تأمین سلامت جسمی و روانی کودکان

نخستین روزهای مهدكودك، دبستان یا دبیرستان یا حتی یك مدرسه جدید، كودكان دچار اضطراب می شوند. این روزها، روزهای حساسی در زندگی كودك شما بوده و چگونگی برخورد او با این روزها ممكن است تعیین كننده این باشد كه در آینده با نخستین های خود در زندگی چگونه برخورد كند.
محققین معتقدند كودكانی كه از این اولین ها دچار ترس هستند ممكن است همان هایی باشند كه در سایر جنبه های زندگی نیز سازگاری سخت تری دارند. بعضی از كودكان منعطف تر و دارای قابلیت تطابق بالاتری بوده و این اولین ها برای آنان مساله مهمی نیست. برای سایر اطفال این تغییرات ممكن است بسیار دشوار باشد و در نتیجه زمان بیشتری طول بكشد تا به این تغییرات عادت كنند.
مسلماً هیچ پدری به هنگام صبح بیدار نمی شود تا زندگی فرزندش را تیره سازد. هیچ مادری هم با خود نمی گوید: «امروز اگر فرصتی پیش بیاید بر فرزندم داد خواهم زد و یا او را تحقیر خواهم كرد.» با این وجود باز هم جنگ و جدال در می گیرد.
● صبح بخیر، رییس خودت باش!
كودك از این كه مادر هر روز صبح به اتاق او بیاید و پتو را از روی او بكشد و بگوید: «یالله بلند شو مگر نمی بینی كه دیرت شده» نفرت دارد.
اگر كودك با صدای ساعت زنگدار بیدار شود بهتر است تا با صدای مادر زنگدار بیدار شود.
بهترین هدیه برای فرزند محصلمان یك ساعت زنگدار است كه روی آن با حروف درشت نوشته شده باشد: «رییس خودت باش!»
● صبحانه بدون استرس
هنگام سرو صبحانه موقع مناسبی برای آموزش اصول اخلاقی و آداب معاشرت و فلسفه بافی در باب تربیت نیست. بهتر است صبحانه در یك جو خوشایند صرف شود.
هر گونه بگو مگو با كودك كه اغلب خواب آلوده و بدخلق است، معمولاً نتیجه ای جز اوقات تلخی در بر ندارد.
استفاده از سخنان نیشدار و طعنه آمیز تهدیدی جدی برای سلامت روانی كودك به حساب می آید و تحت تمام شرایط تا حد ممكن باید مودبانه با كودك صحبت كرد.
● پول توجیبی
پول توجیبی، مخارج روزانه كودك است نه اهرم فشار علیه او پدر و مادر نباید هنگام عصبانیت پول توجیبی كودك را قطع كنند و هنگام خوشحالی بی جهت مقدار آن را زیاد كنند.
● لباس پوشیدن
كودك باید آزاد باشد تا بدود، بپرد، توپ بازی كند و این موارد بر تمیز ماندن لباس های او ارجحیت دارد. به جای ایراد موعظه در مورد پاكیزگی، بهتر است چند دست لباس ارزان قیمت و بادوام برای فرزندمان تهیه كنیم تا از این طریق سلامت روانی اش را نیز بیشتر تامین نماییم.
● عجله نكنید
وقتی به كودك فشار می آورید كه عجله كند، او بیش از پیش وقت را هدر می دهد. ضمن این كه عجله معمولاً سبب می شود تا كودك وسایل شخصی خود را در منزل جا بگذارد.
بهترین كار در این گونه مواقع این است كه اشیای فراموش شده را بدون متهم كردن كودك به فراموشكاری و عدم مسوولیت به او بدهیم.
همیشه باید محدودیت زمانی را به اطلاع كودك برسانیم و او را تنها بگذاریم تا خودش تلاش كند و كارهایش را به موقع انجام دهد.
● خسته نباشی
هنگام بازگشت كودك از مدرسه بهتر است مادر در خانه باشد و به محض ورود كودك به او خوشامد بگوید. جملاتی كه حاكی از درك والدین از مشقت هایی است كه كودك در مدرسه متحمل شده، می تواند بسیار ارزشمند باشد. از جمله «قیافه ات نشان می دهد كه روز سختی را پشت سر گذاشته ای، خوب حالا بیا كمی استراحت كن.»
● تكالیف مدرسه
انجام تكالیف مدرسه صرفاً در قلمرو مسوولیت كودك است. پدر و مادر نباید تكالیف را مورد رسیدگی قرار دهند، مگر زمانی كه خود كودك تقاضا كند چنانچه والدین درگیر در تكالیف مدرسه كودك شوند، هرگز نخواهند توانست خود را از این مخمصه نجات دهند. ارزش اصلی تكالیف مدرسه در این است كه تجربه مستقل كار كردن را به كودك می دهد.
در ضمن كودك باید اول تكالیفش را انجام دهد و بعد بازی كند، نه آن كه به او اجازه دهند اول بازی كند و قول بدهد كه تكالیفش را بعداً انجام دهد.
● تعریف و تمجید
تعریف و تمجید از كودك فقط باید با تلاش ها و كارهای موفقیت آمیز او سر و كار داشته باشد، نه با صفات شخصی او.
مثلاً وقتی كودك تكلیف مدرسه خود را با خطی زیبا می نویسد، باید بگوییم: «خط تو چقدر زیبا به نظر می رسد.» نه این كه بگوییم: «تو چقدر بچه خوبی هستی!»
در حقیقت گفتار تمجیدآمیز بایستی تصویری واقعی از اعمال خوب و پسندیده كودك ارایه دهد.
● وقت خواب
در بسیاری از خانواده ها موقع خواب زمان جدال بین والدین و فرزندان است.
كودكان می خواهند بیشتر بیدار بمانند و والدین خواستار خوابیدن هر چه زودتر آن ها هستند. كودكان قبل از خواب نیاز دارند كه والدین در كنار آن ها باشند و به نحوی محبت آمیز با آن ها سخن بگویند این تماس های صمیمانه كودك را از اضطراب رها می سازد و او را به خواب خوشی فرو می برد.

منبع : روزنامه جوان