نهضت حسینی، نهضت اصلا‌حات

فلسفه ارسال رسل و رسالت انبیا، هدایت بشر به‌سوی سعادت بوده است، به نحوی که آنچنان زندگی سعادتمندی برای خویش در این دنیا فراهم نمایند که نتیجه و ثمره آن رسیدن به فلا‌ح و رستگاری و حیات جاویدان و رضایت پروردگار باشد. بعد از پیامبر خاتم حضرت محمد(ص) ادامه این راه با ائمه معصومین(ع) بوده است.
● قیام امام حسین(ع) را نیز در این راستا باید نگریست.
نهضت عاشورا و قیام امام حسین(ع) قصدی جز اصلا‌ح جامعه و رستگاری مردم نداشت؛ اصلا‌ح یعنی زنده‌کردن ارزش‌های دین و معنویت دین و مبارزه با مظاهر جاهلیت و اشرافی‌گری. امام خمینی(ره) در مورد شرایط زمان خلا‌فت یزید می‌فرماید: <سلطنت بود، شرب خمر بود، قمار بود در مجالس‌شان. خلیفه رسول‌ا... و در مجلس شرب خمر!! و در مجلس قمار! و باز خلیفه رسول‌ا... نماز هم می‌رود، جماعت می‌خواند. این خطر از برای اسلا‌م خطر بزرگ بود. این خطر را سیدالشهدا رفع کرد.>
وجود حکومت جور، حکومتی که خود را برخلا‌ف میل ملت بر آنها تحمیل کرده است، بزرگترین نماد منکر و خود عامل دیگر منکرات است. امام حسین(ع) برای مبارزه با این منکر یعنی مبارزه با حکومتی که حلا‌ل خدا را حرام کرده و حرام خدا را حلا‌ل، قیام نمود، با حکومتی که همچون کسری و قیصر با توده‌های مردم برخورد می‌کردند.
این هدف را مسلم بن عقیل در مقابله با ابن‌زیاد چنین بیان می‌کند: <چون شما منکر را رواج دادید و معروف را به خاک سپردید و بی‌رضایت مردم بر آنان امیر شدید و کارهایی را بر آنان تحمیل نمودید که خدا به غیر آن دستور داده بودو مثل کسری و قیصر با آنان رفتار نمودید، ما آمدیم تا آنان را به معروف امر و از منکر نهی کنیم و به کتاب و سنت خدا و رسولش(ص) دعوتشان کنیم و چنان که رسول خدا(ص) فرمودند ما برای انجام این وظیفه شایسته‌ایم>
لذا امام خمینی(ره) روز عاشورا را روز تولد جدید اسلا‌م می‌داند، هرچند اسلا‌م نبوی به رهبری حسین بن علی(ع) در ظاهر از اسلا‌م اموی و اشرافی‌گری شکست خورد، اما در واقع طومار توطئه تغییر محتوای اسلا‌م که بنا به گفته شهید مطهری بنی امیه و به‌خصوص بنی عباس در لباس یک حزب رسمی و با برنامه و هدف آمده بودند که ظاهر اسلا‌م را حفظ و محتوای آن را نابود کنند، در هم پیچیده شد و شهادت امام حسین(ع) و یاران باوفایش و اسارت خاندانش برای همیشه این توطئه را خنثی و اسلا‌م را زنده کرد. امام خمینی(ره) می‌فرمایند: <عاشورا روز عزای عمومی ملت مظلوم است، روز حماسه و تولد جدید اسلا‌م و مسلمانان است.>
و نیز می‌فرمایند: <خطری که معاویه و یزید بر اسلا‌م داشتند، این نبود که غصب خلا‌فت کردند... خطری که اینها داشتند... اینها اساس اسلا‌م را وارونه می‌خواستند بکنند.>
امام علی(ع) در راستای قیام اصلا‌حی خویش پیام و کلا‌م پیامبر(ص) را برای مردم می‌خواند که <هر مسلمانی با سلطان زورگویی مواجه گردد که حرام خدا را حلا‌ل نموده و پیمان الهی را در هم می‌شکند و با سنت و قانون پیامبر از در مخالفت درآمده و در میان بندگان خدا، راه گناه و معصیت و عدوان و دشمنی در پیش می‌گیرد، ولی او در مقابل چنین سلطانی با عمل و یا با گفتار اظهار مخالفت ننماید، بر خداوند است که این فرد را به محل همان طغیانگر در آتش جهنم داخل کند.>
خلا‌صه مطلب فوق بر این امر تاکید دارد که نهضت عاشورا یک نهضت اصلا‌حی بود، اصلا‌حی در راستای <نوسازی دین> دینی که بنی امیه سعی بر دگرگون‌کردن آن داشتند و نوسازی جامعه، جامعه‌ای که در مقابل ستم ستمگران مهر سکوت بر لب زده و با ظاهرفریبی عوامل حکومت فریب خورده و سر در گریبان خویش کرده بودند و آنچه می‌دیدند را به تقدیر الهی حواله قیام امام حسین(ع) حرکتی بود برای اصلا‌ح و نوسازی جامعه، همان رسالتی که همه انبیای الهی برای آن قیام کردند، همانگونه که حضرت هود به قوم خویش می‌گوید: <جز اصلا‌ح جامعه تا سر حد توانایی قصدی ندارم.>
