جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

حتی یک غلط هم پذیرفتنی نیست


حتی یک غلط هم پذیرفتنی نیست
«قرآن كتابی است كه پرتو هدایت آن زوایای روح و فكر و نفسانیات و روابط حدود و حقوق خلق را با یكدیگر و همه را با خالق و اعمال روشن ساخت و نفوس را به صلاح و اصلاح به پیش برد و استعدادهای خفته را بیداركرد و به جنبش درآورد. دیدها را بازكرد و شعله هایی از ایمان در دل ها برافروخت، تاریكی اوهام و وحشت و كینه ها را از میان برد، بندهایی كه در قرون ممتد جاهلیت عقل ها و اندیشه ها و دست ها را بسته بود و نفوس خلق را به بندگی غیر خدا درآورده بود گسیخت و عقده های واپس زده را گشود.»
پیامبر گرامی اسلام در هنگام رحلت خود قرآن را به همراه عترت به میراث گذاشت تا انسان های جویای راه حق با تمسك به این دو، پویایی این انقلاب را جاودانه كنند. جایگاه كتاب مقدس قرآن كه آخرین معجزه پیامبران خدا است جایگاه ویژه ای نزد همه مسلمانان جهان بویژه شیعیان و پیروان اهل بیت دارد و این جایگاه والا «قرآن» را در رأس تمام امور قرارداده تا بدان حد كه چیزی به پایه آن نمی رسد. شأن والای قرآن در تمام اعصار موجب شده مسلمانان در حفظ این هدیه بزرگ آسمانی به هیچوجه كوتاهی نكنند و این نور جاودانه نسل به نسل انتقال بیابد و راه را به سوی آینده ای تابناك برای بشریت ببرد؛ وظیفه سنگین حفظ این گوهر گرانبها _ كه همواره از سمت دشمنان و نامحرمان دین موردتوجه بود _ با دلگرمی از كلام حق همراه می شده است كلامی كه می گوید:
«انا نحن نزلنا الذكر و انا له لحافظون»
ما قرآن را نازل كردیم و خودمان حافظ و نگهبان آن خواهیم بود. كاتبان وحی ازجمله اولین كسانی بودند كه قدم در راه ثبت و حفظ دقیق این كلام خدایی نهادند. حضرت علی(ع) كه از نخستین كاتبان وحی است، كاتبی كه قرآن نازل شده بر جان پیامبر را بر سپیدی كاغذ می نوشتند. عثمان بن عفان، خالدبن سعیدبن العاص، ابان بن سعید، العلاءابن الحضرمی، ابی بن كعب، زیدبن ثابت، عبدالله بن سعد، معاویه، حنظله اسیدی از دیگر كاتبانی بودند كه آیات قرآنی نازل شده بر رسول خدا را می نوشتند. * كاتبانی كه در حفظ قرآن از جان خود مایه گذاشتند. از زمان نزول قرآن در سرزمین عرب قرن ها می گذرد و كلام وحی مرزهای جغرافیایی را درهم نوردیده و بر قلب نژادهای سیاه و سپید وسرخ آدمیان نشسته است. این معجزه آسمانی در كشور اسلامی ما از جایگاه ویژه ای نسبت به دیگر كشورها برخوردار است. قرآن كریم با صورت های مختلف، قطع های متفاوت و خطوط گوناگون هر روز و هر ثانیه درحال انتشار است و این كتاب آسمانی یكی از پرتیراژترین كتب منتشر شده به حساب می آید. همان طور كه در اوایل این نوشتار هم ذكر شد یكی ازدغدغه های اصلی جامعه مسلمانان حفظ این یگانه پیام رهایی بخش در طی اعصار بوده است و حفظ این كتاب آسمانی در جامعه اسلامی ما به مراتب موردتوجه بیشتری قرارداشته است. اما باتوجه به تیراژ بالای این كتاب گاه به سهو اشكالاتی در این كلام آسمانی وارد می شود كه هرچند فرد و یا ارگان را از گناه دست بردن بر این كلام و تحریف در فضای داخلی تبرئه می كند اما با مشاهده شدن در فضای بیرونی می تواند نگاه مغرضانه افراد را به این سمت بكشاند كه این عمل به قصد تحریف قرآن به دست شیعیان صورت می گیرد. در نامه ای با عنوان «نقدی بر عملكرد سازمان دارالقرآن كریم» كه به روزنامه