بصیرت سیاسی

● نگاهی به لزوم آگاهی سیاسی دراندیشه امام علی(ع)
بدون شک یکی از مسائلی که از ابتدای زندگی بشر تا کنون نقش مهم و اساسی ایفا نموده است و جوامع مختلفی را دچار سقوط وصعود کرده بحث آگاهی داشتن به مسائل وامور مهم زندگی و دنیای پیرامون می‌باشد .در واقع این حس کنجکاوی در درون انسان‌ها است که هیچ گاه از عطش آن کم نمی‌شود وهمیشه وهمه جا به دنبال آگاهی واحاطه یافتن به مسائل و اتفاقات اطراف خود می باشد. بدین ترتیب است که حس ارضا ناپذیرکنجکاوی موجب می‌شود تا فرزند آ‌دمی برای کسب اطلاعات دست به هر عملی هم بزند. البته این آ‌گاهی داشتن به امور مهم زندگی بدون تردید لازمه زندگی بشر است و هیچ گاه نمی‌توان یک برداشت منفی از آن داشت در صورتی که این مقوله در میان افراد بشر جا نیفتد و آنها در بی خبری و بی‌اطلاعی کامل زندگی کنند بعد از مدت کمی به ورطه نابودی وتباهی کشیده می‌شوند در اینجا ما به تبیین یکی از شاخه‌های مهم آگاهی یعنی بصیرت سیاسی می‌پردازیم با این تفاوت که قصد داریم به این مقوله مهم دست یابیم که این مفهوم در یکی از بزرگترین منابع معارف و اعتقاد ما مسلمانان یعنی نهج‌البلاغه چه جایی دارد و ازچه ابعادی برخوردار است.
● مشارکت آگاهانه
شهروند جامعه اسلامی به‌عنوان یک عضو از یک مجموعه بزرگ نیاز دارد تا برای مشارکت سیاسی موفق در عرصه جامعه به سطحی از آگاهی و اطلاعات دست یابد تا شرکت اودر اجتماع یک مشارکت آگاهانه و صحیح باشد. این نه تنها مختص به افراد اجتماع نمی‌باشدبلکه حاکم و متصدی امور را هم شامل ‌شود. بر همین مبنا حضرت علی (ع) شخصا برآگاهی داشتن از امور جامعه اعتراف می‌کند و آن را یک اصل اساسی برای دیگر طبقات جامعه نیز می‌شمارد:
« به خدا سوگند از آگاهی لازم برخور دارم و هرگز غافلگیر نمی‌شوم که دشمنان مرا محاصره کنند و با نیرنگ دستگیرم کنند... .
«من آگاهی لازم به امور را دارم نه حق را پوشیده داشتم ونه حق بر من پوشیده‌ ماند.سوگند به خدا گردابی بر آنان به وجود آورم که جز من کسی نتواند آن را چاره سازد.»
این دو جمله گوهر بار به خوبی مبین اهمیت و جایگاه آگاهی به امور مختلف خصوصا از سوی کارگزاران نظام است که به همه ارکان جامعه نیز تسری می‌یابد. علاوه برمسئولین، توده‌های مردمی نیز مخاطب این کلام مولای متقیان هستند. این مفهوم را می‌توان از خطبه‌های دهم و بیست و دوم نهج‌البلاغه هم دریافت که در آن حضرت قبل از برخورد با اصحاب جمل می‌فرمایند که :« آگاه باشید که همانا شیطان حزب و یارانش را بسیج کرده و سپاه خود را از هر سو فراهم آورده است تا بار دیگر ستم را جای خودنشانده و باطل را به جایگاه خویش پایدار گردد.»
● نگاهی به جامعه امروز
تاکید فوق‌العاده حضرت علی(ع) بر داشتن آ‌گاهی و بصیرت در امور مختلف جامعه در بردارنده نکات مهم و قابل توجهی برای ماست که پرداختن به آن ضروری جلوه می‌کند:
۱ ) واقف بودن و آگاهی مسئولین و زمامداران جامعه بر اموری که در اطرافشان جریان دارد علاوه بر دورکردن خطرات و زیان‌های احتمالی موجب بالا رفتن هرچه بیشتر کارآمدی نظام نیز می‌گردد. گاهی اوقات ممکن است یک کارگزار درجامعه بی‌اطلاعی و ندانستن را بهانه قصور خود قرار دهداما حضرت تاکید می‌کند که این یک بهانه بدون توجیه است و نمی‌توان آن را پذیرفت.
۲) توده‌های مردم اگر در کنار مسئولین وهمراه با آنها آگاهی‌های سیاسی واجتماعی خود را ارتقا دهند علاوه بر اینکه احتمال سقوط در دام آسیب‌های مختلف را کاهش می‌دهند راههای نفوذ دشمن را نیز به کلی مسدود می‌کنند. زیرا زمانی که میزان دشمن‌شناسی و آگاهی مردم از خطرات افزایش یابد به تبع آ‌ن روزنه‌های نفوذ آنها نیز به تدریج پوشش داده می‌شود.
۳) و در آخر اینکه یک نگاه اساسی و بنیادین به خوبی مبین آن است که بالا رفتن سطح آگاهی‌ها یک جامعه ( چه در سطح مردم و چه مسئولین) موجب می‌گردد تا در مواقع + خطر، واکنش دقیق و به موقع از سوی آنها نشان داده شود تا نظام و سیستم آن جامعه دچار اخلال و تشتت نگردد و ثبات خود را حفظ نماید.

علی افلاکی

منبع : روزنامه رسالت