ویکی پدیا

● ویکی پدیا چیست؟
ویکی پدیا یک دائره المعارف آنلاین و از هر نظر آزاد مبتنی بر کپی لفت می باشد که از نرم افزار و تکنولوژی ویکی استفاده می کند.که توسط بنیاد ویکی مدیا در ۱۵ ژانویه ۲۰۰۱ راه اندازی شده است.
وقتی گفته می شود این دائره المعارف از هر نظر آزاد است به این معنی است که هر کس آزادانه می تواند از آن استفاده کند، آزادانه ویرایش کند و آزادانه از آن نسخه برداری کند. محتویات ویکی پدیا تحت" اجازه نامه ی مستندات گنو" منتشر می شود که تضمین کننده ی آزادی همیشگی محتویات است. همانطور که گفته شد پروژه ی ویکی پدیا از ابتدای سال ۲۰۰۱ شروع به کار کرد و به تدریج بخش های متنوعی توسط کاربران به آن افزوده شد و پس از تنها دو ماه بخش فرانسوی آن نیز به راه افتاد. اکنون نیز ۷۵ زبان مختلف دنیا از جمله زبان فارسی به همت کاربران راه اندازی شده است و اکنون بیش از ۲۶۰ هزار مقاله به زبان انگلیسی و حدود ۴۰۰ هزار مقاله به زبانهای دیگر موجود است.
سه ویژگی همیشگی ویکی پدیا:
۱) هدف اول راه اندازی یک دائره المعارف بوده است.
۲) این دائره المعارف مبتنی بر ویکی بوده وبه جز معدودی از مقالات هر کسی می تواند یک ویرایشگر باشد.
۳) این دائره المعارف همواره یک دائره المعارف با محتوای آزاد و با استفاده از کپی لفت خواهد بود.
● مقابله با خرابکاری در ویکی پدیا:
یکی از مهمترین موضوعات در اداره ی ویکی پدیا ،مقابله با خرابکاری ها است.خرابکاری اینگونه تعریف شده است:"جملات تند و بی ادبانه و نامربوط که وارد مقالات شوند."
نشریه وال استریت جورنال در فوریه ۲۰۰۴ در مقاله ای در مورد چگونگی مبارزه با خرابکاری به نقل از مارتین واتنبرگ محقق IBM می گوید که اغلب خرابکاری ها حداکثر ۵ دقیقه بعد از خرابکاری ترمیم شده اند که نشاندهنده حضور باورنکردنی کاربران است.
● سیاست های ویکی پدیا:
کاربران ویکی پدیا همگی از چند قاعده کلی زیر پیروی می کنند:
۱) به خاطر وجود تنوع نژادی و فرهنگی کاربران و تفکرات بسیار متفاوت از چهارگوشه ی جهان، ویکی پدیا سعی دارد تا مقالاتی بی غرض و عاری از هرگونه تعصب را جمع آوری کند.ولی در این حال می کوشد تا با جمع آوری نظرات مختلف از یکجانبه و یکسو نگری نسبت به موضوعات خودداری کند و آنها را از چند زاویه بررسی کند.
۲) در ویکی پدیا گروهی از مقالات، مقالات مجمع نامیده می شود.به طور مثال وقتی که صفحه ای برای یک شخصیت مشهور تدارک دیده می شود،ولی چند نفر با آن نام مشهور هستند،آن صفحه با ذکر نام سایرین به مشهور ترین فرد اختصاص می یابد.
۳) ویکی پدیا برای هر مقاله یک بخش گفتگو ر تدارک دیده است.تا کاربران قبل از هرگونه تغییری در مقاله در این صفحات درباره ی آن بحث و گفتگو کنند.
۴) بعضی مقالات در ویکی پدیا ممکن است شما را دلسرد و یا متعجب و ناراضی سازد.ولی ناامید نشوید!زیرا ویکی پدیا یک دیکشنری و یا لغت نامه نیست و شامل نقطه نظرات مختلف می شود.
۵) ویکی پدیا مجموعه ای از قوانین،سیاست ها و راهنماهای متناقض است!که در صورت بروز تضاد کمیته قانون گذاری ویکی پدیا تصمیم گیری می کند.
● پرسنل ویکی پدیا :
ویکی پدیا توسط هزاران کاربر از چهارگوشه جهان ویرایش می شود که با این دسته ویکی پدیا نویسان گفته می شود.
در ویکی پدیا کسی حتی سردبیر خودش هم نیست! و اصولا سردبیری و جود ندارد.ویکی پدیا تا مدتها توسط موسسانش یعنی جیمی ولز ولری سنجر اداره می شد.ولی بعد از فوریه ۲۰۰۲ کارمندان شرکت بومیس که متعلق به ولز است به امور فنی سایت می پردازند.
سرعت ورود اطلاعات در ویکی پدیا:
در این باره به یک مثال از بهمن دارالشفایی عضو تحریریه روزنامه شرق می پردازیم:
ویژیگی دیگر ویکی‌پدیا هم اینست که خیلی به‌روز است. اگر یادتان باشد، حدود ساعت ۱ بعدازظهر ایرنا خبر داد که صدام را گرفته‌اند. قرار شد من درباره زندگی‌نامه صدام یادداشتی بنویسم. من هم حدود ساعت ۳ بعدازظهر همان روز طبق عادت اول از همه رفتم و صفحه صدام ویکی‌پدیا را پرینت گرفتم. آخر مقاله‌اش نوشته بود که صدام ساعتف فلانف روزف فلان در فلان جا دستگیر شد.
● ایرانیان در ویکی پدیا:
در اواخر سال ۲۰۰۳ به همت گروهی از کاربران ایرانی ویکی پدیا ،صفحه ای تحت عنوان لیست ایرانیان در بخش انگلیسی به راه افتاد که در آن صفحات مربوط به ایرانیان به طور موضوعی تقسیم و لیست شده است.اکنون بسیاری از ایرانیان هنرمند،روزنامه نگار،سیاستمدارو.........در این فهرست قرار گرفته اند ولی بسیاری از آنها هنوز صفحه ای مختص به خود ندارند که همین می تواند باعث شروع کار گروهی در ویکی پدیا باشد.شما نیز می توانید چه با ثبت یک شناسه و حتی بدون ثبت شناسه شروع به مشارکت کنید.
● ویکی پدیا ی فارسی:
همانطور که در ابتدا اشاره شد، ویکی پدیا به ۷۵ زبان دنیا فعالیت می کند.زبان فارسی نیز در تاریخ ۴ ژانویه ۲۰۰۴ به همت روزبه پورنادر از پیشگامان فارسی در وب و استاندارد یونی کد در ایران،راه اندازی شد.که با حضور تعداد کمی از فارسی زبانان هم اکنون ۱۱۲ مقاله به زبان فارسی در آن تالیف شده است.ولی با توجه به کثرت مقالات لازم برای نوشته شدن حضور بیش از پیش فارسی زبانان را می طلبد.

منبع : همگان