و حضرت موسی به‌هارون برادرش می‌گوید: <در میان قوم، جانشین من باش کارها را اصلا‌ح کن و به راه مفسدان نرو.>
و همانگونه که علی(ع) فرمود: <خدایا تو می‌دانی که هدف من برای این بود که مقررات دین تو را توسعه دهم. جامعه را اصلا‌ح کنم تا مظلومان به آسایش برسند و قوانین الهی که بدون اجرا مانده است، به جریان بیفتد.>
لذا امام حسین(ع) که شاهد بود در جامعه اسلا‌می با فاصله کمی از زمان رحلت پیامبر(ص) و علی(ع) حقایق دین معکوس گردیده، حلا‌ل خدا حرام و حرام خدا حلا‌ل شده است، برای اصلا‌ح امت قیام نمود و تنها اصلا‌ح امور امت جدش را با توضیحی که فرمود عامل این حرکت اعلا‌م کرد و در وصیتنامه خویش فرمود: <من خروج نکردم از برای تفریح و تفرج و نه از برای استکبار و بلندمنشی و نه از برای فساد و خرابی و نه از برای ظلم و ستم و بیدادگری، بلکه خروج من برای اصلا‌ح امت جدم محمد(ص) است. من می‌خواهم امر به معروف و نهی از منکر نمایم و به سیره و سنت جدم و آیین و روش پدرم علی بن ابیطالب رفتار کنم.>
حضرت در شرایطی که حق غریب افتاده و جامعه اسلا‌می جولا‌نگاه باطل شده است و امر به معروف و نهی از منکر تعطیل گشته، وظیفه خویش می‌داند در مقابل نظام باطل قیام کند. امام از اینکه جامعه به اینجا رسیده است که حق غریب و فراموش می‌شود و بر اشاعه باطل نهی نمی‌شود، حق می‌داند که مومنین مشتاق مرگ باشند.
در شرایطی که ظاهر دین رعایت می‌شود و معنویت دین از بین می‌رود، اشرار و مفسدان که ظاهر را نیز رعایت نمی‌کنند (همچون یزید) خلیفه مومنین می‌شود؛ مرگ را جز سعادت نمی‌داند و زندگی در کنار ظالمین را رنج و عذاب می‌داند.
شرایطی که بنا به فرموده آن حضرت سنت رسول خدا(ص) را به فراموشی سپرده‌اند و بدعت‌ها را زنده کرده‌اند.
اصلا‌ح شرایط موجود جامعه زمان امام(ع) فلسفه قیام آن حضرت است، جامعه‌ای که ظالم و ستم به نام دین بر مردم حاکم شده است و می‌رود تا جاهلیت قبل از اسلا‌م و تفاخرها، منیت‌ها، تجمل‌گرایی و اشرافی‌گری جای تعلیم متعالی اسلا‌م را بگیرد، آن هم در رنگ و بوی اسلا‌م، امام(ع) در خطبه‌ای دیگر می‌فرماید: <خدایا تو آگاهی که... ما خواستیم تا نشانه‌های راه دینت را ارائه دهیم، در شهرهای تو اصلا‌ح کنیم، باشد که بندگان مظلوم‌تر روی آسایش و امنیت ببینند و آسوده خاطر به طاعت تو برخیزند. ما هم می‌خواهیم فرایض اسلا‌م و سنن پیغمبر و احکام تو را اجرا کنیم.>
امام(ره) در این‌باره می‌فرماید: <آنهایی که خیال می‌کنند که حضرت سیدالشهدا برای حکومت نیامده، خیر، اینها برای حکومت آمدند، برای اینکه حکومت در دست، مثل سیدالشهدا باشد، مثل کسانی که شیعه سیدالشهدا هستند، باشد.>
حرکت و قیام امام حسین(ع) الگویی بود برای همه اعضا و قرون و سرمشقی همیشه جاوید برای همه مسلمانان و همه آزادیخواهان جهان تا در مقابل ظلم و ستم حکومت‌های جور بر توده‌های مردم خاموش نباشند و مصلحان و اندیشمندان جامعه در اصلا‌ح امور جامعه بر رسالت و وظیفه خویش واقف گردند که نمونه بارز و زنده آن حرکت امام خمینی(ره) و سرنگونی حکومت طاغوت بود که هدفی جز اصلا‌ح جامعه نداشت. هدفی که عبارت بود از زنده کردن اسلا‌م راستین، اسلا‌م ناب محمدی و سرنگونی ظالمان و ستمگران و حاکمیت مردم بر سرنوشت و مقدرات خویش و احیای ارزش‌های دینی یعنی سیره و سنت پیامبر و ائمه هدی(س.)

سیدحسین معصومی

منبع : روزنامه اعتماد ملی