تعرفه ، تیغ دو دم !

▪ ابزار تعرفه واردات چه کارکردهایی در اقتصاد دارد و چگونه می‌تواند موجب تنظیم بازارهای داخلی و یا برهم زدن نظم آنها گردد؟
ـ تعرفه را اگر بخواهیم به یک وسیله تشبیه کنیم این وسیله یک تیغ یا یک شمشیر دو دم است که هم میتواند نظم ببخشد و هم نظم بازار های داخلی ما را برهم بزند بالتبع با توجه به این که اصولا در اقتصاد چند هدف را از تعیین تعرفه‌های گمرکی تعقیب میکنیم، یکی اینکه بتوانیم کالاهایی را که از مبادی رسمی و قانونی وارد کشور میشوند را از نظر کمی و کیفی کنترل کنیم و به اضافه اینکه درآمدی هم از تعرفه های اخذ شده از گمرکات هم به خزانه دولت واریز شود. اگر تعرفه‌های گمرکی کالاهای وارداتی از حدی بالاتر باشد که باعث شود قیمت تمام شده آن کالای وارداتی در بازار کشور قیمت بالایی پیدا کند و این قیمت بالا ریسک واردات غیر مجاز را پوشش دهد بالتبع وارد کنندگان فعال در اقتصاد پنهان کشور که به آنها قاچاقچی میگوییم این جسارت را به خود میدهند که این ریسک را بپذیرند و آن کالا را وارد کشور کنند و در نتیجه آن ما هم آن ابزارهای کنترلی را که بیشتر بر مبنای کیفیت آن کالاست و در سلامت جامعه تأثیر داشته و از نظر کیفیت و ماندگاری آنچه که مد نظر مردم و دولت است را از دست می‌دهیم و کالاها بدون کنترل وارد کشور خواهند شد به اضافه اینکه سودهای بادآورده‌ای برای قاچاقچیان به دنبال خواهد داشت و آن درآمد را از اقتصاد و خزانه ملی دور کرده و این درآمد را از دست داده‌ایم.
به هر حال اگر این تعرفه‌ها را بر مبنای کار کارشناسی و اصول منطقی انتخاب کنیم به گونه‌ای که دم دیگر این تیغ به زیان تولیدکنندگان داخلی کشورمان نباشد یعنی اگر بیاییم این تعرفه رابسیار پایین‌تر از آنچه که باید باشد تعیین کنیم ، بالتبع کالای وارد شده قیمت پایین تری از قیمت کالای تولید داخل خواهد داشت و در نتیجه کالای تولید داخل بازارش را از دست خواهد داد و ما بازارمان را دودستی به کالاهای رقبای خارجیمان تقدیم خواهیم . و ما تولید کننده داخلی را از دست خواهیم داد و تولیدکنندگان داخلی مجبور خواهند شد که عرصه را ترک کنند. پس ما ملزم هستیم که تعرفه‌ها را بادقت بیشتری تعیین کنیم.
اما در مورد دو نوع کالا که وجود دارد یکی کالاهای مصرفی روزمره و دیگری کالاهای بادوام که در تعیین تعرفه باید این نکات نیز مورد توجه قرار گیرد.
۱) حداکثر تعرفه ممکنه را برای کالاهای مشابه وارداتی کالاهایی که در کشور تولید می شود راتعیین کنیم تا حدی که ریسک واردات کالا به صورت قاچاق هم از سوی دیگر در نظر گرفته شود. عددی در این حد .
۲) برای کالاها و قطعات نیم ساخته که قرار است وارد کشور شوند یا مواد اولیه‌ای که در صنایع داخلی ما مورد استفاده قرار می‌گیرند و صنایع ما این قطعات نیم ساخته یا کالاهای وارداتی را که بصورت مواد اولیه هستند را در صنعت خود به کار می‌برند و با تکمیل آن یا به کار گرفتن آن در ماشین سازی و استفاده در محصولات بادوام یا مصرفی مورد استفاده قرار می‌دهند،‌اگر تعرفه‌‌ها به گونه‌ای باشد که اگر تولید کننده کالاهای مشابه آن در ایران وجود داشته باشند به آنها ضربه وارد نیاید و از طرف دیگر هم این قیمت تاحدی منطقی باشد که قیمت تمام شده کالا توسط تولید کننده داخلی از قیمت تمام شده کالای مشابه خارجی بالاتر نباشد .
پس توجه به این نکته بسیار مهم است که ما توان تولید کنندگان داخلی را مورد توجه قرار دهیم و با توجه به اطلاعات موجودمان که از نظر کیفی چه محصولی را تولید میکنند و چه حجمی از تولید را دارند تعرفه را میتوان برای آن کالا با توجه به حجم توان تولید داخل تعیین کرد.
حتی میتوان یک پیشنهاد جدید داد به این ترتیب که در یک بازه زمانی مشخص و برای حجم مشخصی از واردات با توجه به حجم توان تولید داخل یک تعرفه و پس از منقضی شدن زمان و وارد شدن آن حجم مشخص ، با تعرفه های جدید و بالاتر اجازه ورود کالا به کشور داده شود. یعنی یک فرمول ترکیبی . ترکیبی از توان داخل و واردات مورد نیاز کشور .
