پیش به سوی موفقیت

تویوتا امسال قصد دارد جنرال موتورز را پشت‌سر بگذارد و تبدیل به برترین شركت خودروسازی دنیا شود. اما جنرال‌موتورز در مقابل چه سیاستی را در پیش می‌گیرد؟
زمانی بود كه جنرال‌موتورز و تویوتا در گسترش تولید خودروهای هیبریدی با توان بالای موتور و سوخت الكتریكی شانه به شانه‌ هم حركت می‌كردند.
حدود یك دهه پیش هر دو شركت به تكنولوژی ساخت هیبرید دست پیدا كردند و حتی جنرال‌موتورز موفق به ساخت اولین مدل با این تكنولوژی شد.
اما این تكنولوژی جدید بسیار هزینه‌بردار بود چرا كه خودروسازان ابتدا می‌بایست خودروهای هیبریدی را زیر قیمت به فروش می‌رساندند تا بتوانند برای آنها بازار فروش پیدا كنند. گام‌های متفاوتی كه این دو شركت برداشتند پاسخ این سوال است كه تویوتا چطور توانست به سرعت در آمریكا به سود هنگفتی برسد در حالی‌كه جنرال موتورز در بازار كشور جایگاهش را از دست داده است و چرا تویوتا كه مشغول سبقت گرفتن از جنرال‌موتورز است در حالی امسال را به پایان می‌رساند كه احتمالا به عنوان بزرگترین شركت خودروسازی دنیا معرفی می‌شود.
فروش زیر قیمت خودروهای هیبریدی برای جنرال موتورز مفهوم تجاری نداشت. در نتیجه آن را رها كرد. در عوض تویوتا خودروهای هیبریدی را سرمایه‌گذاری عاقلانه‌ای بر روی آینده می‌دانست. تویوتا شروع به تولید پریوس كرد و برای سال‌ها آن را به زیر قیمت در بازار فروخت.
امروزه فروش پریوس تنها سهم بسیار اندكی از سود عاید تویوتا در آمریكا دارد. از آن مهمتر پریوس جدیدترین خودروی هیبریدی بازار محسوب می‌شد و برای تویوتا این فرصت را فراهم كرده بود كه با وجود تولید كامیون‌های پرمصرف - كه تقریبا سوخت را می‌بلعیدند – به عنوان سبزترین شركت خودروسازی شناخته شود. هم‌زمان جنرال‌موتورز می‌كوشید تا جبران مافات كند و از خود در برابر ادعایی كه در موردش شده بود دفاع كند. گفته می‌شد هر اس – یو – وی محصول این شركت زمین را نابود می‌كند. اكنون باب لوتز نایب رییس جنرال‌موتورز می‌گوید: «تصمیمات ما اشتباه بود. كارخانه‌ای با تكنولوژی قدیمی نمی‌تواند خودرویی به فروش برساند.»
علاوه بر گام‌های متفاوت برای رسیدن به تكنولوژی روز، جنرال موتورز و تویوتا روش‌های مختلفی را هم برای جلب بازار خودرو در آمریكا در پیش گرفتند.
مدتی پیش تویوتا اعلام كرد كه قصد دارد تا هشتمین كارخانه خود را در آمریكای شمالی به ارزش ۳/۱میلیارد دلار در الویس‌لند احداث كند.
شون مك آلنیدن اقتصاددان مركز تحقیقات صنعت خودرو می‌گوید: «از زمان هری‌فورد تاكنون هیچ شركتی سرعت تویوتا را در رشد تولیدات كارخانه نداشته است.» از طرف دیگر جنرال موتورز در حال تعطیل كردن كارخانه خود درآمریكاست. همچنین مشغول بازبینی همه مدل‌هایش است تا آنها را باب روز كند و كارایی سوخت آنها را بالا ببرد.
با وجود اینكه جنرال‌موتورز طی چند ماه گذشته افزایش چشمگیر ۴/۳درصدی در فروشش داشته اما بخش اعظم این افزایش مربوط است به احتمال خرید شركت در حال ضرر دهی كرایسلر كه مشكلاتش بسیار شبیه به مشكلات جنرال‌موتورز است.
آنچه سبب این تفاوت شده چیزی فراتر از رقابت میان دو شركت خودروسازی است.
در مجموع حدود ۹۰۰۰۰۰ آمریكایی در صنایع خودروسازی كار می‌كنند و تجارت خودرو حدود ۴درصد تولید ناخالص داخلی آمریكا را تامین می‌كند. جنرال‌موتورز و تویوتا در آمریكا و ژاپن شركت‌های پیروزی هستند كه در عرصه رقابت تنگاتنگ ملی پیشگامند. برنده این رقابت تعیین‌كننده این‌است كه چه كسی گرداننده اقتصاد جهان در قرن ۲۱ است.
