موضوعات مهم رویارویی نشریات کتابداری و اطلاع‌رسانی از دیدگاه یک سردبیر مجاری

نقش نشریه‌های كتابداری و اطلاع‌رسانی در كشورهای كوچك‌تر برای استفاده از ]زبان و[ اصطلاحات رسانه‌ای نشریات تخصصی در كشورهای كوچك‌تر همزمان باید هم به مثابه گیرندگان جهانی عمل كنند، هم به مثابه ایستگاه‌های ترجمه و رِلهء گزینشی، و هم به عنوان فرستندگان چند بانده.شخص با هدف مخاطبان هر چه بیش‌تر، می‌خواهد از تحولات حرفه‌ای سراسر دنیا باخبر شود و آن‌ها را از زاویه‌ای خاص بررسی كند: از میان این همه اطلاعات چه چیزی برای آن كشور مناسب‌تر است. مرادم از "ایستگاه و ترجمه و رلهء گزینشی"، ترجمهء اطلاعات گزیده به زبان مادری و سپس انتقال آن است. سرانجام به "ارسال چند بانده" نیاز داریم تا افراد هر چه بیش‌تر، از متخصصان گرفته تا نخبگان حرفهء ما، هم در خارج و هم در داخل، بتوانند _ و مشتاق باشند _ كه مطالب ارسالی را دریافت دارند. در كشورهای كوچك‌تر گرایش‌های جهانی و موقعیت‌های داخلی باید در نظریه و عمل علوم و حرفه‌ها درآمیزند تا به بخش‌ها طبیعی ]و حیاتی[ علوم و حرفه‌های هم‌ارز در جهان تبدیل شوند. در عین حال باید توسعهء ذاتی ]شرایط[ داخلی را نیز تقویت كنیم.حتی نشریات منتشر شده در كشورهای كوچك‌تر هم با رقابت روبرو هستند. باید نوعی تقسیم كار، براساس موضوع و دیگر جنبه‌های كار، پدید آوریم كه به همهء ما در انجام هر چه كارآمدتر سه نقشی كه در بالا به آن‌ها اشاره كردم كمك كند.هر چیزی كه در مورد ویرایش و انتشار نشریات تخصصی در كشورهای كوچك‌تر صادق است دربارهء نشریات علوم كتابداری و اطلاع‌رسانی نیز مصداق دارد. مجله "اطلاعاتی علمی و فنی" (مختصراً, TMT(۱)) یكی از این موارد است. تجربهء ما در TMT به این سوال كه چگونه می‌توان (تا حدودی) با این چالش سه‌گانه برخورد كرد پاسخ می‌دهد. این تجارب مشكلاتی را كه نوعاً در ویرایش نشریات وجود دارد به ما نشان می‌دهد.
TMT یكی از نشریات كتابداری و اطلاع‌رسانی در مجارستان
TMT، كه اكنون چهل و پنجمین دورهء آن در حال چاپ است، هر سال ۴۵ تا ۵۰ تحقیق، مقاله، جستارو و گزارش منتشر می‌كند. به دلیل همكاری در تالیف متون، تعداد نویسندگان نسبتاً زیاد است. ۷۰ تا ۷۵ درصد نویسندگان، مجارستانی و بقیه از خارج كشور، عمدتاً از غرب هستند. دو سوم نویسندگان مجاری به مسائل مجارستان می‌پردازند، امّا مقالات مربوط به موضوعات خارجی نیز به مجارستان مربوط می‌شوند.نویسندگان خارجی نوعاً به كتابخانه، منطقه، كشور و حوزه‌های خاص خود و نیز به فعالیت‌های سازمان‌های بین‌المللی می‌پردازند؛ امّا گاهی در صورت درخواست، درباره‌ی مشكلات مجارستان نیز مطلب می‌نویسند. در حدود ۵۰ درصد مقالات داخل كشور را نویسندگان به ابتكار خود فراهم می‌كنند. در حالی كه به‌طور مرتبی ۸ تا ۱۰ نویسندهء حرفه‌ای در نشریهء ما مطلب چاپ می‌كنند، بیش‌تر نویسندگان زمانی كه معتقد بوده‌اند موضوع مورد بحث اهمیت حرفه‌ای ویژه‌ای دارد، تنها یك مطلب ارائه كرده‌اند، و در آن عمدتاً پیشرفت‌های محلی، مثلاً در خودكارسازی را گزارش داده‌اند. نیمهء دیگر مطالب داخلی به درخواست ما نوشته می‌شود. TMT تلاش دارد اخباری دربارهء پروژه‌ها، مفاهیم و برنامه‌های پژوهشی تخصصی كسب كند و سپس سعی می‌كند دست نوشته‌ها را از كشوی میز موءلفان "بیرون بكشد" ]و به مجله انتقال دهد[. درخواست‌هایی برای تألیف مقاله در موضوعات خاص صورت می‌گیرد، خصوصاً هنگامی كه شماره‌های موضوعی ویژه‌ای دربارهء مشكلات روز كه به آن‌ها پرداخته شده در دست تهیه باشد.