند این نمایشگاه‌ها برای ما طراحان هم فایده‌ای داشت؟ کجا باید نقش ما معلوم شود؟ روز آخر تولیدی‌ها حراج می‌کنند و فروششان افزایش می‌یابد. لباس‌ها، روسری‌ها و شال‌ها همانی بودند که هستند و چیز جدیدی ارائه نگردید. دانشجویان قسم یاد می‌کنند که دیگر در آن نمایشگاه‌ها شرکت نخواهند کرد زیرا چیزی که عنوان نمی‌شود طراح است. دانشجویان سرخورده شده و دنبال کارهائی می‌روند که با رشته تحصیلی‌شان سنخیتی ندارد در حالی‌که آنها شاید بتوانند در رشته خودشان بهترین‌ها گردند.
▪ آیا طراحی دانشجویان قابل استفاده و تولید انبوه نیست یا به دلیل نزدیکی با دانشجویان این مسئله را عنوان می‌کنید؟
ـ خیر تعصبی در این مورد ندارم. به هر صورت این هم یک ایده اولیه و در حد دانشجوئی است. دانشجوی مشتاق و علاقمندی که سه ترم دوخت انجام داده با فردی که تولیدکننده پوشاک است از نظر تجربه کارآئی بسیار متفاوت است باید بستری مهیا شود تا دانشجو هم تجربه کسب نماید، طراحی کند و الگوها را زیر نظر متخصص تهیه نماید و در نهایت در اختیار تولیدی گیرد.
همیشه از ما می‌پرسند پس نقش شما در صنعت چیست؟ ما چگونه نقش خود را نشان دهیم دانشگاهی هستیم و در همین حد می‌توانیم کار کنیم زیرا بودجه چندانی برای انجام بسیاری از کارها در اختیار نداریم. همین جشنواره آماتیس هرچند با حمایت و پشتیبانی دانشگاه انجام شد اما هزینه اولیه آن شخصی بود و نمی‌توان به دانشگاه گفت ۵ میلیون به ما بدهند تا ۳۰ دست لباس تولید کنیم. ارائه طرح و مدل و الگو از ما و طرح و اجرای آن باید به‌عهده صنعت باشد در تمام دنیا هم این‌طور است و کسی تمام مراحل تولید پوشاک را به تنهائی انجام نمی‌دهد.
فکر نمی‌کنم تاکنون نمایشگاهی با تمام جزئیات کامل تشکیل گردیده باشد، اگر چنین بود و باشد حتماً مورد استقبال قرار می‌گرفتند زیرا اجتماع ما تشنه طرح‌های نو و ابداعی می‌باشد.
در کشورهای مسلمان پوشش‌های کاملاً اسلامی و متنوع وجود دارد و با هر سلیقه‌ای می‌توان یکی از آنها را انتخاب کنید. ما به‌عنوان کشور اسلامی این موقعیت را نداریم. یکی از دوستان مصری‌ام برایم ژورنالی فرستاد که لباس‌های عرضه شده در آن قابلیت استفاده در مجالس عروسی، میهمانی، خیابان و ... را داشت و بسیار زیبا و در عین حال پوشیده بود. متأسفانه در کشور ما به دلایل مختلف این کار انجام نگرفته است.
▪ دیدگاه شما در مورد لباس ملی چیست؟
ـ لباس ملی پوششی است متنوع، زیبا، جدید و متناسب با وضعیت فرهنگی و اجتماعی اگرچه هنوز در مورد لباس ملی به نتیجه‌ای نرسیده‌ایم.
▪ مطالب پایانی؟
ـ اگر کانون پایه قوی پیدا کند و عملکرد خوبی داشته باشد به اهدافمان دست خواهیم یافت. هدف ما رسیدن فارغ‌التحصیلان به آینده‌ای روشن می‌باشد.

منبع : ماهنامه نساجی امروز