آثار اپیکور - مجموعه واتیکان

«به تحصیل فلسفه تظاهر نباید كرد؛ بلكه واقعاً باید آن را آموخت. زیرا همچون راحتی، ما به جلوه دادن آن احتیاج نداریم و به واقع به آن نیازمندیم.»
(قطعه ۵۴ از مجموعه واتیكان)
«قطعات اپیكور» عنوانی عام برای منتخباتی از سخنان منتسب به اپیكور است كه نویسندگان باستان برجای نهاده اند. در این میان، ۸۱ قطعه كه در سال ۱۸۸۸ توسط وُتكه (Wotke) در كتابخانه واتیكان كشف شد و از آن پس به «مجموعه واتیكان» (احكام واتیكانی) مشهور گشت، از همه مهمتر است. برخی از سخنان او در این مجموعه چنین است: «نباید بپنداریم كه تنها جوانان شاد و خرمند بلكه سالخوردگانی كه عمر خود را به خوبی سپری كرده اند، چنینند» (۱۷)؛ «همان لحظه كه نیكی موجود را از یاد بریم به پیری گراییده ایم» (۱۹)؛ «دوستی ها همه به خودی خود مطبوعند، هرچند مبنا و ابتدای آنها نیاز به كمك باشد»(۲۳)؛ «در هر حرفه ای نتیجه با درد و رنج زیاد پس از تعلیم و تكمیل آن به بار می آید، ولی در فلسفه لذت پا به پای شناخت حركت می كند» (۲۷)؛ «به خاطر دوستی باید به استقبال خطر هم شتافت» (۲۸)؛ «ما كمتر به یاری دوستانمان نیاز داریم تا به اطمینان از اینكه آنها حاضرند به ما یاری كنند» (۳۴)؛ «نباید با تمنای آنچه نداریم آنچه را كه داریم تباه سازیم» (۳۵)؛ «ما باید همزمان بخندیم و به فلسفه بپردازیم و كارهای خانه را انجام دهیم و از سایر استعدادهای خود بهره برداری كنیم»(۴۱)؛ «مرد خردمند حتی به هنگام تنگدستی بهتر می داند كه چگونه بدهد تا اینكه چگونه بگیرد: گنجینه استغنایی كه او كشف كرده این سان بزرگ است»(۴۴)؛ «ای مرگ، بر تو سبقت گرفته ام و خویشتن را در برابر تمام دام های تو محفوظ داشته ام. و آنگاه كه زمان كوچ فرارسید، بر زندگی و بر آنها كه عبث بدان آویخته اند، خدو می اندازم و می روم، در حالی كه سرود ستایش روزهایی را سر می دهم كه خوش زیسته ام» (۴۷)؛ «التذاذ از عشق هرگز كسی را سودی نرسانده، آنان كه از زیان او در امان مانده اند، باید خود را خوشبخت بدانند» (۵۱)؛ «دوستی در سراسر جهان به نشاط پای می كوبد و به ما اعلام می كند كه برخیزید و زندگی شادمانه را ستایش كنید» (۵۲)؛ «بیایید احساس خود را به دوستان از دست رفته نه با نُدبه بلكه با تفكر ابراز كنیم» (۶۶)؛ «هر میل باید در برابر این سئوال قرار گیرد: اگر این میل برآورده گردد به من چه خواهد رسید و اگر برآورده نگردد بر من چه خواهد گذشت؟» (۷۱)؛ «در یك بحث فلسفی آن كه شكست می خورد سهم بیشتری به كف آورده، چون بیشتر آموخته است» (۷۴)، «عالی ترین ثمره استغنا، آزادی است» (۷۷). در یادداشت بعد به معرفی دیگر «قطعات اپیكور» خواهیم پرداخت.

مسعود زنجانی

منبع : روزنامه شرق