ارسال شده است نویسنده به بررسی این اشتباهات در برخی قرآن ها پرداخته است. در این نامه از قرآن های كریم به خط حامدالامری، قرآن كریم رسم الخط عثمان طه، ترجمه محمدكاظم معزی، قرآن رایانه ای و قرآن رسم الخط نام برده شده است. نویسنده درباره قرآن كریم به خط حامدالامری نوشته است: قرآن كریم، به خط حامدالامری، نوبت چاپ دوم تیراژ ۱۰۰هزار جلد دارای مجوز مورخ ۱۳۶۸‎/۱‎/۱۷ در پرونده شماره ۶۲ توسط بنیاد نشر قرآن به چاپ و انتشار رسیده است. خوشنویس محترم قرآن مذكور ظاهراً از اهالی تركیه است.وی از قرآن عثمانی به خط حافظ عثمان مشهور به قایش زاده كه در سال ۱۲۹۹ ق تحریر یافته و در سال ۱۳۱۲ هـ . ق به چاپ رسیده كپی برداری كرده است. اعراب گذاری در این قرآن تلفیقی است از اعراب گذاری فارسی و عثمانی. در صفحه اول سوره البقره كلمه «اولئك» دو مرتبه به صورت غلط «اوالئك» نوشته شده و این اشتباه به كرات تكرار گردیده است. سوره انفال در جزء هفتم و دارای ۷۵ آیه و سوره انفطار در جزء سی ام (۳۰) و دارای ۱۹ آیه است. اما در صفحه ۵۸۶ قرآن مذكور بالای سوره انفطار نام سوره انفال با ۷۵ آیه ذكر شده است. وی همچنین به قرآن كریم رسم الخط عثمان طه ترجمه محمدكاظم معزی چاپ اول آذرماه ،۶۳ انتشارات صابرین تیراژ ۲۰۰۰۰ جلد اشاره دارد و می نویسد: این قرآن به ترجمه مرحوم شیخ محمد كاظم معزی است و گویا آخرین ترجمه تحت اللفظی است كه به سبك و سیاق ۱۰۰۰ساله ترجمه تحت اللفظی در زبان فارسی است. به عنوان نمونه صفحه ۱۸۷ قسمتی از آیه سوم سوره توبه كه می فرماید:
«ان الله بری من المشركین و رسوله»،«خدا بیزار است از مشركان و پیامبرش» ترجمه شده است درحالی كه حرف واو كه بر سر كلمه رسوله آمده عطف به كلمه الله است نه مشركین و همچنین لاء زائده كه تأكید را می رساند به معنای لای نافیه در آیات زیر ترجمه شده است:
۱- لا اقسم بیوم القیامه به سوگند یادنكنم كه ترجمه قطعاً سوگند یادمی كنم صحیح است.
۲- لااقسم بالنفس الوامه به ونه سوگند خورم كه ترجمه قطعاً سوگند یاد نكنم صحیح است. ص ۵۷۷
۳- لا اقسم بهذا البلد ترجمه شده به سوگند نخورم كه ترجمه قطعاً سوگند یادكنم صحیح است. (ص ۵۹۴)
نویسنده این نقد در بسیاری جاها سازمان دارالقرآن الكریم را مقصر دانسته است كه در زمینه صدور مجوز چاپ و انتشار قرآن با دقت و وسواس عمل نمی كند و موجب چاپ قرآن هایی با غلط های فراوان و ترجمه های اشتباه و در بعضی جاها كفرآمیز می شود. اما سازمان دارالقرآن الكریم زیرنظر سازمان تبلیغات اسلامی نزدیك به ۲۰ سالی است در زمینه صدور مجوز چاپ و انتشار قرآن فعالیت دارد. حسین تفكری مدیركل نظارت بر چاپ و نشر قرآن در دارالقرآن می گوید: سالها پیش از تأسیس این مكان قرآن هایی چاپ و عرضه می شد كه نه تنها دارای غلط بلكه در بعضی موارد نصف سوره ای حذف شده بود و این امر باعث می شد كشورهای همسایه كه با ما عناد دارند این غلط ها را انعكاس بدهند و بگویند قرآن شیعیان دارای غلط و تحریف شده است و ما باتوجه به این اتفاق ها به ارگان ها و نهادهای مختلف پیشنهاد نظارت بر چاپ قرآن كریم را دادیم اما همه مراكز به نوعی از انجام این وظیفه سنگین سرباز زدند. نه وزارت ارشاد وقت و نه اوقاف و... این كار را عهده دار نشدند تا جایی كه دارالقرآن كریم زیرنظر شورای عالی تبلیغات اسلامی شروع به كار كرد. تفكری با قبول داشتن اشتباهاتی كه در برخی قرآن