درباره منیره احمد سلطانی

ـ منیره احمد سلطانی
ـ متولد ۱۳۳۱ تهران
ـ استاد دانشگاه، نویسنده و مترجم
ـ گذراندن دوره ابتدایی و راهنمایی در تهران
ـ دریافت مدرك كارشناسی از دانشسرای عالی، سال ۱۳۵۱
ـ دریافت مدرك كارشناسی ارشد سال ۱۳۶۴ از دانشگاه علامه طباطبایی
ـ دریافت مدرك دكتری ۱۳۷۰ دانشگاه آزاد واحد كرج
ـ موضوع پایان نامه كارشناسی ارشد:
صنایع لفظی، معنوی در آثار پنج شاعر معاصر به راهنمایی دكتر شمیسا
تدریس در دانشگاه های
شهید بهشتی، آزاد اسلامی، مراكز تربیت معلم، پیام نور
استاد راهنمای بیش از ۵۰ پایان نامه كارشناسی
استاد راهنمای پایان نامه های كارشناسی ارشد
ـ همكاری با مطبوعات از سال ۱۳۷۰ از قبیل: فصلنامه پژوهش ادبی، اطلاعات شوكران، كیهان فرهنگی، رشد زبان و ادب فارسی، رودكی و سروش، انتخاب، فرهنگ
▪ موضوع پایان نامه دكتری:
ـ جلوه های بلاغی در قصیده فنی خاقانی به راهنمایی دكتر سجادی
ـ بازنشستگی از آموزش و پرورش با ۲۵ سال سابقه خدمت ۱۳۷۸
تألیفات در زمینه تحقیق
ـ قصیده فنی و تصویرآفرینی خاقانی شروانی ۱۳۷۱
ـ واژگان فارسی در زبان های اروپایی ۱۳۷۲
ـ گزینه اشعار انوری ابیوردی
ـ خاقانی شروانی نقد و پژوهش با نمونه اشعار ۱۳۷۶
ـ دستور زبان گشتاری بر مبنای زبان شناسی و معناشناسی
ـ معانی و بیان در شعر معاصر
ـ شرح كامل خاقانی
ـ ژرف ساخت فولكلور ایرانی
ـ تصویرآفرینی در شعر نو، چاپ دوم
▪ ترجمه:
زنان در سلامت و بیماری ۱۳۷۷
فرهنگ فولكلور جهان (۲۱ جلد)
چگونه نقد بنویسیم اثر ب. پیری
كارهای در دست چاپ:
ـ هزار واژه اشتقاقی در زبان انگلیسی، اسطوره بریتانیا اثر (چارلز اسكوا)، ستاره شناسی و مسائل الهی
ـ اساطیر شاخه طلایی اثر سرجیمز فریزر
ـ پژوهشگر نمونه سال ۱۳۷۵
زنان همواره در عرصه های مختلف دانش، هنر و زندگی خوش درخشیده اند و حضور مستمر و مثبت آنها همواره اثربخش بوده است. همه استادان، مؤلفان، محققان برجسته زن ایران در كنار فعالیت های تحقیقی شان، امور زندگی را در دست دارند و در همه ابعاد به پیشرفت هایی می رسند كه قابل ستایش است.
منیره احمد سلطانی نیز یكی از همان استادان برجسته و با پشتكاری است كه نكات پیچیده در ادبیات را به زبان قابل فهم برای دانشجویان و علاقه مندان به این رشته بیان می كند و با این اندیشه، آثار برجسته ای از خود به جا گذاشته است.
عشق و علاقه منیره احمد سلطانی به تدریس او را استادی صبور و مهربان كرده است. او عاشقانه شغل معلمی را دوست دارد و از لحاظ معنوی، شاگردان بسیاری را تربیت كرده است. رابطه بسیار صمیمی او با شاگردانش، گواه این امر است. ادبیات ایران زمین نیز برپایه یاری این استادان برجسته استوار است كه به پژوهش و تدریس همت گماشته اند. باشد كه همیشه جاودان باشند و به ادبیات این مرز و بوم خدمت كنند.
دكتر منیره احمد سلطانی در سال ۱۳۳۱ در تهران متولد شد. پدرش مردی آگاه و روشن بین بود و در آن ایام به همان اندازه كه تحصیلات پسرانش اهمیت داشت، تحصیل دخترش نیز حائز اهمیت بود.
