تاریخچه مسابقات بین المللی المپیاد ریاضی

سابقه تاریخی مسابقات ریاضی به زمانی باز می گردد که مسابقات ریاضی دانش آموزی در کشور مجارستان آغاز شد و پس از آن رفته رفته، کشورهای دیگر به منظور تشویق و ترغیب دانش آموزان به فراگیری ریاضیات به برگزاری مسابقات ریاضی دست زدند تا این که در سال ۱۹۵۹ میلادی کشور رومانی به ابتکار برگزاری اولین المپیاد بین المللی ریاضی دست زد، در اولین المپیاد فقط ۶ کشور حضور داشتند ولی به مرور کشورهای بیشتری به المپیاد پیوستند.سال ۱۹۵۹ میلادی (۱۳۳۸ هجری شمسی) بخارست پایتخت کشور رومانی میزبان ۶ کشور اروپای شرقی (بلوک شرق) به عنوان نخستین برگزار کننده المپیاد ریاضی بود. کشورهای مجارستان, چکسلواکی, لهستان, اتحاد جماهیر شوروی, بلغارستان و آلمان شرقی با مجموع ۵۲ دانش آموز در این دوره از مسابقات شرکت کردند. چهار سال بعد کشور یوگسلاوی و در سال بعد از آن مغولستان به این مسابقات پیوستند. در سال ۱۹۶۵ میلادی فنلاند نخستین کشور اروپای غربی بود که به این مسابقات ملحق شد. در سال ۱۹۶۷ میلادی کشورهای انگلستان, سوئد, فرانسه و ایتالیا, در سال ۱۹۶۹ کشورهای باژیک و اتریش, در سال ۱۹۷۴ آمریکا و در سال ۱۹۷۷ الجزایر (به عنوان اولین کشور مسلمان) به عضویت این مسابقات درآمدند. در سال ۱۹۸۷ جمهوری اسلامی ایران برای اولین بار در بیست و هشتمین دوره المپیاد ریاضی که در کشور کوبا برگزار شد شرکت نمود. هدف اولیه مسابقات, تشویق جوانان به مطالعه ریاضی و کشف استعدادهای درخشان دانش آموزان است (ناگفته نماند که تا قبل از فروریزی نظام سوسیالیستی در کشورهای بلوک شرق, این مسابقات, صحنه نوعی رقابت بین بلوک شرق و غرب نیز بوده است). کشورهای بلوک شرق بصورت حرفه ای با المپیاد برخورد داشته اند, لیکن پس از تغییر نظامهای سیاسی در این کشورها, امروزه جنبه علمی بیشتر مورد توجه است. سابقه تاریخی مسابقات ریاضی به ۱۹۸۴ میلادی باز می گردد که مسابقات ریاضی دانش آموزی در کشور مجارستان آغاز شد و پس از آن رفته رفته، کشورهای دیگر به منظور تشویق و ترغیب دانش آموزان به فراگیری ریاضیات به برگزاری مسابقات ریاضی دست زدند تا این که در سال ۱۹۵۹ میلادی کشور رومانی به ابتکار برگزاری اولین المپیاد بین المللی ریاضی دست زد، در اولین المپیاد فقط ۶ کشور حضور داشتند ولی به مرور کشورهای بیشتری به المپیاد پیوستند. به طوری که در حال حاضر بیش از ۸۰ کشور با تیمهایی متشکل از ۶ دانش آموز دبیرستانی در المپیاد شرکت می کنند، و المپیاد بین المللی راضی معتبرترین مسابقه بین المللی ریاضی دانش آموزی است.مسابقات دانش آموزی ریاضی در کشور ما نیز جایگاه ویژه ای یافته است. اولین مسابقه ریاضی دانش آموزی در فروردین ۱۲۶۲ بین دانش آموزان برگزیده ستاسر کشور برگزار شد و برای اولین بار در سال ۱۳۶۶ تیمی به المپیاد بین المللی ریاضی اعزام شد، توفیق تیمهای اعزامی در المپیاد بین المللی ریاضی موجب رونق این مسابقات و علاقه مندی دانش آموزان زیادی به به شرکت در المپیاد ملی ریاضی شده است، این امر نوعی آموزش غیر رسمی بسیار ارزنده را بین دانش آموزان کشور ما رایح کرده است که دستاوردهای بسیار ارزنده ای در تقویت بنیه علمی و ایحاد روحیه دانشوری به همراه داشته است، روحیه ای که نوید بخش آینده است.