▪ سیاستهای تعرفه‌ای دولت در سال جاری که مبتنی بر کاهش قابل ملاحظه در تعرفه بسیاری از اقلام کالاهاست به چه هدفی صورت میگیرد و چه تبعات مثبت و منفی در پی خواهد داشت ؟
ـ آنچه در مورد تدابیر دولت برای تعیین تعرفه‌های جدید کالاها در سال ۸۷ باید گفته شود و شاهدیم که تعرفه ها با درصد زیادی پایین آمده است این است که چند حدس میتوان زد و چند هدف را متصور شد:یکی اینکه با توجه به موج گرانی و تورمی که در اقتصاد جهانی به وجود آمده دولت با کاهش تعرفه واردات کالا قصد جلوگیری از ورود این موج یا کاهش اثرات آنرا بر روی گرانی و تورم داخلی دارد. این می‌تواند فرض اول باشد.
اما فرض دیگر اینکه با توجه به افزایش درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت کشور و روش تبدیل این نقدینگی ارزی به نقدینگی ریالی و اینکه این ارز به طور مستقیم به ریال تبدیل نشود و به طور مستقیم در بازار کشور تزریق نگردد، با کاهش تعرفه‌ها به گونه‌ای عمل می‌شود که به وارد کنندگان کالاهای خارجی چراغ سبز نشان داده می‌شود که از خارج کشور کالا خریداری کنند و وارد کشور نموده و با تبدیل ارز و تأمین ارز مورد نیازشان به طور غیر مستقیم ارز به ریال تبدیل شده و وارد کشور شود. البته اگر نیت بر این فرض دوم باشد ، نیت مخربی است چون بالتبع موجب تخریب تولیدات داخلی خواهد شد که باید به این مسأله با دقت بیشتری نگاه شود.
فرض سوم هم به این صورت است که چون ما به سمت WTO قصد حرکت داریم و باید تعرفه هایمان را با تعرفه‌های سازمان تجارت جهانی منطبق نماییم تبعا" در حال کسب آمادگی برای رساندن تعرفه ها به این حد هستیم.
البته با توجه به افقی که در پیش رو داریم و دیده نمی‌شود که گامهای مؤثری در این مسیر برداشته شده باشد و زمان مشخصی برای مذاکرات الحاق تعیین نشده و زمان مشخصی برای پذیرفته شدن به عنوان عضو سازمان تجارت جهانی وجود ندارد، بنابراین ما میتوانیم تا آن زمان از ابزار تعرفه به نفع تولید داخل استفاده کنیم نه اینکه با فرض اینکه طی چند سال آینده که برای ما نامشخص است بازار خودمان را تسلیم کالاهای وارداتی کنیم. این کار تجربه شده و کشورهای دیگر حتی‌المقدور از زمانهای داده شده استفاده کرده‌اند و اجازه نداده‌اند کالاهای وارداتی با تعرفه پایین وارد کشورشان شود.
▪ با توجه به الحاق به سازمان تجارت جهانی در سالهای آینده و به تبع آن سیاستهای تعرفه ناشی از این الحاق ، دولت چه برنامه‌هایی باید در عرصه تعرفه در پیش بگیرد تا در عین حفظ بازارهای داخلی، مشکلات آتی احتمالی نیز بوجود نیاید ؟
ـ آنچه افق پیش روی ماست این است که قرار است طی چند سال آینده وارد سازمان تجارت جهانی شویم . کشوری هستیم که باید تعرفه‌هایمان را پایین بیاوریم و منطبق کنیم و حتی باید در مواردی به تعرفه صفر فکر کنیم . برای رسید به آن فضا و اینکه زمانی به روز الحاق فرا رسید اقتصادمان دچار شوک نشود، تولید‌کنندگانمان باید از هم اکنون به فکر تطبیق دادن خود باشند. باید کاهش تعرفه‌ها بصورت تدریجی و روش پلکانی و حتی تقابل تعرفه‌ای با کشورهای متناظرمان در پیش گرفته شود.
نباید این مورد را فراموش کنیم که اشتهای تعداد زیادی از هموطنان ما به مصرف کالاهای تولید خارج است و وقتی که ما زمینه را مساعد میکنیم که این واردات صورت بگیرد و کالاهای خارجی در کنار کالاهای تولید داخل عرضه شود، ثابت شده در شرایط مساوی مصرف کننده داخلی مایل به خرید کالای خارجی است . پس تا زمان الحاق به سازمان تجارت جهانی باید به دنبال این موضوع باشیم که فرهنگ مصرف تولیدات داخلی به یک افتخار تبدیل شود نه این که ما افتخار کنیم که کالاهای خارجی را مصرف میکنیم.
در خصوص ورود به سازمان تجارت جهانی علاوه بر ابزار تعرفه ، آشنایی تجار و بازرگانان ایرانی فعال در واردات کالا با اصول حفظ منافع ملی و نیز درک اهمیت و رعایت کیفیت بالای داخلی توسط تولید کنندگان داخلی در حد رقابت با کالای رقیب خارجی بسیار مهم است و باید تعرفه بصورت تدریجی کاهش یابد تا کمترین لطمه را به صنایع کشور وارد کند. چرا که اگر مانند سال جاری که تعرفه کالاهای بادوام مانند لوازم خانگی به یکباره کاهش یابد و تولیدکنندگانی که سالهای گذشته از واردات کالاهای مشابه رقبای خارجی خود که از استاندارد و کیفیت لازم برخوردار نبودند و به جای کالاهای بادوام عرضه شدند و به بسیاری از تولیدکنندگان داخلی لوازم خانگی لطمه زدند و به زانو درآوردند، شاهد زیان به سایر تولیدکنندگان نیز خواهیم بود .

http://www.iranindustry.blogfa.com
آرمان