تیتر و انواع آن

تیتر هدایت کننده خواننده به خبر است و چون خوانندگان همواره با نگاهی کوتاه به مطالب رسانه موضوع مورد علاقه خود را بر می‌گزینند، تیتر‌نویسی کار ظریفی به شمار می‌رود. ویژگی های تیتر:
۱) تیتر باید روشن بوده و ابهام نداشته باشد.
۲) خواننده با خواندن تیتر بلافاصله متوجه خبر شود.
۳) سوالی نباشد.
۴) با فعل منفی پایان نگیرد.(به جای رییس جمهور به سفر نمی‌رود، می نویسیم سفر رییس جمهور لغو شد)
اگر تیتر منفی باشد ولی حاوی خبری باشد، آوردن آن اشکالی ندارد .
۵) با حروف اضافه شروع نشود.(از، در، به، که و غیره) کلمه اول در تیتر برای جذب خواننده مهم است.
۶) در انتها فعل داشته باشد.
۷) از تکرار یا شکستن واژه‌ها در تیتر باید اجتناب کرد.
۸) هر چه تیتر کوتاه‌تر، بهتر. حداکثر ۵ تا ۷ کلمه
۹) نقل قول غیر مستقیم در تیتر بهتر است.
۱۰) در نگارش تیتر، نقطه تنها برای مخفف‌ها به کار می‌رود ولی از دیگر علایم به تناسب می‌توان استفاده کرد.
● اجزای تیتر:
۱) روتیتر(KICKER): مقدمه یا موخره تیتر است، کوچک‌تر از تیتر اصلی است و در بالای آن با حروف کوچک‌تر ذکر می‌شود و با حذف آن نباید خللی به تیتر وارد شود.
روتیتر: در مرحله پنجم عملیات
آمریکا حملات روزانه را به افغانستان آغاز کرد: تیتر اصلی
۲) تیتر اصلی (MAIN HEADLINE)که توضیح داده خواهد شد.
۳) زیر تیتر(DECK):به موازات تیتر اصلی نوشته می‌شود، اهمیت آن در مرحله دوم می‌باشد.
روتیتر: به دلیل بروز فاجعه انسانی در افغانستان:
تیتر اصلی: خاتمی: عملیات را متوقف کنید
زیرتیتر: تلفات در افغانستان به۱۲۰۰ نفر رسید
۴) خلاصه تیتر (سوتیتر) این قسمت با دو کاربرد زیبایی صفحه و دادن اطلاعات بیشتر به کار می‌رود و حتما باید علامتی چون ستاره یا کادر داشته باشد.
۵) میان تیتر (SUBHEAD): تیتری است که مابین پاراگراف‌ها قرار می‌گیرد، برای ایجاد تنوع و تفکیک اطلاعات در اخبار طولانی کاربرد دارد.
میان‌تیتر، جمله کوتاه متشکل از یک تا سه کلمه است که با خط درشت‌تر نوشته می‌شود.
میان تیتر در اخبار مجلس، سخنان پیش از دستور و به طور کلی اخبار بلند کاربرد دارد و در خبرهای کوتاه به هیچ وجه نیازی به آوردن میان تیتر نیست.
● واژه و تیتر:
از آن‌جا که واژه‌ها تیترها را می‌سازند، شناخت و اشراف خبرنگار به واژه‌ها و معناها و بار عاطفی کلمات مهم است.
در تیتر واژه‌هایی باید بکار برده شود که اثرات آن‌ها بیش از کلمات دیگر باشد.
▪ ایران: حمله به افغانستان محکوم است.
از صفات (بد و خوب) که نسبی هستند، نباید استفاده شود.
از نظرات به دلیل یکسان نبودن مطلقا نباید استفاده شود.
از قیود صفت‌ساز می‌توان در تیتر استفاده کرد.
تکرار بیش از اندازه از قیود صفت‌ساز و صفات نسبی اثر آن‌ها را کاهش می‌دهد.
پلنگ وحشی جان چوپان را گرفت.
پلنگ وحشی است و نیازی به آوردن صفت وحشی نمی‌باشد، تکرار این کلمه اثر واقعی را از بین برده و باید تلاش شود از کلماتی که بار عاطفی‌شان زیاد است، استفاده شود.
● ضرب‌آهنگ تیتر:
ضرب‌آهنگ همیشه در تیتر وجود دارد.
بعضی از حروف خوش صوت می‌باشند. (ز - ژ - ش - گ)
بعضی از حروف خوش صوت نبوده و خشن و سخت می باشند. ( س- ک - د- خ(
اگر حروف خوش صوت و خشن با هم ترکیب شوند، زیبایی گروه اول در گروه دومی انعکاس می‌یابد.
همچنین در تیتر باید از کلماتی استفاده شود که ضرب‌آهنگ و معنا را تواما برساند، چرا که تیترهایی که ضرب‌آهنگ داشته باشند، زیبا هستند.