نویسندگان خارجی گزارش نهایی مطالعاتی را كه در آن شركت داشته‌اند (مثلاً به عنوان مشاور) و نیز مقالات ارائه شده در همایش‌های برگزار شده در مجارستان را در اختیار ما قرار می‌دهند. هر سال دو یا سه بار از یك نویسندهء خارجی برای نوشتن مقاله درخواست ویژه به عمل می‌آوریم. اكثر مقالات و مطالب (۷۲ درصد در سال ۱۹۹۷) سه تا پنج ماه بعد از تاریخ تحویل به نشریه چاپ می‌شوند. حدود ۱۰ درصد مقالات در كم‌تر از این مدت منتشر می‌شوند. این مقاله‌ها كه تقریباً بلافاصله پس از دریافت چاپ می‌شوند، بدون استثنا همگی به خواست نشریه تألیف شده‌اند. تأخیر هشت یا نه ماه در چاپ نشبتاً نادر است. در چنین مواردی غالباً، به دلایل تخصّصی یا نگارش، به گردهمایی‌های چند جانبهء نویسندگان و مسئولان نشریه نیاز پیدا می‌كنیم. سالانه حدود پنج تا ده مقاله به علت برآورده نكردن انتظارات داوران نشریه از نظر محتوا یا سبك نگارش، رد می‌شود.ما عموماً مهم‌ترین انتشارات مجاری در حوزه‌ی خودمان (تك نگاشت‌های جدیدالانتشار، ابزارهای نمایه و كتابشناسی‌های خاص) را نقد و ارزیابی می‌كنیم, امّا به علت كم بودن تعداد همكاران، بررسی نظام‌مند نشریات و كتاب‌های خارجی برای ما مقدور نیست. اما از دریافت چنین نقد و بررسی‌هایی استقبال می‌كنیم.نوع موضوعاتی را كه TMT پوشش می‌دهد می‌توان با ذكر برخی از مقالات چهار شماره اوّل در سال ۱۹۹۸ بخوبی نشان داد:
- برنامه گسترش زیرساختار ملی اطلاع‌رسانی، ۲۰۰۰-۱۹۹۸؛
- مفهومی نوین از گسترش كتابخانه الكترونیك در مجارستان در ۱۹۹۷ و چگونگی نهادینه كردن آن؛
- تأمّلاتی دربارهء یك مركز چند رسانه‌ای و كتابخانه رقومی، با نام "جانوس نیومان"(۲) ریاضیدان و دانشمند مشهور علوم رایانه در جهان (كه بیش‌تر با نام "فون نیومان" معروف است). این مركز به موجب قانون ۱۹۹۷ مجارستان در مورد موزه‌ها، كتابخانه‌های عمومی و سازمان‌های آموزش بزرگسالان تأسیس خواهد شد؛
- نظام اطلاع‌رسانی و سندداری استحادیه اروپایی؛
- پژوهش بازاریابی دربارهء رابطه كتابخانه‌ها و كارفرمایان؛
- كتابخانه‌های الكترونیكی و زیست پزشكی؛
- اداره آتی نشریات الكترونیكی توس سازمان‌های اشتراك؛
-اطلاع‌رسانی پزشكی به افراد عادی از طریق اینترنت؛
مجلات خارجی نیز مقالات و مطالب TMT را ارزیابی و نمایه‌سازی می‌كنند؛ از جمله: Referativny, Pascal, LISA, zhurnal چكیده‌نامه علوم، مجموعهء ث: رایانه و كنترل، و همچنین چیكده‌نامهء علوم كتابداری و اطلاع‌رسانی مجارستان، و چكیده‌نامه تحقیق و توسعه مجارستان. به اعتقاد ما خلاصه‌ای از مقاله به زبان‌ها انگلیسی، آلمانی و روسی كه با تمام مقالات مهم همراه است، در این پوشش گسترده اطلاع‌رسانی بی‌تأثیر نیست.چكیده‌ها و بررسی‌ها موضوعی ما دربارهء مقالات نشریات خارجی نقش مهمی در تبدیل TMT به ایستگاه رلهء گزینشی داشته است. در انتخاب مقالات، سه موضوع را در نظر می‌گیریم:
- دو سوم كتابداران مجارستان به هیچ زبان خارجی آشنا نیستند، بنابراین چیكده‌های ما واقعاً ضروری است.
