بررسی روابط میان عملکرد سویا و اجزای آن از راه تجزیه علیت

به منظور تعیین روابط میان عملکرد و اجزای آن، تجزیه هم بستگی ها، و پی بردن به آثار مستقیم و غیرمستقیم صفات گوناگون بر عملکرد، تعداد ۲۴۰ ژنوتیپ سویا در سال زراعی ۷۷-۱۳۷۶ در مزرعه آموزشی و پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران در چارچوب طرح بدون تکرار آگمنت بررسی گردید.
نتایج نشان داد که شماردانه در بوته دارای بیشترین ضریب هم بستگی مثبت و معنی دار (r=۰.۹۲) با عملکرد دانه در بوته می باشد، و بعد از آن صفات عملکرد بیولوژیک بوته و شمار غلاف در بوته قرار داشتند (به ترتیب با r=۰.۸۶ و r=۰.۶۷)، از نتایج رگرسیون گام به گام معلوم شد که شمار دانه در بوته، وزن صد دانه و شمار دانه در غلاف سه صفت سهیم در عملکرد هستند، ولی نتایج علیت مشخص کرد که رگرسیون گام به گام دوباره بدون در نظر گرفتن متغیر شماردانه در بوته انجام گرفت، و از نتایج آن معلوم شد که شمار غلاف در بوته، وزن صد دانه، ارتفاع بوته و شمارروز از کاشت تا ۹۰% رسیدن، در عملکرد سهیم هستند.
تجزیه علیت این بار نشان داد که بخش عمده هم بستگی ارتفاع بوته و شمار روز از کاشت تا ۹۰% رسیدن با عملکرد دانه، مربوط به اثر غیر مستقیم آنها از طریق متغیرهای دیگر است. در این پژوهش مشخص گردید که سه متغیر شمار دانه در بوته، وزن صد دانه و شمارغلاف دربوته اثر زیادی برعملکرد دانه دارند، و در برنامه های اصلاحی سویا باید مد نظر قرار گیرند.

عباس رضایی نژاد
بهمن یزدی صمدی
حسن زینالی
محمدرضا احمدی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی