انرژی جنگ سرد جدید

هلیام فاكس از مقام‌های امنیتی-دفاعی بریتانیا با انتشار مقاله‌ای در روزنامهء «ساندی تایمز» تاكید كرد كه امنیت انرژی بریتانیا و سایر كشورهای غربی در گرو تضمین صادرات انرژی از روسیه است. او گفت كه این مهم برعهدهء كشورهای عضو ناتو (به ویژه تركیه و نروژ كه عضو اتحادیهء اروپا نیستند) است.
به نوشته «ساندی تایمز»، در مقالهء لیام فاكس كه بسیاری او را وزیر دفاع سایهء بریتانیا می‌دانند، آمده است: «از زمان پایان جنگ سرد ما به تهدیداتی مانند تروریسم كه فاقد دولت و قلمرو حكومتی هستند، خو كرده‌ایم،اما در آیندهء نزدیك باید به چالش‌های جدیدی مانند امنیت انرژی عادت كنیم; در این حوزه سوخت‌های فسیلی (نفت و گاز) به عنوان سلاحی برای دستیابی به مقاصد سیاسی مورد استفاده قرار می‌گیرند. امنیت انرژی مساوی است با امنیت ملی و امنیت اقتصادی.» فاكس می‌افزاید: «اوایل ماه ژوییه روسیه از قصد خود برای انجام اكتشاف در منطقه‌ای به وسعت ۴۶۰ هزار مایل مربع واقع در قطب شمال پرده برداشت. دانشمندان می‌گویند كه این منطقه حاوی ۱۰ میلیارد تن ذخایر گاز و نفت خام است. ما باید تهدیدات این‌چنینی روسیه را جدی بگیریم.»
فاكس می‌گوید كه اتحادیهء اروپا به دلیل عدم برخورداری از نیروی نظامی و سیاسی كافی، از توان لازم برای رویارویی با مشكلاتی كه روسیه به وجود می‌آورد، برخوردار نیست و نمی‌تواند در حل آن‌ها نقش مهمی ایفا كند. به همین دلیل، به عقیدهء او این مهم برعهدهء كشورهای عضو ناتو است كه در زمینهء تامین امنیت انرژی غرب اقدام كنند. او معتقد است كه ناتو تنها نهادی است كه قدرت لازم برای مواجهه با روسیه را دارد. به عقیدهء او اقدام ناتو در این زمینه هم به سود غرب است و هم روسیه، چون جلوی اقدام احتمالی روسیه را می‌گیرد.
فاكس گفت: «نروژ و تركیه كه عضو اتحادیهء اروپا نیستند، به دلیل برخورداری از موقعیت مناسب و ویژهء ژئوپلتیك، كارآمدترین ابزارهای ناتو برای مقابله با تهدیدات روسیه هستند. بدون حمایت و همكاری این دو كشور، هر اقدامی در زمینهء امنیت انرژی با شكست مواجه خواهد شد.»
لیام فاكس كه از جمله سیاستمداران _ضدروسیه است، بر این باور است كه وابستگی غرب به نفت و گاز عامل اصلی تهدیدات روسیه است.
با این حال، روسیه نظر دیگری دارد. مقام‌های روسی بارها اعلام كرده‌اند كه قصد سوء‌استفاده از انرژی را ندارند. هر چند در ارتباط با همسایگان خود (كشورهای عضو شوروی سابق) بعضا از رویه‌ای خشن و زورگویانه استفاده كرده‌اند كه نمونه‌های آن را در افزایش قیمت گاز صادراتی به اكراین و بلاروس شاهد بوده‌ایم.
از سویی روسیه برای گسترش روابط خود با اروپا نیز اقداماتی انجام داده است كه از آن میان می‌توان به ورود توتال به پروژهء اشتوكمان اشاره كرد. گفته می‌شود كه پیروزی شركت «توتال» فرانسه در مزایدهء شركت «گازپروم» یك امتیازدهی با ارزش از سوی مسكو به پاریس برای حفظ روابط حسنه و بهره‌مندی از وجود شریك تجاری قابل اطمینان در اروپا است.
به گزارش روزنامه «ورمیا نوواستی»، «توتال» فرانسه دیگر در بخشی از ذخایر حوزهء عظیم گازی اشتوكمان روسیه سهیم است. «گازپروم» روسیه و «توتال» فرانسه توافقنامه‌ای در خصوص مشاركت در امر استخراج از این حوزهء عظیم گازی كه ذخایر آن حدود ۷/۳ تریلیون مترمكعب تخمین زده شده است، امضا كردند. «توتال» فرانسه ۲۵ درصد از شركتی را كه طی چند روز آینده تاسیس می‌شود، به دست خواهد آورد.
بر اساس این گزارش، شركت «گازپروم» در چارچوب عملی‌سازی مرحلهء نخست بهره‌برداری از حوزهء گازی اشتوكمان كه برای سال ۲۰۱۳ برنامه‌ریزی شده است،نیاز به سرمایه‌گذاری خارجی داشت و به همین منظور مزایده‌ای برای واگذاری ۴۹ درصد از سهام استخراج منابع گازی آن را ترتیب داد و این شركت«توتال» فرانسه بود كه برندهء این مزایده شد.
در واقع می‌توان گفت كه این نخستین دستاورد شركت «توتال» در روسیه پس از سال‌ها ناكامی در این عرصه به‌شمار می‌رود. برخی كارشناسان موفقیت «توتال» را به گرم‌تر شدن روابط روسیه و فرانسه پس از پیروزی نیكولاس ساركوزی در انتخابات ریاست جمهوی و دیدار سران دو كشور در حاشیهء نشست سران گروه هشت در آلمان، مرتبط می‌دانند.

منبع : روزنامه سرمایه