چهارشنبه, ۲ خرداد, ۱۴۰۳ / 22 May, 2024
مجله ویستا
حیرتی تونی
جنسیت: مرد
تولد و وفات: ( ... )سده دهم قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: شاعر
در عهد شاهطهماسب صفوی میزیست و چندگاهی ملازم درگاه او بود. بعضی از تذکرهنویسان نسبت وی را بخاری نوشتهاند. ساممیرزا دربارۀ او نوشته است که "مشهور است ، از مرو است اما خود میگوید که از تونم ..." به گفتۀ اکثر تذکرهنویسان وی در اوایل جوانی بسیار لاابالی و بیقید بوده و هجو بسیار میگفته است. ساممیرزا میگوید: "بین او و وحیدی قمی اهاجی بسیار واقع شده و حسن روملو گوید که میان حیرتی و مولانا سلطان محمد صدقی استرآبادی که از مشاهیر شاعران بود پیوسته به واسطۀ بحث شعر نزاع بود". گویا بهسبب همین کار و تجاهر به لاابالیگری بود که چندی مغضوب شاهطهماسب شد و به گیلان گریخت و سپس بهخاطر قصیدهای که در منقبت امیر مؤمنان (ع) سرود بخشیده شد و بار دیگر به پایتخت شاهطهماسب بازگشت. وی در اواخر عمر به کاشان رفت و همانجا در ماه صفر سال ۹۶۱ق از بام افتاد و درگذشت. حسین روملو که از معاصران وی است وفات وی را ذیل وقایع سال ۹۶۱ق آورده است ، بنابراین قول آذر در "آتشکدۀ آذر" که میگوید: ... آخرالامر در کاشان ظالمی به طمع مال او را کشته و کان ذلک فی سنهٔ ۶۹۷ ... " خطاست. حسن روملو آثار حیرتی را منظومات ، فصاید ، دیوان غزلیات و "بهجهٔالمباهج" و قصیدهای مصنوع که در جواب خواجهسلمان ساوجی گفته و از قزوینیان شکوه نموده ، ذکر نموده است. در انتساب کتاب "بهجهٔالمباهج" به حیرتی تونی اشتباه روی داده است ، زیرا "بهجهٔالمباهج" کتابی است از حسن سبزواری در تاریخ اقوال پیامبر و آل علی و درواقع حیرتی آنرا به نظم در آورده است که مشتمل بر ۲۱۶۰۰ بیت است و به بحر خسرو و شیرین گفته شده و به تصریح خود شاعر نام این منظومه "کتیب معجزات" است که به تاریخ ۹۵۳ق پایان یافته است. دکتر صفا در "حماسهسرائی در ایران" این اثر را شاهنامۀ حیرتی خوانده است و هم او نیز در کتاب "تاریخ ادبیات در ایران" و همچنین احمد منزوی در فهرست مشترک آن را "بهجهٔالمباهج" و از سرایندهای ناشناس ذکر کرده ، در حالیکه شاعر در انتهای کتاب بهنام آن اشاره میکند.
تولد و وفات: ( ... )سده دهم قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: شاعر
در عهد شاهطهماسب صفوی میزیست و چندگاهی ملازم درگاه او بود. بعضی از تذکرهنویسان نسبت وی را بخاری نوشتهاند. ساممیرزا دربارۀ او نوشته است که "مشهور است ، از مرو است اما خود میگوید که از تونم ..." به گفتۀ اکثر تذکرهنویسان وی در اوایل جوانی بسیار لاابالی و بیقید بوده و هجو بسیار میگفته است. ساممیرزا میگوید: "بین او و وحیدی قمی اهاجی بسیار واقع شده و حسن روملو گوید که میان حیرتی و مولانا سلطان محمد صدقی استرآبادی که از مشاهیر شاعران بود پیوسته به واسطۀ بحث شعر نزاع بود". گویا بهسبب همین کار و تجاهر به لاابالیگری بود که چندی مغضوب شاهطهماسب شد و به گیلان گریخت و سپس بهخاطر قصیدهای که در منقبت امیر مؤمنان (ع) سرود بخشیده شد و بار دیگر به پایتخت شاهطهماسب بازگشت. وی در اواخر عمر به کاشان رفت و همانجا در ماه صفر سال ۹۶۱ق از بام افتاد و درگذشت. حسین روملو که از معاصران وی است وفات وی را ذیل وقایع سال ۹۶۱ق آورده است ، بنابراین قول آذر در "آتشکدۀ آذر" که میگوید: ... آخرالامر در کاشان ظالمی به طمع مال او را کشته و کان ذلک فی سنهٔ ۶۹۷ ... " خطاست. حسن روملو آثار حیرتی را منظومات ، فصاید ، دیوان غزلیات و "بهجهٔالمباهج" و قصیدهای مصنوع که در جواب خواجهسلمان ساوجی گفته و از قزوینیان شکوه نموده ، ذکر نموده است. در انتساب کتاب "بهجهٔالمباهج" به حیرتی تونی اشتباه روی داده است ، زیرا "بهجهٔالمباهج" کتابی است از حسن سبزواری در تاریخ اقوال پیامبر و آل علی و درواقع حیرتی آنرا به نظم در آورده است که مشتمل بر ۲۱۶۰۰ بیت است و به بحر خسرو و شیرین گفته شده و به تصریح خود شاعر نام این منظومه "کتیب معجزات" است که به تاریخ ۹۵۳ق پایان یافته است. دکتر صفا در "حماسهسرائی در ایران" این اثر را شاهنامۀ حیرتی خوانده است و هم او نیز در کتاب "تاریخ ادبیات در ایران" و همچنین احمد منزوی در فهرست مشترک آن را "بهجهٔالمباهج" و از سرایندهای ناشناس ذکر کرده ، در حالیکه شاعر در انتهای کتاب بهنام آن اشاره میکند.
منبع : مطالب ارسالی
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور شهدای خدمت سیدابراهیم رئیسی سقوط بالگرد رئیسی شهید جمهور ابراهیم رئیسی رئیسی شهادت ایران سقوط بالگرد حسین امیرعبداللهیان
کنکور سازمان سنجش تهران هواشناسی امتحانات نهایی سانحه بالگرد رئیسی بارش باران آموزش و پرورش هلال احمر سیل قوه قضاییه
خودرو راه آهن قیمت دلار قیمت خودرو بورس یارانه قیمت طلا بازار خودرو دلار حقوق بازنشستگان سایپا
تلویزیون سینمای ایران سینما آیت الله سید ابراهیم رئیسی هنرمندان شعر رسانه ملی لیلا حاتمی سریال
کنکور ۱۴۰۳ دانش بنیان
اسرائیل غزه رژیم صهیونیستی روسیه امیرعبداللهیان فلسطین ترکیه آمریکا سوریه ولادیمیر پوتین چین عربستان
فوتبال پرسپولیس استقلال رئال مادرید والیبال باشگاه پرسپولیس لیگ برتر لیگ برتر ایران فدراسیون فوتبال لیگ برتر انگلیس باشگاه استقلال لیورپول
هوش مصنوعی مایکروسافت اپل سامسونگ گوگل ناسا تبلیغات موبایل فناوری
سلامت سرطان کاهش وزن مغز طول عمر آلزایمر مغز انسان افسردگی سلامت روان