فضاهای روستایی ویژه ، استان یزد

در سرزمین پهناور ایران، استان یزد، از جمله مناطقی است كه جلوه‌های ویژه و بی‌همتایی را در فضاهای روستایی خود به نمایش گذاشته است. این جلوه‌ها از چنان اهمیت، اعتبار،‌ زیبایی و جذابیتی برخوردارند كه هیچ جهانگردی نمی‌تواند بدون تحسین و توجه از كنار آن‌ها بگذرد. فضای روستایی استان یزد نمایشگاهی از زیبایی‌های كویر،‌ معماری بومی ویژه ناحیه‌ كویری، آثار متعدد تاریخی و مذهبی و تركیب متنوعی از كنش‌های فرهنگی مردمی است كه جای - جای این استان را به موزه‌ای درخشان تبدیل كرده است.
اكثر روستاهای این استان،‌ جلوه‌های ویژه و بی‌مانند دارند. صرف نظر از معماری بدیع و دیدنی‌های بومی استان، بقایای شهرهای قدیمی، آثار باستانی و تاریخی نظیر رباط‌ها، یخچال‌ها، ساباط‌ها، قلعه‌ها، مساجد، بقعه‌ها، امام‌زاده‌ها، حمام‌های قدیمی،‌ بقایای برج و باروها و ... جای - جای استان را به مظهری از شگفتی‌های اعجاب‌آور تبدیل كرده‌اند. مناطق تاریخی و باستانی عقدا، خرانق، رستاق، بیداخوید، میبد، اشكدز، زارچ، بهاباد و ... از جمله روستاهایی هستند كه بخشی عمده از این عناصر و جلوه‌های تاریخی را در خود جای داده‌اند كه سه فضای روستایی - تاریخی بهاباد، اشكدز و زارچ در پایان همین مطلب، با تفصیل بیشتری شرح داده می‌شود. از جمله روستاهایی كه می‌توانند به لحاظ غنای آثار تاریخی و مذهبی و معماری بومی‌شان جزو روستاهای جاذب جهانگرد محسوب شوند،‌ عبارت‌اند از :
- روستاهای نصرت‌آباد، ارجنان، بفروئیه، پاگنده، ترك‌آباد، عقدا، گاپله، میرزا حكیم، هفتادر، خرانق،‌ رنجیره و ركن‌آباد در شهرستان اردكان.
- روستاهای بهاباد و قطروم در شهرستان بافق.
- روستاهای نیر،‌ سخوید، رودبزان، زین‌آباد، ‌فراشاه، بورق، توران پشت، دره زرشك، ده شیر، مانیچ و شواز در شهرستان تفت.
- روستاهای طرزجان، خورمیز‌بالا، دره، خورمیز پایین، خویدك، سریزد، فهرج، محمدآباد، مدوار، منشاد، مهرپادین، بغدادآباد، بندرآباد، غرآباد، میمونه، ابراهیم‌آباد، ندوشن و ... در شهرستان یزد.
- روستای میرك‌آباد در شهرستان مهریز.