جنبش مقاومت اسلامی “حماس”

شکل گیری جنبش مقاومت اسلامی “حماس” نتیجه فعل و انفعال عوامل عدیده ای است که ملت فلسطین از فاجعه نخست سال ۱۹۴۸ بطور اعم و شکست سال ۱۹۶۷م بطور اخص به آن دچار شده و این عوامل از دو عامل بنیادین نشات می گیرند که عبارتند از:
۱) تحولات سیاسی مسئله فلسطین و شرایطی که تا پایان سال ۱۹۸۷م بدان رسیده بود
۲) دیگری رشد بیداری اسلامی در فلسطین و وضعیتی که در نیمه های دهه هشتاد (میلادی) پدید آمده بود.
از آنجائیکه بتدریج برای ملت فلسطین روشن گشت که آرمانش، که برای او حکم مرگ و زندگی را داشته و جنگ تمدنها میان عربها و مسلمانان از یکسو و صهیونیست ها از سوی دیگر می باشد، پس از وقوع فاجعه، دگرگون و به مسئله آوارگان یا زدودن آثار تجاوز و چشم پوشی از دو سوم فلسطین (در پی شکست سال ۱۹۶۷) درآمده است، خود زمام امور قضیه اش را به‌دست بگیرد و در نتیجه سازمان آزادیبخش فلسطین و گروههای مقاومت مردمی تاسیس شدند.
اما مشی انقلاب فلسطین که در سازمان آزادیبخش تبلور یافته بود در دهه هشتاد به سبب تحولات داخلی و خارجی دچار تغییراتی شد که موجب تضعیف آن شده و دیدگاهایش متزلزل گشت.
البته دهه هفتاد نیز شاهد تحولات بسیاری بود که همگی حکایت از آن داشت که این امکان وجود دارد سازمان آزادیبخش راه حل میانه ای را که در واقع به زیان مردم و امت بوده و با نص صریح منشور ملی فلسطین مغایرت دارد، بپذیرد.
این علائم و احتمالات پس از امضای قرارداد کمپ دیوید و تجاوز صهیونیستها به جنوب لبنان و محاصره بیروت در سال ۱۹۸۲ به طرحهای روشن و روبه رشد فلسطینی بدل گشت.
محاصره بیروت برغم پایداری تاریخی مقاومت فلسطینی در آن بزرگترین توهینی بود که امت پس از جنگ ۱۹۶۷ بخود دیده بود و یک پایتخت عربی به مدت سه ماه در محاصره بود بدون آنکه با هرگونه عکس العمل قابل ذکر عربی مواجه شود، همین امر موجب تضعیف ساف و خروج آن از لبنان شد و نهایتا گرایشات درون سازمانی (ساف) که قایل به دستیابی راه حل سازش با دشمن بودند، بطور جدی مطرح شدند.
طرحهای سازش دربرگیرنده، چشم پوشی از اصول بنیادین قاعده مناقشه و کشمکش با طرح صهیونیستی بود و عبارت بودند از:
۱) به‌رسمیت شناختن حق موجودیت برای رژیم صهیونیستی در سرزمین فلسطین
۲) چشم پوشی از بخش عمده ای از خاک فلسطین به نفع صهیونیست ها
در چنین شرایطی که با اقبال رهبران ساف مواجه گردید، راهبرد مبارزه مسلحانه کم رنگ شد، همانگونه که توجه عربی - بین المللی به مسئله فلسطین کمتر و کمتر شده بود. در همین حال اکثر کشورهای عرب با غرض یا بی غرض و با روحیه ای تنگ نظرانه درصدد جا انداختن و تثبیت مفهوم اقلیمی بودند بویژه اینکه اتحادیه عرب در اجلاس رباط (۱۹۷۴م) طی مصوبه ای سازمان آزادیبخش فلسطین را تنها نماینده قانونی ملت فلسطین برشمرد.
جنبش مقاومت اسلامی “حماس” پاسخی طبیعی بود به شرایطی که ملت فلسطین و آرمان عدالتخواهانه اش از زمان تکمیل شدن اشغال فلسطین از سوی صهیونیست ها در سال ۱۹۶۷ به خود دیده بود. آگاهی عمومی در میان آحاد مردم و نیز آگاهی شاخص و متمایز جریان اسلامی در تبلور طرح جنبش مقاومت اسلامی که نشانه های آن در دهه هشتاد شکل گرفته بود، سهم وافری داشت، بطوریکه شاخه هایی برای سازوکار مقاومت تاسیس گردید همچنین از سال ۱۹۸۶ بستر و پایگاه مردمی جریان اسلامگرا، با هدف آمادگی عملی جهت پیشبرد مقابله مردمی با اشغالگری صهیونیسم ایجاد شد.

منبع : روزنامه رسالت