● انواع ضربآهنگ:
۱) ضرب‌آهنگ یکنواخت: کنگره حافظ در شیراز گشایش یافت) ریتم آن کم است)
۲) ضرب‌آهنگ موجی: هفته‌ای در پیش است؛ سرد، بارانی، برفی
۳) ضرب‌آهنگ شکسته (طول موج شکسته: ( ضرب الاجل تمام شد. افزایش قیمت ممنوع
انواع تیتر:
۱) تیترهای استنباطی(INTUITIVE HEADS): برداشت صحیح از مجموعه یک خبر است که می‌تواند در قالب یک تیتر ظاهر شود.
سخنان رییس جمهور درباره آینده اقتصادی کشور
در تیتر استنباطی نمی‌خواهیم یک جمله یا یک کلمه را از داخل جدا کنیم، چرا که امکان دارد جمله مهمی نداشته باشیم یا به هر دلیلی نمی‌خواهیم جمله‌ای را برجسته کنیم.
خبرنگار باید از خبر مورد نظر تشخیص دهد که تیتر استنباطی از چه چیزی برگرفته شود. (هشدار، تهدید یا اخطار)
۲) تیترهای چکشی:
این نوع تیتر با هدف تهییج خواننده از دهه چهل وارد مطبوعات ایران شده است.
معمولا درشت نمایی یک کلمه جذب کننده به همراه یک جمله و یک عکس در این تیتر به کار می‌رود.
تیتر:
یخبندان
در فرانسه بیداد می کند
تیتر:
کودتا
عارف در بغداد به تخت نشست
۳) تیتر اقناعی (PERSUASIVE HEADS): این تیترها معمولا با هدف جهت‌دهی افکار عمومی، تبلیغ غیر مستقیم و القای یک پیام به کار می‌روند.
در این نوع تیتر بار عاطفی ویژه کلمات در جلب توجه خواننده نقش مهمی دارد.
تیتر عادی: عراق با پیشنهاد آمریکا برای مذاکره درباره کویت موافقت کرد
تیتر اقناعی: توافق عراق و آمریکا برای مذاکره در ژنو
۴) دو تیتری:
▪ دو تیتره:
در خواست جهانی برای کمک به مردم عراق
بغداد همچنان زیر آتش است
در این تیترها، حروف باید زیر هم و هم‌اندازه باشند، این نوع تیتر از خبرهای چند موضوعی و تلفیقی بدست می‌آید لذا، دو موضوع تیتر می‌شود.
از نظر ساختاری در سطر اول باید حالت مصدری در تیتر باشد و بدون فعل بیاید و سطر دوم باید با فعل ختم شود، حالت اول و دوم جایگزین یکدیگر نمی‌شوند.
▪ دو تیتره:
پیشنهاد ایران برای تشکیل کنفرانس اسلامی
جبهه دوم علیه عراق از ترکیه گشوده شد
در این حالت ارتباط معنایی این دو تیتر از یکدیگر دور شده و اگر چه می‌تواند موجب ایجاد کنجکاوی در خواننده شود، باید در لید خبری توضیح لازم نوشته شود تا در صورت دور افتادگی دو تیتر مخاطب وادار به دنبال کردن خبر شود.
دو تیتره در مطبوعات کاربرد دارد و اگرچه در خبرگزاری وجود ندارد ولی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.
برای نخستین‌بار دوتیتری‌ها در جریان جنگ متحدین با عراق موسوم به (جنگ نفت) در روزنامه ابرار توسط حسین قندی مورد استفاده قرار گرفت.
● استثنائات :
برخی قواعد ذکر شده برای تیتر را می‌توان در برخی حالات رعایت نکرد:
۱) تکرار کلمات در تیتر
مثال استثناء:
تیتر ـ ایران گریست، خون گریست
این تکرار در تیتر جزء استثنائات قرار می‌گیرد،چرا که هم خبر دارد و هم ضرب‌آهنگ.
تیتر ـ در گزارش گل مریم، گل سوسن، گل یاس
دل خوش سیری چند
این نوع تکرار به تیتر لطمه نمی‌زند.
۲) فعل منفی در تیتر: تیتر نباید با فعل منفی پایان بگیرد، مگر این که خبری داشته باشد.
مثال: شلیک ۵ گلوله
آرامش رییس جمهوری را برهم نزد
۳) تیتر سوالی:
الف- دو تیتره سوالی‌:‌ ترور نخست وزیر اسراییل
« ایعال امیر» کیست؟
ب ـ یک تیتر سوالی: ارتش الجزایر کودتا می‌کند؟
گاهی می‌توان از تیتر سوالی استفاده کرد ولی باید نوعی خبر در آن وجود داشته باشد.

www.journalist.ir:source

منبع : فرهنگ‌سرای‌رسانه