تحصیلات ابتدایی را در دبستان «كسایی» گذراند. هوش و ذكاوت سرشار او موجب شده بود همیشه بین معلمان عزیز باشد. معلم كلاس پنجم او بیشترین تأثیر را در زندگی و كار ادبی او گذاشت. تشویق های این معلم دلسوز باعث شد كه احمد سلطانی، شعر و ادبیات را از همان ابتدا جدی بگیرد و این مسیر پرتلاطم را انتخاب كند و در این راه موفق شود.
بعد از پایان دوره دبستان به دبیرستان «عطار» رفت و سیكل اول نظام قدیم را آنجا گذراند، در حالی كه شاگرد اول دبیرستان شده بود، به دبیرستان «اسدی» رفت. در آن هنگام این دبیرستان از مدارس درجه یك تهران محسوب می شد. خانم باوندی ـ همسر محمد زهری (شاعر) ـ نیز از معلمان منیره احمد سلطانی بود كه در این راه او را بسیار تشویق كرد و در واقع جرقه شوقی را كه معلمان ابتدایی او زده بودند، همسر محمد زهری به آتش اشتیاقی برای مطالعه بدل كرد.
وقتی دوره دبیرستان به پایان رسید. در سال ۱۳۴۷ پس از گرفتن دیپلم به همسری ـ عبدالحسین فرزاد ـ مترجم و استاد دانشگاه درآمد و در همان زمان نیز وارد دانشگاه شد. در آن زمان در رشته حقوق پذیرفته شد، اما به احترام پدر، وارد دانشسرای عالی شد.
در زمان سپری كردن دوره آموزش عالی و كارشناسی ارشد و دكتری توانست از محضر استادان بسیار برجسته استفاده كند، استادانی چون دكتر تفضلی، دكتر سادات ناصری، دكتر زرین كوب، دكتر مشكور، دكتر ضیاءالدین سجادی، دكتر شفیعی كدكنی، دكتر جعفر شعار، دكتر استعلامی، دكتر شمیسا، دكتر شهیدی، دكتر پورنامداریان، دكتر ابوالقاسمی و دیگر استادان...
بین سال های ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۱ در دانشسرای عالی سرگرم تحصیل بود و كارشناسی خود را گرفت. در همین ایام به خاطر كار مجبور شد به لنگرود برود و همسرش فرزاد هم با او به آنجا رفت. یك سال بعد مأموران ساواك عبدالحسین فرزاد را دستگیر كردند و در این روزها منیره احمدسلطانی ایام سختی را سپری كرد چون مجبور بود ـ با این كه شاغل بود ـ بدون همسرش زندگی و فرزندان را اداره كند.
یك سال و اندی بعد وقتی فرزاد از زندان آزاد شد، از آموزش و پرورش اخراج شده بود و همین امر موجب شد كه فرزاد هم بتواند به تحصیلاتش ادامه دهد. در این ایام منیره احمدسلطانی در لنگرود زندگی می كرد. در سال ۱۳۵۶ به تهران آمد و در دبیرستان فرزانه ـ در منطقه سیزده ـ سرگرم تدریس شد.
در سال ۱۳۵۸ وارد دانشگاه علامه طباطبایی شد كه در آن روزها با اسم مركز تحقیقات شناخته می شد. با توجه به تعطیلی دانشگاه ها و خلأ میان سال های تدریس، در سال ۱۳۶۴ مدرك كارشناسی ارشد گرفت. پایان نامه او نخستین پایان نامه ای بود كه بعد از انقلاب فرهنگی و بازگشایی دانشگاه ها مورد بررسی قرار می گرفت.
موضوع پایان نامه او «صنایع لفظی و معنوی در آثار ۵ شاعر معاصر» به راهنمایی سیروس شمیسا بود و بعدها آن پایان نامه تكمیل شد و بعضی از شاعران انقلاب مانند طاهره صفارزاده، قیصر امین پور، سلمان هراتی و... به آن بخش هایی افزودند و كتابی مستقل با نام معانی و بیان به چاپ رسید.