● تاریخچه المپیاد ریاضی در ایران
مسابقات ریاضی در کشور ما نیز جایگاه ویژه ای یافته است.اولین مسابقه دانش آموزی در فروردین ۱۳۶۲ بین دانش آموزان برگزیده سرتاسر کشور بر گزار شد. و در سال ۱۳۶۶ تیم شش نفره ایران به سرپرستی آقای دکتر محمدعلی نجفی استاد دانشگاه صنعتی شریف (وزیر سابق آموزش و پرورش) در هاوانا پایتخت کوبا برای نختسین بار در این المپیاد ریاضی جهانی شرکت کردند. در این مسابقات که با حضور ۴۲ کشور و ۲۴۳ دانش آموز از سراسر جهان برگزار می شد, ایران با کسب یک مدال برنز توسط آقای علی اصغر خانبان, به مقام بیست و ششم دست یافت. این نتیجه با توجه با اولین حضور ایران در مسابقات بسیار عالی و دور از انتظار بود. با موفقیت ایران در این مسابقات برای اولین بار کمیته ای به عنوان کمیته برگزاری مسابقات ریاضی کشور از اساتید دانشگاه, کارشناسان دفتر برنامه ریزی و تالیف کتب درسی وزارت آموزش و پرورش و دبیران کارآزموده ریاضی تشکیل شد که مسئولیت برنامه‌ریزی, طراحی سئوال, برگزاری مسابقات و تشکیل اردوی آمادگی دانش آموزان را بعهده گرفت.توفیق تیمهای اعزامی درالمپیاد بین المللی ریاضی موجب رونق این مسابقات و علاقه مندی دانش آموزان زیادی به به شرکت در المپیاد ملی ریاضی شده است، این امر نوعی آموزش غیر رسمی بسیار ارزنده را بین دانش آموزان کشور ما رایح کرده است که دستاوردهای بسیار ارزنده ای در تقویت بنیه علمی و ایحاد روحیه دانشوری به همراه داشته است، روحیه ای که نوید بخش آینده است.
● چگونگی برگزاری مسابقات المپیاد بین المللی ریاضی
بعد از مراسم افتتاحیه با حضور مقامات فرهنگی کشور برگزار کننده, سرپرستان و دانش آموزان, مسابقات آغاز می گردد. مسابقات عمدتاً طی ۲ روز و با طرح ۳ مسأله در هر روز به مدت ۵ تا ۶ ساعت برگزار می شود. قبل از برگزاری امتحان, مسائل به رویت هیاتهای سرپرستی رسیده و آنها نیز نظرات خود را اظهار می دارند. ترجمه صورت مسائل به عهده سرپرستان و تصحیح اوراق به عهده مصححینی از بین کشورهای برگزار کننده تعیین می شوند, و در نهایت با بحث و بررسی بر روی پاسخ مسائل توسط هیات ژوری و سرپرستان هر تیم, امتیاز شرکت کنندگان مشخص می شود. در مراسم اختتامیه اعلام رتبه‌ها به ترتیب از انتها تا ابتدای جدول و متناسب با تعداد مدالهای طلا, نقره و برنز دریافتی شرکت کنندگان صورت می‌گیرد. ارتباط هیاتهای علمی (سرپرستان) با یکدیگر و تماسهای بعدی آنان و انتقال تجربیات و آشنایی دانش آموزان با یکدیگر, خارج از هرگونه دسته بندیهای سیاسی و تقسیمات جغرافیایی از ثمرات خوب این گردهمایی هاست. در پایان مراسم, کشور میزبان سال بعد, از کلیه شرکت کنندگان رسماً دعوت بعمل می آورد. مرسوم است هر کشور که خواستار شرکت و اعزام تیم ملی ریاضی خود به اینگونه مسابقات است می بایست در سال اول تنها اقدام به اعزام ناظر به این مسابقات بنماید. به کشورهایی که طی چند دوره شرکت مرتباً کمترین امتیاز را کسب کنند اختطار داده می شود. اجرای بازدیدهای دسته جمعی و برنامه های تفریحی – هنری از دیگر اموری است که در پایان این نوع مسابقات مرسوم است.

منبع : سازمان آموزش و پرورش استان خراسان