مگس فاضلاب

این موجود ریز جثه و دو بال را حتما تا کنون دیده اید. این مگس که به نام مگس بیدی(Moth flies) یا مگس تصفیه کننده(Filter flies) نیز معروف است دارای تعدادی مو بر روی بدن و بالها است که اگر یکی ازاین مگس ها را له کنید کمی پودر دود مانندی از آن بر می خیزد. این مگس ها معمولا در مکانهای مرطوب با اکسیژن کم و یا محلهایی که مملو از آشغال مواد آلی و سبزیجات خشک و فاسد شده، فاضلابهای بیمارستان ها و مکان های صنعتی می توانند باشند. فاضلاب توالت ها و دستشویی ها که در خانه ها است نیز می تواند از منابع دیگر حضور این حشره باشد. مگس های فاضلاب ارتفاع پرواز کمی دارند و تنها برای چند دقیقه از محل زندگی خود (مثل چاه فاضلاب دستشویی یا توالت) دور شده و دوباره به جای قبلی باز می گردند.
حشره بالغ مگسی حقیقی به اندازه ای کوچک بین ۵/۱ تا ۵ میلی متر است و رنگ زرد، قهوه ای تا سیاه دارد. در روشنایی روز آنها اغلب در روی دیوارهایی در نزدیکی فاضلابها به استراحت می پردازند و در این وضعیت به شکل مثلثی بالها را روی بدن جمع می کنند و اغلب دیده شده که به لامپ های روشن حمله می کنند.
حشره ماده بیشتر اوقات تخم های خود را در موادی بر روی سطحی از لایه ژلاتینی که در فاضلاب ها و گنداب ها تشکیل می شود، می گذارد. این لایه ژلاتینی حتی بر روی گیاهان مرده ای که هنوز دارای رطوبت هستند و یا محل های دیگر تشکیل می شود و تمامی این مکانها محل مساعدی برای تخم ریزی حشره ماده است. آنها شاید در محلهای مرطوب و سایه دار خارجی نظیر زیر گلدان گیاهان، خزه ها، ناودان های پشت بام، مالچ های ضخیم و سیاه و یا بر روی زمینهای مرطوب نیز بتوانند زادو ولد نمایند. تخم گذاری در بهار و یا تابستان صورت می گیرد و تخم ها معمولا بعداز ۴۸ ساعت تفریخ می شود.
لاروها از مواد فاسدی که در فاضلابها تجمع یافته اند به مدت دو هفته تغذیه می کنند. در طبیعت، لارو مگس های فاضلاب از گیاهان و جانوران خشک استفاده می کنند و پس از طی دوران تغذیه دارای پوشش سختی می شوند که اصطلاحا شفیره (Pupa) نامیده می شوند. شفیره در محلهای مرطوب و نمناک یافت می شوند و مدتی به همین صورت باقی می مانند و سپس حشره بالغ پوسته شفیره را شکافته و از آن خارج می گردد. این حشره بالغ کمی پس از رهایی از پوسته شفیره خود به دنبال جفت می گردد تا با جفت گیری بتواند نسل جدیدی ایجاد کند. حشرات بالغ نیز به مدت یک تا دو هفته می توانند زندگی کنند. بیشتر این مگس ها برای ما انسان ها بی آزار هستند و نیش نمی زنند ولی در هر حال به دلیل مکانهایی که زندگی و تغذیه میکنند می توانند بوسیله موهای روی بدن و بالها باعث انتقال باکتریها و دیگر میکروارگانیسم هایی شوند که در محل زندگی انسانها زاد و ولد می نمایند و برای انسانها می توانند بسیار خطرناک و بیماریزا باشند.
این مگس از جنس Psychoda spp. و جزء خانواده Psychodidae است. در اینجا باید اشاره کنم که خانواده مذکور جزء پشه ها دسته بندی می شود و خانواده ای است که در آن پشه های خاکی نیز قرار دارند، اما در اصطلاح رایج به این حشره مگس فاضلاب اتلاق می شود.
● کنترل :
بهترین راه کنترل این آفت یافتن محل های زندگی و تولیدمثلی و محدود کردن آنها است. از تمیز نگه داشتن محل سینک ظرفشویی، دستشویی و توالت گرفته تا ریختن آب داغ در چاه فاضلاب دستشویی و توالت و یا تعمیر کردن لوله های فرسوده و یا لوله هایی که نشتی داشته یا شکسته اند، می تواند تعدادی از راههای کنترلی باشند. در ضمن سعی کنید همیشه محل زباله ها و آشغالها را در خانه و یا اطراف آن تمیز نگه دارید. کلا رعایت نکات بهداشتی و تمیز نگه داشتن و رسیدن به خانه می تواند از حمله جانوران مختلف به آن جلوگیری کند. سمومی نیز برای از بین بردن این حشره استفاده می شود ولی بدلیل آلودگی هایی که می تواند برای محیط خانه و نیز محیط زیست داشته باشد و با توجه به نکات بهداشتی بالا از بیان آنها خودداری می کنم.

سید بهنام اخوت پور، دانشجوی گیاهپزشکی دانشگاه شیراز
منابعی که مورد استفاده قرار گرفته اند:
- phil pelliterri,۲۰۰۲, moth and drain flies, insect diagnostic lab, university of Wisconsin-extension.
- http://www.doyourownpestcontrol.com/flies.htm
- http://insects.ncsu.edu/Urban