هدف ما رساندن دوبله به جایگاهی رفیع است

«مهرداد رییسی» رییس انجمن گویندگان جوان است. این انجمن تا کنون دوبله‌ی انیمیشن‌های بسیاری همچون «ماشین‌ها»، «عصر یخبندان»، «سفر به ترابیستیا»، «رییس مزرعه»، «جورج کنجکاو»، «شرک»، «خوش‌قدم» و ... را انجام داده است. گفت‌وگو با رییسی، به همین انگیزه و برای آشنایی بیش‌تر با فعالیت‌های این انجمن صورت گرفته است.
گفت‌وگو را با انتقادی که انجمن گویندگان گفتار فیلم نسبت به شما دارند شروع می‌کنم؛ آن‌ها معتقدند که شما جزو گروه‌های زیرزمینی بودید و در زمانی که آن‌ها اعتصاب کرده و حاضر به کار برای مؤسسات رسانه‌های تصویری نبودند وارد میدان شدید.
گروه زیرزمینی به مجموعه‌یی می‌گویند که هیچ مجوزی نداشته باشد، در حالی که ما مجوز داشتیم و مجاز هم کار می‌کردیم. در شروع فعالیتمان سفارش کار را از مؤسسات تبیان و سوره وابسته به حوزه‌ی هنری سازمان تبلیغات می‌گرفتیم و سوره‌ی‌ سینما اولین فیلم برای دوبله را به گروه ما داد. آن‌ها نظر خاصی روی جوانان داشتند که به ما پیشنهاد کار دادند؛ در آن زمان مدیر وقت آقای محمدی بود. ما قبل از این که مجوز انجمن را بگیریم هم زیرزمینی نبودیم چون زیر نظر مؤسسه‌ی فرهنگی پارس‌مهر که ثبت شده و هنوز هم فعالیت می‌کند با مجوز وزارت ارشاد کار می‌کردیم. ما از ابتدا مجوز کار داشتیم و این برچسبی بود که این انجمن به دلیل این که نمی‌خواست حضور رقیبی را که حرفی برای گفتن داشت قبول کند به ما زد. آن‌ها در گفت‌وگوهایشان علیه ما حرف زدند. اگر در شروع کار چیزی به آن‌ها نگفتیم به خاطر احترام به پیشکسوتان و نگه داشتن حرمت سن و سالشان بود تا این‌که انجمن گویندگان جوان به صورت مستقل کار خود را شروع کرد.
▪ آیا قبول ندارید که در زمان اعتصاب آن‌ها وارد میدان شدید؟
ـ تأسیس انجمن گویندگان جوان هم‌زمان بود با اعتصاب گویندگان در مؤسسات؛ آن‌ها کار مؤسسات را زمین گذاشته بودند ما هم با توجه به بازار قاچاق و تهاجمات فرهنگی احساس کردیم خالی گذاشتن میدان کار درستی نیست آن هم به خاطر یک درصد بالاتر و یا پایین‌تر، در واقع این به عقل منِ جوان رسید که کار مؤسسات را دوبله کنیم تا از ورود فیلم‌های قاچاق جلوگیری شود.
اعتصاب گویندگان گفتار فیلم به خاطر دستمزد پایینی بود که در مؤسسات رسانه‌های تصویری به آن‌ها می‌دادند ...
به نظر من این اعتصاب درست نبود، به‌علاوه آن‌ها در سیستمشان درجه‌بندی گوینده را دارند که این مسئله بیش‌ترین لطمه را به آن‌ها زده است؛ درجه‌بندی بزرگ‌ترین مشکلی است که گریبانگیر دوبله شده و سرطان آن است. چرا کارهای قبل از انقلاب برایمان خیلی ارزشمند است؟ برای این‌که در آن زمان درجه‌بندی وجود نداشت و دستمزد گوینده‌ی درجه ۷ بالا نبود، ولی الآن همین درجه‌بندی باعث شده که گویندگانی مثل خسرو خسروشاهی بیکار باشند و گویندگانی که صدایشان تا حدودی به صدای او نزدیک است و به فنون دوبله هم خیلی آشنا نیستند دوبله کنند، در عین حال تهیه‌کننده از آوردن گوینده‌ی درجه هفت حتی برای نقش کوتاه پرهیز کند و این مسئله باعث پایین آمدن کیفیت دوبله شود؛ اما ما برحسب نقشی که گوینده حرف می‌زند دستمزد می‌دهیم.
▪ ولی انجمن گویندگان معتقد است که شما با گرفتن نصف دستمزد آن‌ها حاضر به دوبله هستید و این منجر به پایین آمدن ارزش کاری‌شان شده است!؟
ـ اتفاقاً برعکس است، انجمن گویندگان جوان پول بیش‌تری نسبت به آن‌ها می‌گیرد؛ مگر کسی از گرفتن پول بیش‌تر بدش می‌آید؟! چندی پیش یکی از گویندگان قدیمی انیمیشنی را کار کرده بودند که کار را برای دوبله‌ی مجدد به ما دادند چون راضی نبودند و من گفتم که حاضر نیستم با همان قیمتی که به آن‌ها دادید دوبله کنم. در حال حاضر ۹۰ درصد انیمیشن‌ها را انجمن گویندگان جوان دوبله می‌کند و گویندگان گفتار فیلم به دنبال افزایش ۱۰ درصدشان هستند. از تأسیس این انجمن ۳ سال است که می‌گذرد و دوبله‌ی خیلی از تیزرها مانند گاز، بهینه‌سازی پالایش و ... را هم ما انجام داده‌ایم.
▪ انجمن گویندگان جوان مدتی برای دوبله‌ی انیمیشن‌ها از لهجه‌ استفاده می‌کرد که این یکی از انتقادات گویندگان گفتار فیلم بود ...
ـ دو سال است که برای دوبله از لهجه استفاده نمی‌کنیم؛ وقتی کار خود را شروع کردیم به دنبال نوآوری بودیم، به همین دلیل از لهجه‌ استفاده می‌کردیم. هدف ما رساندن دوبله به جایگاه رفیع است؛ هنوز هم در دنیا دوبله‌ی ایران در میان ۵ کشور اول است. اگر از لهجه در دوبله استفاده کردیم برای جذب مخاطبان بود. چه‌طور وقتی انجمن گویندگان گفتار فیلم، فیلم آستریکس و اوبلیکس را با لهجه دوبله می‌کند مسئله‌یی نیست ولی وقتی ما این کار را انجام دادیم اشتباه است!؟
▪ شما برای دوبله‌ی بعضی انیمیشن‌ها از صدای برخی گویندگان قدیمی همچون مرحوم حمید قنبری و ... تقلید کردید که این مسئله باعث نارضایتی عده‌یی از آن‌ها شده است.
ـ اتفاقاً این‌طور نیست، اگر ما از صدای مرحوم حمید قنبری برای دوبله‌ی شخصیت خر انیمیشن شرک تقلید کردیم برای این بود که مردم این تیپ را خیلی دوست دارند؛ یک‌سری از تیپ‌ها را ما خلق کردیم و یک‌سری از تیپ‌ها را گویندگان قدیمی، وقتی مردم به شنیدن تیپی علاقه‌مندند باید سعی کنیم آن تیپ‌ را زنده نگه داریم. اگر من از این تیپ استفاده کردم تلاش داشتم آن را با حس کامل ادا کنم. در آن زمان که مرحوم قنبری زنده بود هیچ‌وقت به ما شکایتی نکرد، بعد گویندگان دیگری به ما گفتند که او شاکی بود. چه‌طور وقتی جواد پزشکیان تیپ مقبلی را در لورل و هاردی تقلید می‌کند عیب نیست ولی برای ما عیب است!؟ من مثال دیگری برای شما می‌زنم؛ آیا تمام قاریان از شکم مادر قاری متولد شده‌اند؟ آن‌ها یا از صدای قاریان برجسته الگو می‌گیرند و یا از صدای قاریانی مانند شهاب انور تقلید می‌کنند، حال این اشتباه است؟ اتفاقاً آن‌ها در مجموعه‌ی شکارچیان اژدها صدای شخصیت پسر را از یکی از شخصیت‌های انیمیشن عصر یخبندان که ما دوبله کردیم تقلید کردند؛ ما این تیپ را خلق کردیم و آن‌ها این تیپ را برداشتند، افتخار می‌کنم که تیپی که مجموعه‌ی من خلق کردند ادامه پیدا می‌کند.
در طول این سال‌ها درهای دوبله بسته بود و هیچ خبری به بیرون ارایه نمی‌شد، اما از زمانی که ما آمدیم سعی کردیم اخبار دوبله را به گوش مردم برسانیم. سال گذشته برنامه‌ی هنر هشتم را تهیه کردم تا مردم با حرفه‌ی دوبله آشنا شوند و زحمات گویندگان را ببینند، امسال هم برنامه‌یی با عنوان هنر دوبله تهیه شد؛ حالا من باید ناراحت باشم، چرا که طرح این برنامه را من دادم و آن‌ها از من تقلید کردند!؟ بعد از راه‌اندازی سایت ما انجمن گویندگان گفتار فیلم سایت خود را راه‌اندازی کرد. آن‌ها زمان زیادی داشتند که دوبله را معرفی کنند اما تبلیغات خیلی ضعیفی داشتند و همین مسئله منجر به مهجور ماندن این هنر شده است. ما علاقه‌مندیم هنر دوبله‌ی ایران را معرفی کنیم.
▪ تا به حال سعی نکرده‌اید با انجمن گویندگان گفتار فیلم صحبت کنید؟
ـ بعد از این‌که انجمن ما راه‌اندازی شد با آن‌ها صحبت کردم تا در انجمنشان واحد انیمیشن هم راه‌اندازی کنند و من مسئولیت آن را بر عهده بگیرم؛ رییس هیئت‌مدیره‌ی آن زمان محمود قنبری بود که او و اعضای هیئت‌مدیره موافق بودند اما بعد از صحبت با اعضای انجمن گفتند که دوستان مخالف هستند، حتی آقای قنبری به من گفت که ما کارمان را انجام دهیم چرا که اگر بیش‌تر از این اصرار به حضور ما در انجمن کند به او هم برچسب می‌زنند که از ما پول گرفته است.
به نظر من آقای بزرگی مدیر واحد دوبلاژ سیما خوب عمل نکرده است، چون مخاطبان گلایه‌ی زیادی از دوبله‌ی فیلم‌ها و مجموعه‌ها دارند؛ اختلافات میان آن‌ها باعث می‌شود که گوینده در وسط مجموعه تغییر کند، اختلاف دو نفر اهمیت دارد یا نظر میلیون‌ها نفر؟ علاوه بر این، جذب نیرو به خوبی صورت نمی‌گیرد و اکثر صداها تکراری است.
▪ و صحبت‌ آخر ...
ـ با توجه به این که امسال سال نوآوری و شکوفایی نامگذاری شده، اهداف انجمن هم در همین راستاست؛ نوار قصه‌هایی را همراه با پشت‌صحنه‌شان تهیه کرده‌ایم که به زودی روانه‌ی بازار می‌کنیم

فاطمه عود باشی

منبع : سورۀ مهر