چشم‏انداز صنایع دریایی ایران

میان جامعه صنعتی کشور اتفاق‏نظر کاملی درخصوص اهمیت صنایع دریایی و لزوم برداشتن گام‏های محکم و اطمینان‏بخش در این حوزه، وجود دارد. این اهمیت نه فقط ناشی از جایگاه جغرافیایی کشورمان و استقرار آن بر سواحل طولانی خلیج فارس، دریای عمان و اقیانوس هند در صفحات جنوبی و دریای خزر در صفحات شمالی می‏باشد، بلکه پیشینه ایرانیان در صنایع دریایی و به ویژه کشتی‏سازی و سفر به دریاها و اقیانوس‏ها و درنوردیدن اکثر نقاط شناخته شده جهان در قرون گذشته، انگیزه قوی و باصلابتی برای شروع و راه‏اندازی پروژه‏های عظیم کشتی‏سازی و صنایع مرتبط، فراهم ساخته است.واقعیت این است که هنوز ابعاد اهمیت حوزه صنایع دریایی، دست کم برای برخی از محافل و مجامع تاثیرگذار مانند مجلس شورای اسلامی و تعدادی از نمایندگان محترم، باز نشده است و هنوز که هنوز است، لایحه صنایع دریایی که قوی‏ترین و مستدل‏ترین بسترهای مطلوب برای حرکت در این حوزه را فراهم ساخته است، از تصویب نمایندگان نگذشته است.
به علاوه این که پراکنده‏کاری در این حوزه، زیاد به چشم می‏خورد و ناهمخوانی و ناهماهنگی میان ارگان‏های دولتی نیز مزید بر علت شده است تا انگیزه‏های موجود برای برداشتن گام‏های محکم در این زمینه، ظهور و بروز لازم را بدست نیاورد.به نظر می‏رسد اصلی‏ترین اقدامی که در زمینه ایجاد مشوق‏های لازم برای صنایع کشتی‏سازی می‏تواند تاثیرگذار باشد، ایجاد هماهنگی میان نهادها و سازمان‏های مصرف‏کننده و شرکت‏های تولیدکننده می‏باشد.
چنانچه شرکت نفت ایران و شرکت کشتیرانی و سایر شرکت‏های ذیمدخل در امور کشتیرانی را اصلی‏ترین نهادهای مصرف‏کننده بدانیم، آنان قاعدتا باید شرکت‏های ایرانی سازنده کشتی‏های حمل ونقل و غیره را برای ساخت اینگونه شرکت‏ها انتخاب کنند و از گزینش شرکت‏های خارجی که بهای مضاعفی بابت قیمت تمام شده کشتی‏های احداث شده طلب می‏کنند، خودداری کنند. اکنون چنین هماهنگی، به شکل کامل وجود ندارد و هرچند شرکت‏های کشتی‏سازی سفارش ساخت چند کشتی را در دستور کار دارند، اما این امر، انگیزه کافی برای توسعه تلاش‏هایشان فراهم نکرده است. از طرفی، مبهم ماندن سرنوشت لایحه صنایع دریایی که کلید بسیاری از ترقیات و پیشرفت‏های آتی را خواهد زد، بر سرگردانی و ابهام وضع موجود یاری رسانده است که امید است دراین خصوص چاره‏جویی جدی به عمل آید.
با این حال این نکته نیز گفتنی است شاید اقدامات سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در حوزه صنایع دریایی، تا به حال نتوانسته باشد از انعکاس مناسب و مطلوب رسانه‏ای برخوردار باشد و در نتیجه مردم از تلاش‏های قابل ملاحظه‏ای که در این حوزه از سوی مهندسان دلسوز و کارآمد ایرانی انجام می‏گیرد، مطلع نباشند. با این حال، این بدین معنی نیست که حوزه صنایع دریایی در دستور کار جدی و بنیادین سازمان گسترش، چه در دوره فعلی و یا در دوره‏های پیشین نبوده است.بی شک ارزش‏های اصلی اقدامات و فعالیت‏های انجام شده در این حوزه، موجب افتخار و مباهات مردم و مسئولان خواهد شد و این صنایع، جایگاه برتری در منظومه صنایع کلان کشور احراز خواهند کرد.

منبع : مجله گسترش صنعت