وقتی صحبت از مشاغل، ضایعات كربنی، حقوق بازنشستگی و خدمات بهداشت و سلامت می‌شود، تقریبا تفاوت‌های جنرال موتورز و تویوتا ظاهر می‌شود. اما همه این تفاوت‌ها در یك عبارت ساده خلاصه می‌شوند: تویوتا در مقایسه با جنرال‌موتورز خودروهای كم هزینه‌تری تولید می‌كند اما آنها را به قیمت بالاتری از خودروهای جنرال‌موتورز به فروش می‌رساند.
۵۰ سال طول كشید تا تویوتا توانست به این نقطه برسد. اما از آن به بعد با قدرت جایگاهش را حفظ كرده و فلسفه «روش تویوتا» یعنی پیشرفت مداوم همان چیزی است كه عملكرد این شركت در آن خلاصه شده است.
از زمان ورود قلع به صنعت خودرو و تولید تویوپت كرلون در آمریكا تویوتا توانست شهرت ماندگاری را در ساخت خودروهای قابل اعتماد برای خود دست و پا كند.
این شهرت با سرمایه‌گذاری بر روی خودروهای ضدگلوله با تكنولوژی پیشرفته روز و توان بالای موتور به‌دست آمد. تویوتا روش صنعتی فوق‌العاده كارآمدی را ایجاد كرد كه «سیستم تولید» تویوتا نام گرفت.
سیستمی كه ضایعات را از بین برد و به تولید با كیفیت بالا پرداخت. (كاركنان این شركت در روز هزاران بار خطوط تولید كارخانه را متوقف می‌كنند تا اطمینان حاصل كنند كه هیچ خطایی صورت نگرفته است).
سیستم تولید تویوتا در سراسر دنیا تقلید شد و در این میان جنرال موتورز تقلید كوركورانه‌ای را در پیش گرفت. تویوتا هرگز محصولاتش را در انبار فرودگاه‌ها نگه نمی‌دارد تا خطوط تولید به كارشان ادامه دهند.
در نتیجه نوعی چرخه سالم به وجود آمده‌است كه مدل‌های روز این شركت ارزش فروش مجدد داشته باشند. طبق راهنمای لیزینگ خودرو، محصولات تویوتا تا ۳ سال پس از فروش هنوز ۵۲درصد ارزش خود را حفظ می‌كنند، در صورتی‌كه این رقم برای جنرال‌موتورز ۴۳درصد است.
به همین خاطر است كه طی ۵ سال گذشته تویوتا كمری خودروی مورد علاقه آمریكاییان بوده اما بالاترین درصد فروش چوی ایمپالا محصول روز جنرال‌موتورز در سال ۲۰۰۶ تنها ۳۵درصد بوده است.
جنرال‌موتور هنوز هم مشغول پیروی از سیاست هرچه بزرگتر، بهتر است شده‌است. كاری كه طی ۲۰ سال اخیر مشغول آن بوده یعنی بالا بردن قدرت موتور و سنگینتر كردن آن. از آنجایی‌كه سال گذشته قیمت بنزین از ۳ دلار هم گذشت طبیعتا فروش چنین خودروهایی با شكست مواجه می‌شود.
همچنین جنرال‌موتورز به دلیل تولید بالا ارزش فروش مجدد خودروهایش را پایین آورده و به آنها چوب حراج زده است. طبق آمار گروه هربر فلكس موسسه تحقیقات خودرو، این سیاست معیوب به حسن شهرت جنرال‌موتورز لطمه وارد كرده‌است و این فرصت را به تویوتا داده‌است تا به ازای هر خودرو ۱۶۰۰ دلار بیشتر سود ببرد.
علاوه بر این اتحادیه جنرال‌موتورز طی دهه گذشته سودهای سخاوتمندانه‌ای بالغ بر ۷۳میلیارد دلار به كارگران خود داده كه این هم مزید بر مشكلات این كارخانه شده است. با این پول جنرال‌موتورز می‌توانست محصولات بهتری نسبت به خودروهای تویوتا تولید كند. یكی از مدیران اجرایی جنرال‌موتورز می‌گوید‌: «در واقع این مبلغ هنگفتی است كه تقریبا معادل بودجه نزدیك به ۱۰ سال بخش تحقیق و توسعه است».
هزینه‌های ایمنی و سلامت هر خودروی جنرال موتورز ۱۲۰۰ دلار به قیمت محصولات این شركت در آمریكا می‌افزاید در حالی‌كه این مبلغ برای تویوتا ۲۰۰ دلار است. هربر فلكس نتیجه می‌گیرد كه تویوتا در ازای هر خودرو رقمی بالغ بر ۱۸۰۰ دلار بیشتر از جنرال‌موتورز سود می‌برد.