مدتی به عنوان مدرس تربیت معلم درس «ادبیات كودكان و نوجوانان» تدریس می كرد و در همین ایام دوره بهداشت و پزشكیاری را در دانشگاه تهران گذراند و نفر نخست كشور شد. در همین زمان جرقه تألیف كتاب «واژگان فارسی در زبان های اروپایی» زده شد.
منیره احمدسلطانی با حضور در كلاس پزشكیاری به لغت هایی برخورد كه از فارسی به لاتین رفته بودند. خواندن ادبیات باعث شد مشتركات واژگانی زبان فارسی را میان مبانی علوم گوناگون پیداكند.
در سال ۱۳۶۶ در دوره دكترای مشهد و دانشگاه آزاد كرج قبول شد. اما به خاطر گرفتاری های خانوادگی از رفتن به مشهد منصرف شد و تحصیلات خود را در دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد و در سال ۱۳۷۰ از پایان نامه اش دفاع كرد.
موضوع پایان نامه او جلوه های بلاغی در قصیده فنی خاقانی با راهنمایی دكتر سجادی بود. بعد از گذراندن دوره دكترا به مركز آموزش عالی فرهنگیان منتقل شد و در بعضی دانشگاه ها و مراكز عالی به تدریس پرداخت.
منیره احمدسلطانی در دانشگاه های شهیدبهشتی، پیام نور هنر، ادبیات آزاد واحدكرج و مركز ضمن خدمت معلمان نیز تدریس كرده است.
منیره احمدسلطانی در دوره كارشناسی تاكنون استاد راهنمای بیش از ۵۰ پایان نامه بوده كه موضوع بیشتر آن ها ادبیات بوده و همچنین بخشی از آنها ادبیات كهن و تعدادی دیگر به ادبیات معاصر و حتی ادبیات كودكان و نوجوانان ازجمله «نقد انوری و تأثیر او بر سعدی و حافظ» ، «نقد و بررسی اشعار منوچهری»، «صور خیال و صنایع لفظی در مخزن الاسرار نظامی»، «بازتاب تضاد دراندیشه انوری»، «بررسی اصطلاح عشق در آثار عین القضات» و... اختصاص داشته است. او در دوره كارشناسی ارشد نیز استاد راهنمای رساله های بسیاری بوده است.
از دهه ۷۰ نیز با نوشتن نقد و مقالات ادبی وارد عرصه مطبوعات شد. این فعالیت نخست دركیهان فرهنگی و سپس در مجله رشد زبان و ادب فارسی و ادبیات معاصر شكل گرفت.هرچند در سال ۱۳۷۸ با ۲۵ سال سابقه تدریس از آموزش و پرورش كناره گیری كرد، اما تاكنون هیچ گاه تدریس را رها نكرده و تنها محل خدمتش را از آموزش و پرورش به دانشگاه منتقل كرده است.
«قصیده فنی و تصویرآفرینی خاقانی» نخستین كتابی بود كه در سال ۱۳۷۱ از منیره احمدسلطانی به چاپ رسید. این كتاب كه درواقع پایان نامه دوره دكترای اوست مقدمه ای مفصل درباره سیر تطور قصیده و قصیده سرایی در قرن پنجم و ششم دارد كه برای علاقه مندان به ادبیات بسیار مفید است.
«واژگان فارسی در زبان فارسی» كتاب دوم منیره احمدسلطانی است كه او برای آن كه بتوانداین كتاب را فراهم آورد، مقدمات زبان های فرانسوی، آلمانی و روسی و مقداری هم زبان پهلوی و سانسكریت آموخت، تا با استفاده از فرهنگ های آن زبان ها، كار تألیف كتاب دوم خود را به پایان برساند. او برای استفاده از كتاب ها و منابع لازم حتی ناچار از گرو گذاشتن سند خانه اش شد، تا بتواند از این منابع برای نگارش كتاب خود سود ببرد، این كتاب با زحمت ها و تلاش های شبانه روزی در سال ۱۳۷۲ به پایان رسید.
عنوان سومین اثر نوشتاری احمدسلطانی «گزینه اشعار انوری ابیوردی» است كه به پیشنهاد دكتر حسن انوری نگاشته شده است. كتاب چهارم یك كار ترجمه باعنوان «زنان در سلامت وبیماری» تألیف «دایان جرویك» است كه كتابی بسیارجالب و خواندنی است و با همكاری خواهرش كه پزشكی خوانده، انجام شده است. در این كتاب كه در سال ۱۳۷۷ به بازار آمد، خواننده می تواند با وضع زنان در كشورهای مختلف آشنا شود.