- مجلات خارجی كتابداری و اطلاع‌رسانی فقط در چند كتابخانهء بزرگ مجارستان موجود است، بنابراین كارشناسان و متخصصان آشنا به زبان خارجی كه در مناطق دور زندگی می‌كنند، تنها با تحمل مشكلات زیاد می‌توانند به آن‌ها دسترسی داشته باشند.با در نظر گرفتن این موارد، سعی می‌كنیم چكیده‌ها و بررسی‌هایی كه از مقالات خارجی تهیه می‌كنیم جانشینی برای منابع اصلی باشند. در عین حال، تلاش داریم تصویری كه ارائه می‌كنیم از نظر جغرافیایی، تصویر ]جامع و[ متعادلی از آن چیزی باشد كه در حرفهء ما در جهان می‌گذرد. هر سال گزارشی از تحولات حرفه‌ای در ۲۰ تا ۲۵ كشور و نیز پروژه‌های چند ملیتی را ارائه می‌كنیم.در مورد موءلفانی كه به بررسی منابع ردیف اول می‌پردازند (حدود ۱۳۰ تا ۱۶۰ نویسنده در هر سال)، نسبت غریبان بین دو سوم و سه چهارم است. تعداد نویسندگان انگلیسی _ امریكایی، مانند دوره كمونیستی، زیاد است، زیرا TMT از مدت‌ها پیش این حق را داشته كه به‌منظور تمركز بر كیفیت حرفه‌ای، از نظر سیاسی بی‌طرف باشد. از اروپای مركزی و شرقی، موءلفانی از روسیه، لهستان، چك و اسلواكی غالباً با این نشریه همكاری دارند. حضور آن‌ها اثبات می‌كند كه در دوران دمكراسی‌های جدید از ۱۹۸۹، از جاذبه TMT كم نشده، چرا كه فرآیند دگرگونی در این كشورها بسیار شبیه تغییرات است كه در مجارستان جریان دارد.همچنین TMT خبرهای كوتاه و جالب را با علاقه چاپ می‌كند. این خبرها "شعاع اطلاعاتی" مجله را به‌طور قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهند.