ها وجوددارد می گوید: تعداد قرآن هایی كه توسط ناشران مختلف در ایران چاپ می شود بسیار زیاد است درحالی كه كشوری مثل عربستان تنها یك نوع قرآن دارد كه هرساله چاپ و منتشر می شود و باتوجه به این حجم قرآن های چاپ شده سازمان دارالقرآن امكاناتی بسیارمحدود دارد. مدیر دارالقرآن كریم ادامه می دهد: قرآن هایی به مركز ما برای گرفتن مجوز فرستاده می شود كه حدود ۷۰۰۰ غلط دارد و این اغلاط توسط ده نفر مصحح گرفته می شوند اما گاه پیش می آید كه مواردی از چشم مصحح دور می ماند یا حتی ممكن است در زمان چاپ با جابه جایی زینگ ها این اشتباهات رخ بدهد. تفكری سازمان دارالقرآن را ناظر بر جمیع جهات نظارت ندانست و گفت: بسیاری از قرآن ها غلط گیری می شوند. از سازمان دارالقرآن هم مجوز می گیرند اما بعداز چاپ و انتشار دارای مشكلاتی هستند. مثلاً افراد سودجویی كه قرآن دارای مجوز را به جزءهای مختلف تقسیم می كنند برای استفاده در مجالس ترحیم در صورتی كه این قرآن ها كه دارای تقسیمات غلط هستند توسط ما مجوز نگرفته اند و قرآن اصلی مجوز سازمان ما را داشته است و اینجا دیگر وظیفه وزارت ارشاد و بازرس های این نهاد است كه جلوی انتشار این قرآن ها و امثال آنها را بگیرد. تفكری در ادامه می گوید: متأسفانه ما بارها در این زمینه به وزارت ارشاد نامه نوشته ایم اما جوابی دریافت نكرده ایم. این مسأله را در وزارت ارشاد پیگیری كردیم. سیگارودی در بخش نظارت بر چاپ كتاب می گوید: مسلماً قرآن هایی كه برای دریافت مجوز به این نهاد می آیند مجوز می گیرند اما در میان ۵۰۰۰ نسخه ارائه شده كه مجوز گرفته شاید ترتیب ۲ نسخه به هم بخورد و دچار اشكالاتی بشود كه این از دست ما خارج است. سیگارودی ادامه می دهد قرآن های ارائه شده برای مجوز چاپ به دارالقرآن فرستاده می شوند و بعد از گرفتن این مجوز اقدام به چاپ می شود. وی همچنین درباره ترتیب اثر ندادن به نامه های دارالقرآن مبنی بر جلوگیری از قرآن های ذكرشده، گفت: اگر ناشری درزمینه چاپ هر عنوان كتابی بی توجهی نشان دهد با برخورد ارشاد روبرو می شود كتاب اصلاحی می خورد و حتی خمیر می شود و حتی مجوز آن انتشارات لغو می شود و بعد چطور امكان دارد این وزارتخانه در چاپ قرآن كریم با این شأن و منزلت فردی و اجتماعی بی توجهی از خود نشان دهد.
اما حسین تفكری مدیركل نظارت بر چاپ و نشر قرآن در دارالقرآن كریم این نقدها را نسبت به عملكرد سازمان دارالقرآن كریم تا حدودی مغرضانه خواند و گفت: متأسفانه نیمه پر عملكرد این سازمان با توجه به محدودیت هایی كه وجوددارد دیده نمی شود. تفكری منتقدان دارالقرآن را ازجمله افراد آگاهی دانست كه كاملاً با مشكلات و محدودیت های این سازمان آشنا هستند. وی گفت: این افراد می توانند با ارائه این نقطه ضعف ها به دارالقرآن كمك كنند و نقدهای واردشده را مستقیماً به سازمان ما انتقال بدهند.اما سیگارودی مسؤول بخش نظارت بر چاپ كتاب در وزارت ارشاد توضیحات بیشتر درباره نحوه چاپ مجوز و برخورد با ناشران متخلف را مربوط به مدیركل اداره مراكز و روابط فرهنگی دانست كه علی رغم پیگیری خبرنگار روزنامه، امكان گفت وگو فراهم نشد. شاید، چاپ این گزارش باعث شود به جای اینكه مسؤولی، مسؤول دیگر را مقصر بداند همه با هم فكر كنیم چه كنیم تا حتی یك اشتباه كاملاً سهوی هم در چاپ قرآن ها دیده نشود!

فاطمه مهدوی
منبع : روزنامه ایران


همچنین مشاهده کنید