بزنگاهی پایین تر از هجو

هر چند ابطحی، مسئول دفتر جناب خاتمی، در زمان ریاست جمهوری وی، مجموعه تلویزیونی «بزنگاه» را واجد ارزش دینی دانسته بود، اما این ارزیابی نشات گرفته از نگاهی غیرکارشناسانه و حتی کمتر از آن است. چرا که سریال تولید شده از سوی رضا عطاران برای ماه مبارک رمضان، از نظر گونه شناختی نه تنها طنز، که حتی از هجو هم پایین تر بود. چرا که از دید فرهیختگان، طنز به معنی درآوردن شکلک هایی خنده آور و گفتن حرف هایی تمسخرآمیز نیست. بلکه طنز و کمدی، نگاه ظریف وآمیخته با لطافت و گاهی نیش گون به فراز و نشیب های زندگی انسان و مسایل اجتماعی است. طنز نه تنها منافی اخلاق نیست، که برملاکننده بی اخلاقی هاست. آموزگار زیبایی و دشمن بدی است. حال اگر این تعریف از طنز، با نگاه دینی و اسلامی آمیخته شود، التزام اخلاقی و انسانی آن افزایش می یابد.
آنچه در «بزنگاه» برای به خنده واداشتن مخاطبان به کار رفت، پیش پا افتاده ترین روش بود. مسایلی که باعث شدند برخی از بینندگان با حیاتر تلویزیون، گاهی از شرم، روی از صفحه تلویزیون برگیرند. این مسئله زمانی بغرنج تر به نظر می آید که این سریال در ماه مبارک رمضان و درست در زمان افطار به نمایش درمی آمد.
«بزنگاه» نه تنها از این منظر، بلکه به لحاظ دراماتیک و ساختاری نیز یک فاجعه محسوب می شود. این سریال حتی چیزی به نام روایت و تم داستانی نیز نداشت.
سیر داستانی کار، با الصاق شدن برخی اتفاقات تخیلی به یکدیگر، قصه را پیش می بردند.
یکی از مسایل مبتلا به این سریال، قبح شکنی بود. یعنی برخی شوخی ها و کلام هایی که حتی در میان عوام نیز به عنوان امری ناپسند و موهون مطرح است را سوژه خنده قرار داد. همچنین نحوه پرداخت به معضل اعتیاد در این مجموعه تلویزیونی بسیار ایجابی انجام شد. به این شکل که برخی جزئیات مربوط به مصرف مواد مخدر را که هنوز هم بسیاری از مردم نسبت به آن ناآگاه هستند را برملا می کرد. اما تا قسمت های واپسین هیچ اشاره ای به منکر بودن مواد مخدر نشد، ضمن این که شخص معتاد، قهرمان سریال بود. فردی که مخاطب با او همذات پنداری می کرد، مبتلا به این درد بود. اما وضعیت این معتاد به گونه ای به تصویر کشیده شد که تماشاگر سریال، بیش از آن که نسبت به اعتیاد ومواد مخدر احساس انزجار کند، نسبت به آن ،حس مثبت می یافت.
به این ترتیب، باارزش ترین ساعتی که می توانست با برنامه ریزی و هدایت صحیح مدیریت صدا و سیما، لحظاتی به یادماندنی و سرشار از فرهیختگی و معنویت را فراهم سازد، منجر به بطالت شد.
امید صدرایی

منبع : روزنامه کیهان