دیگر نشریات كتابداری و اطلاع‌رسانی در مجارستان
صرف‌نظر از نشریه Magyar Konyuszemle (قدیمی‌ترین نشریهء كتارداری مجارستان كه در سال‌های اخیر صفحات خود را اختصاصاً وفق تاریخ كتاب و كتابخانه كرده)، سالنامه‌های كتابخانه‌های عمده (كه بر مجموعه كتاب‌های خود تأكید دارند)، و خبرنامه‌ها و بولتن‌های كتابخانه (كه در ابعاد مختلف برای گروه‌های خاص آماده می‌شوند)، در مجارستان فقط چهار نشریهء ملی در زمینه كتابداری و اطلاع‌رسانی وجود دارد از میان این چهار نشریه، Konyvla&#۰۳۹;ri Levelezo/Lap (با شمارگان ماهانه ۱۰۰۰ نسخه) و Konyvta&#۰۳۹;ros, Konyvtar, Konyv (با تیراژ ماهانه ۹۰۰ نسخه) قابل توجه جدی نیستند، زیرا این نشریات بر حفاظت از علایق حرفه‌ای و بر مشكلات كتابداران عمومی تأكید دارند؛ و درموارد استثنایی كه مقالاتشان به فراتر از این حوزه می‌پردازند از عمق لازم برخوردار نیستند.بنابراین TMT (با شمارگان ۵۱۰ نسخه در ماه) تنها یك رقیب واقعی دارد فصلنامه Könyvtari Figyelö (اختصاراً KF ) است. این نشریه با نام قبلی خود در سال ۱۹۹۵ تأسیس شد و اكنون ۸۵۰ نسخه شمارگان دارد. وجه مشترك ما با این نشریه، دست كم در كلی‌ترین مسائل كتابداری تخصصی و علمی و نیز در مورد خط‌مشی اطلاع‌رسانی است. از طرف دیگر TMT خود را به انتشار مطالب مربوط به خدمات اطلاع‌رسانی در علوم اجتماعی محدود نمی‌داند و به كتابخانه‌های دارای مجموعه‌های عمومی نیز نمی‌پردازد، بلكه بیش‌تر بر علم اطلاع‌رسانی تأكید دارد. نكتهء دیگر این كه تلاش می‌شود چیكیده‌های TMT جانشین انتشارات اصلی باشند، در حالی كه چكیده‌های KF از این ویژگی برخوردار نیستند.تأثیر TMT بر حرفهء كتابداری و اطلاع‌رسانی
TMT سعی می‌كند نشریه "زنده"ای باشد. در این‌جا به اجمال به شواهدی اشاره می‌كنم.
- موءلفان ما اغلب وارد بحث‌های تخصصی می‌شوند و این نشانه آن است كه ما خوانندگان زیادی داریم. ستون ALTERA PARS ویژه مطرح كردن چنین مباحثی است.
- مقالات TMT جزو تكالیف خواندنی اغلب دوره‌های مختلف علوم كتابداری و اطلاع‌رسانی است.
- در اواخر دهه ۱۹۷۰ انتشار مقاله‌ای در TMT، كه براساس منابع غربی نوشته شده بود, موجب طرح موضوع استفاده پیوسته رایانه‌ای از پایگاه‌های اطلاعاتی خارجی در مجارستان شد. بیش از یك دهه است كه ستون دیگری با نام خبرهای پیوسته (Online News) این موضوع را ترویج می‌كند.
TMT یكی از پیشگمان معرفی دیسك فشرده (CD-ROM) در مجارستان است كه این كار را از طریق انتشار شماره‌ای ویژه، و نیز از طریق ستون اخبار دیسك فشرده (CD-ROM News) انجام می‌دهد. به اعتقاد من این امر عامل مهمی در موفقیت سریع فن‌آوری دیسك فشرده در مجارستان بود.
- TMT اكنون مأموریت مشابهی را در مورد اینترنت برعهده گرفته؛ ستون اخبار اینترنت در اواخر دهه ۱۹۸۰ به راه افتاده.
- TMT در خط‌مشی كتابخانه ملی نیز موءثر بوده است. در سال ۱۹۹۷ چهار مقاله به‌منظور ارائهء چهارچوبی برای قانون جدیدی كه قبلاً به آن اشاره كردم چاپ شد. اكنون دریافته‌ام كه این مقاله‌ها به اهداف خود رسیده‌اند.