عنوان پنجمین تألیف منیره احمدسلطانی كه در سال ۱۳۷۶ منتشر شد، «خاقانی شروانی؛ نقد و پژوهش با نمونه اشعار» است كه محصول درك و دریافت های مؤلف در ایام تدریس شعرهای این شاعر است.
در این كتاب می خوانیم: «شاعران قصیده سرای سده های نخستین، یعنی اوایل قرن چهارم و قرن پنجم، كه درحقیقت، اوج شكوفایی سبك خراسانی است هرچند كه شعرشان جنبه اشرافی داشت و برای سران و سلاطین سروده می شد، با این وجود از سادگی و روانی خاصی برخوردار بود، زیرا با آنكه در وصف ها و مدایح این شاعران اغراق و مبالغه فراوان دیده می شود، اشعار آنان پیچیده و فنی نیست. زیرا مخاطبان آنان كه بیشتر درباریان بودند، چندان علمی نداشتند و...»
«دستور گشتاری بر مبنای زبان شناسی و معناشناسی» عنوان دیگری از تألیفات منیره احمد سلطانی است كه به سفارش دفتر تربیت معلم و برای آشنایی دانشجویان با علم جدید دستور براساس زبان شناسی و معناشناسی تدوین شده است كه دانشجویان و علاقه مندان می توانند اطلاعات مبنایی بیشتری درباره علم جدید زبان شناسی و نقش آن در دستور زبان جدید پیدا كنند و در نتیجه در فهم و درك تدریس به آن ها كمك می كند.
كتاب هفتم نیز ترجمه «فرهنگ فولكلور جهان» از انتشارات لاروس از متن انگلیسی است كه در دوجلد تهیه شده است.
هشتمین كتاب منیره احمدسلطانی كه در واقع نخستین تألیف اوست همان «معانی و بیان در شعر معاصر» است، كه تكمیل شده پایان نامه فوق لیسانس اوست.بزرگترین آرزوی منیره احمد سلطانی فراهم شدن شرایط مناسب برای اشتغال جوانان، بخصوص زنان در آموزش و پرورش است.
منیره احمد سلطانی عاشقانه تدریس می كند و عاشق حرفه خود است. او دوست دارد در كنار معلمی، آموزش هم ببیند یعنی هم درس بخواند و هم درس بدهد، اما در كنار تدریس به رشته پزشكی هم بسیار علاقه دارد و در این زمینه از مطالعه غافل نمانده است. او درخانواده اش تنها كسی است كه ادبیات خوانده است.
«چگونه نقد بنویسیم» نیز عنوان یك ترجمه دیگر از منیره احمد سلطانی است كه از سوی انتشارات روزگار به بازار آمده است. كتاب حاضر نخستین بار در سال۱۹۸۱ در كشور انگلستان منتشر شد. در این كتاب نویسنده- «ب. پیری»- سعی دارد با ارائه نمونه آثار ادبی به بررسی و توضیح آنها به معرفی شیوه های نقد علمی بپردازد.
منیره احمد سلطانی معتقد است، اگرچه به تازگی درباره نقد علمی و كاربردی در ایران حركت هایی صورت گرفته، اما «پیری» نوع خاصی از نقد علمی را در كتاب خود مطرح می كند و معتقد است كه سخن گفتن و بررسی یك اثر باید با مدارك و استنادهایی علمی و نه به شكل احساسی صورت بگیرد. در نقدی كه «پیری» مطرح می كند باید همه جوانب اثر مورد بررسی قرار گیرد. منیره احمد سلطانی به دانشجویان توصیه می كند كه بیشتر مطالعه كنند زیرا شرایط تحقیق و پژوهش مهیا است و دانشجویان می توانند از این شرایط استفاده بهینه كنند و در مسیر افزایش سطح علمی خود، كوشا باشند. محققان و پژوهشگران نیز با توجه به تجربیاتشان می توانند به نسل جوان كمك كنند تا بتوانند آینده كشورمان را بسازند. این یعنی همیاری و سازندگی آینده و كشور.

زهرا طهماسبی

منبع : روزنامه ایران