مشكلات و دشواری‌ها
اما موفقیت‌های ما مشكلات و دشواری‌هایی را كه در هر شماره با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌كنیم پنهان نمی‌سازد. در اینجا به چندتای آن‌ها اشاره می‌كنم:
- قبل از همه، اجازه دهید نگاهی به امور مالی بیفكنیم. در سال ۱۹۹۸ كل مخارج ما به ۲۲۰۰۰ دلار امریكا بالغ شد كه از این مبلغ، ۴۶ درصد حق‌التألیف نویسندگان و دیگر همكاران، ۲۹ درصد حقوق هیئت تحریریه (شامل هزینه تأمین اجتماعی و مالیات‌های دیگر) ۱۷ درصد مخارج چاپ، و ۸ درصد مخارج پست و خدمات دیگر بود. در مقابل، درآمد ما از اشتراك (۸۶۰۰ دلار) و از آگهی (۲۰۰۰ دلار) مجموعاً به ۱۰۶۰۰ دلار، یعنی حدود نیمی از مخارج ما بود. نتیجهء دردآورد این كه TMT فعالیت اقتصادی زیان‌آوری است! (و باید اضافه كنم وضع در مورد دیگر نشریات مجارستانی نیز چنین است) ما بدون حمایت مالی نمی‌توانیم به حیات خود ادامه دهیم. كتابخانه و مركز ملی اطلاعاتی فنی (OMIKK) از ما حمایت می‌كند. اخیراً نیز بیناد ملی فرهنگی مجارستا ۲۵ درصد زیان ما را تقبل كرد.
- از آنجا كه كارمزد و حق‌التألیفی كه به نویسندگان خود می‌پردازیم هنوز نسبتاً پایین است، باید به تعهد حرفه‌ای آن‌ها متوسل شویم.
- فشار كار بر سردبیر تمام وقت، كمرشكن است، حتی در صورتی كه به همكاری چندین كارشناس قراردادی نیز پشتگرم باشد.
- گرچه از كمبود مزمن مقاله رنج نمی‌بریم، امّا گاهی، بویژه در شماره‌های ویژهء موضوعی، دچار مشكلی می‌شویم كه من آن را مشكل "جریان مقاله" نام گذاشته‌ام.در شماره‌های ویژه اگر مقاله‌ای حتی كلیّت بحث را هم رعایت كرده باشد آن را چاپ می‌كنیم، و مشكل از همین جا شروع می‌شود. برای حل این مضیقه، گاهی از كسی می‌خواهیم كه مقاله خاصی را در اسرع وقت تألیف كند. نویسندگان ارجمند ما بندرت ما را معطل می‌گذارند.
- مشكلات زیادی در ترجمه اصطلاحات ]فنی و تخصصی[ مورد استفاده در چكیده‌ها و در مقاله‌های نویسندگان خارجی به زبان مجاری داریم، زیرا بسیاری از این اصطلاحات اصلاً در زبان مجاری وجود ندارند. با وجود تمام تلاش‌های ویراستاران، همین مشكل را در مقاله‌های مختلف نیز می‌توان دید.
به هر حال، به نظرم با این مشكل باید بسازیم.
برنامه‌های آتی
دربارهء آینده كارهایمان به نظر می‌آید ناگزیر نیستیم كه فلسفهء انتشاراتی كنونی خود را عوض كنیم. فلسفه‌ی ما این است: "همیشه باید به پیشرفت این حرفه خدمت كرد." به بیان دقیق‌تر می‌توان گفت كه تلاش ما برای بهبود كیفیت طبعاً یك ضرورت عمومی است. از طرف دیگر، اقدامات مشخص‌تری نیز هستند كه موجب بهبود وضع می‌شوند:باید مثلاً با چاپ رنگی، به نشریه جذابیت‌های ظاهری ببخشیم، كه این كار به دلایل مالی برای ما مقدور نبوده.باید شمارگان خود را بالا ببریم. این كار بسیار مشكل است، زیرا در ده سال گذشته تعداد كتابخانه‌ها در مجارستان كم‌تر شده است. مثلاً تعداد كتابخانه‌های وابسه به شركت‌ها ۷۰ درصد كاهش یافته، زیرا شركت‌های دولتی بزرگ منحل و / یا خصوصی اعلام شده‌اند، شركت‌های متعدد متوسط و كوچكی كه جای آن‌ها را گرفته‌اند و به نقطه‌ای از رشد خود نرسیده‌اند كه بتوانند كتابخانه یا واحد اطلاعاتی خاص خود را تأسیس كنند. در عین حال، بودجه خرید كتابخانه‌های موجود كاهش یافته است. مثلاً در سال ۱۹۸۵ كتابخانه‌های مجاری تعداد ۲۵۰۰۰ نشریه خارجی را در ۱۰۳۲۵۰ نسخه مشترك بودند، در حالی كه این رقم در سال ۱۹۹۶ تنها به ۱۱۴۰۰ عنوان در ۱۷۵۰۰ نسخه رسید.تعداد نسخه‌هایی كه می‌توان فروخت نیز محدود است، زیرا در مقایسه با حقوق پایین مردم در مجارستان (متوسط ۳۰۰۰ دلار در سال برای یك كتابدار عادی)، حق اشتراك سالانهء نشریه ما (۳۰ دلار امریكا) رقمی نسبتاً بالا است. به این دلیل است كه TMT از اشخاص حقیقی مشترك ندارد و مشتركان آن اشخاص حقوقی نیستند. بنابراین حتّی اگر افراد بیش‌تری نشریه ما را بخوانند، الزاماً به معنای داشتن مشتركان بیش‌تر نیست.علیرغم همه این‌ها، امیدواریم كه در محیط اقتصادی سریعاً متحول (و با حركت سریع ما در جهت سرمایه‌داری)، در استانه جامعه اطلاعاتی، اهمیت اطلاعات بیش‌تر و بیش‌تر شود. بنابراین موءسساتی كه به اطلاعات نیاز ارند سریعاً پدید خواهند آمد و به نشریه‌ای تخصصی نیاز خواهند داشت كه معلوماتی دربارهء منابع اطلاعاتی، خدمات اطلاع‌رسانی، و فن‌آوری اطلاعات در اختیار آن‌ها قرار دهد.سرانجام، قصد داریم TMT را به صورت الكترونیكی نیز منتشر كنیم. در واقع، هم‌اكنون نیز دسترسی به مقالات منتخبی به صورت الكترونیكی دركتابخانه رقومی ناشر ما، یعنی OMIKK، هر چند با تأخیر زمانی چند ماهه، امكانپذیر است. (نشانی وب ما این است: http://www.omikk.hu ).از ۱۹۹۹ به بعد قصد داریم نوع متفاوتی از نگارش الكترونیكی مجله را منتشر كنیم. این كار به‌صورت نسخه رقومی ساده نشریه چاپی نخواهد بود، بلكه با رسانه الكترونیكی مطابقت داده خواهد شد و از ویژگی‌های پیشرفتهء آن سود برده خواهد شد. امّا این امر نیازمند ارزیابی مجددّ نگارش چاپی نشریه است، زیرا باید تصمیم بگیریم چه چیزی را در نگارش چاپی، چه چیزی را در نگارش الكترونیكی و چه چیز را در هر دو نگارش منتشر كنیم.
نتایج و سوءالات مطرح
از بررسی كلی فوق می‌توان نتایجی گرفت و سوءالاتی مطرح كرد.با توجه به مسائل مالی، و این حقیقت كه ما با خودكفایی فاصله داریم و رسیدن به این وضع در آینده نیز امكانپذیر نیست، مجبوریم كه به حامیان خود متكی باشیم و همین امر رشد ما را محدود می‌كند. آیا می‌توان پذیرفت كه یك نشریهء كتابداری دائماً زیان‌ده باشد و ادّعا كند كه مأموریت ما ارتقای حرفه كتابداری است و نه سودآوری؟ یا باید بگوییم كه این زیان نشان دهندهء ناكارآیی ما است و بنابراین باید انتشار مجلّه خود را متوفق كنیم؟درمورد نقش TMT، یكی از كاركردها این است كه از طریق ]چكیده‌نویسی و[ گزارش تحولات حرفه كتابداری در سراسر دنیا، جانشین مطالعه نشریات خارجی شود _ با توجه به این نكته كه بسیاری از كتابداران مجارستانی به هیچ زبان خارجی آشنایی و یا به هیچ نشریه خارجی دسترسی ندارند. امّا آیا این كار خطیر، در عمل امكانپذیر است؟ امان دارد تحولات تخصصی كه ما برای گزارش انتخاب می‌كنیم مهم‌ترین آن‌ها نباشند و شاید بهتر باشد كه این انتخاب را به خوانندگان واگذاریم و بدین ترتیب آن‌ها را به یادگیری زبان‌های خارجی و فراهم آوردن امكان دسترسی به این منابع در محل ترغیب كنیم.TMT همچنین تلاش دارد، حداقل درسطحی اندك جهان را (از طریق ارائهء فهرست مندرجات و چكیده مقالات به زبان‌های خارجی) با تحولات داخلی مجارستان آشنا كند؛ چرا كه مجاری، زبان چندان شناخته شده‌ای نیست و بندرت می‌توان در مجلات خارجی مقالاتی از موءلفان مجاری یافت. آیا این كاركرد، مهم است؟ اگر بله، آیا راه‌های دیگری، مثلاً انتشار مقالات گزیده به طور همزمان به زبان مجاری و انگلیسی، برای دستیابی به آن‌ها وجود دارد؟در مورد دیگر نشریات كتابداری و اطلاع‌رسانی مجارستانن TMT سه رقیب دارد. آیا منطقی و معقول است كشور از چهار نشریهء كشوری حمایت كند، با این كه همهء آن‌ها زیانده هستند؟ یا بعضی از آن‌ها باید در هم ادغام شوند؟ آیا بهتر نیست كه یك عنوان نشریه عمومی و چند عنوان نشریه تخصصی كوچك‌تر در حوزه‌های فرعی (مانند پایگاه‌های اطلاعاتی، خودكارسازی، فراهم‌آوری) متشر كنیم؟ یا معقول‌تر نیست كه سه نشریهء مجاری و یك نشریهء انگلیسی (كه مسئول اطلاع‌رسانی جهانی درباره تحولات داخلی مجارستان باشد) چاپ كنیم؟از نظر كیفیت، وضع نشریّه طبق معیارهای ما، رضایتبخش به نظر می‌رسد. ما در پی موقعیت گسترده جهانی نیستیم. آیا كیفیت باید دغدغهء درجه اول ما باشد كه تمام معیارهای دیگر را تحت‌الشعاع قرار دهد، یا این كه عوامل دیگری (مانند موضوعات فوری، سررسیدهای منظم انتشار، یا صرفه‌جویی مالی) هستند كه ممكن است بر افت گهگاه استاندارهای ما تأثیر داشته باشد؟در مورد تأثیر TMT، به نظر می‌رسد این نشریه را عدّهء زیادی مطالعه می‌كنند و بر تفكر و سیاستگذاری‌های كتابداری مجارستان تأثیر دارد. آیا باید حوزهء فعالیت نشریه گسترش یابد تا زمینه‌های موضوعی وابسته را نیز دربر بگیرد و مخاطبان زیادی را جلب كند، یا باید وضعیت فعلی را بدان گونه كه هست حفظ كرد؟ گسترهء موضوعی وسیع‌تر به معنی پرداختن به موضوعات گسترده‌تر است، امّا این‌كار باعث بروز نوعی نارضایتی در مخاطبان اصلی و شاید از دست دادن برخی از آن‌ها خواهد شد.سرانجام همان‌گونه كه اشاره شد، قصد داریم TMT را به‌صورت الكترونیكی منتشر كنیم. این كار تا حدودی به خاطر استفاده از مزایای رسانهء الكترونیكی است و تا حدودی به خاطر این‌كه مخاطبان هر چه بیش‌تری چنین انتظاری دارند؛ این نگارش الكترونیكی چقدر باید شبیه نسخه كاغذی آن باشد؟ و نیز، این نگارش الكترونیكی را چگونه باید راه‌اندازی كنیم تا به جای افزایش زیان‌های مالی، آن‌ها را كاهش دهد؟
پی‌نوشت‌ها
۱. Tudoma’nyos e’s M&#۳۶۹;szaki Ta’je’koztata’s
۲. Janos Neumann OR Von Neumann
٭ - Peter Szanto (۱۹۹۹) “Critical Issues Facing LIS Journals From the Point of View of a Hungarian Editor” in IFLA journal ۲۵ (۱۹۹۹). Pp.۲۳-۲۶
نوشته: پیترزانتو
ترجمه: نسرین آخوندی اصل
كارشناس ارشد فرهنگ و زبان‌های باستانی
مركز اطلاعات و مدارك علمی ایران

منبع : فصلنامه علوم اطلاع رسانی