تویوتا این منافع را از راه سیاست رشد جاه‌طلبانه كه در سال ۱۹۹۵ در پیش گرفته به‌دست آورده است. این سیاست زمانی آغاز شد كه هیروشی اوكادا اولین فردی كه از خانواده تویودا اداره شركت را به‌دست گرفت.
اوكادا دست به عمل پیش‌بینی نشده‌ای زد: ابتدا با هدف به‌دست آوردن ۱۰درصد بازار جهانی خودرو وارد عرصه شد و هدف بعدی‌اش را رسیدن به سهم ۱۵درصدی بازار جهانی قرار داد.
به دنبال این تویوتا توانست به هر دو هدف دست یابد. سال گذشته این شركت به سهم ۱۵درصدی بازار جهانی خودرو آن هم ۴ سال زودتر از موعد مقرر رسید.
اكنون تویوتا مشغول برنامه‌ریزی بر روی دارایی چشمگیرش است. در واقع بهتر است بگوییم ثروتی هنگفت. تویوتا امسال درصدد است تا سود ۱۳میلیارد دلاری شركت را به ثبت برساند.
سهم بیشتر این سود حاصل فروش محصولات در آمریكا است كه بازار فروش در آنجا از ژاپن داغتر است.
در نتیجه این سود كلان تویوتا ۳۶میلیارد دلار نقدینگی و بیش از ۲۰۰میلیارد دلار سهام بورس دارد. این رقم تقریبا ۱۲ برابر سهام جنرال‌موتورز است.
تویوتا می‌تواند این پول را دوباره صرف ساخت خودرو كند. مریل لینچ (شركت مدیریت و مشاوره مالی) اینطور برآورد می‌كند كه تویوتا قادر خواهد بود تا ۸۳درصد خطوط تولید خود را تا اواخر دهه تعویض كند و جدیدترین محصولات را بیش از هر شركت خودروسازی دیگری وارد بازار كند.
در عین‌حال جنرال‌موتورز می‌كوشد تا روش مهندسی معكوس را در پیش گیرد تا ضررهای خود را جبران كند.
این شركت اتكای خود را به تولید خودروهای پرمصرف كم كرده و تمركزش را بر روی عرضه خودروهای هیبریدی و كارآمد قرار داده است.
طی سال گذشته جنرال‌موتورز ۹میلیارد دلار از هزینه‌هایش كاسته كه البته بیشتر آن مربوط است به تعدیل نیروی این شركت كه موجب از بین رفتن ۳۳۰۰۰ فرصت شغلی شده است. این‌كار سال گذشته به جنرال‌موتورز كمك كرد پس از ضرر ۶/۱۰میلیارد دلاری سال ۲۰۰۵ بتواند به سود پیش‌بینی شده ۵/۲میلیارد دلاری برسد.
همچنین این شركت یك میلیارد دلار به بودجه ساخت محصول جدیدش افزوده است. مدیران جنرال‌موتورز تلاش می‌كنند تا اوضاع را مطلوب نشان‌ دهند. لوتز می‌گوید: «من به تویوتا مثل مانعی غیرقابل عبور كه جنرال‌موتورز نتواند آن را شكست دهد نگاه نمی‌كنم.»
شواهد حاكی از آن است كه به‌تازگی جنرال‌موتورز سعی می‌كند تا با همكاری با كرایسلر عرصه را برای رقابتی جدید و فشرده آماده كند.
اما هیچكدام از این دو شركت نه مذاكرات مابینشان را تایید می‌كنند و نه نظری در موردش ابراز می‌كنند.
خرید شركت كرایسلر هم آمار فروش جنرال‌موتورز را نسبت به تویوتا بالاتر می‌برد و هم موقعیت مدیریت این شركت را – كه در سال ۱۹۳۰ با كنار زدن شركت فورد روی كار آمد – حفظ می‌كند. اما تحلیلگران معتقدند كه جنرال‌موتورز «به گردپای تویوتا هم نمی‌رسد».
«سی‌اس‌ام وردواید» موسسه تحقیقات خودرو پیش‌بینی می‌كند كه تویوتا تا پایان امسال كم‌كم از جنرال‌موتورز پیشی می‌گیرد تا جایی‌كه در سال ۲۰۱۳ تویوتا با فروش ۷/۱۰میلیون خودرو در سال بالاتر از شركت آمریكایی جنرال‌موتورز با فروش ۹/۸میلیون خودرو در سال قرار می‌گیرد.
یعنی تویوتا قادر خواهد بود دو میلیون خودرو بیشتر از جنرال‌موتورز بفروشد و این تقریبا برابر است با كل فروش شركت كرایسلر در سال گذشته. بنابراین خرید كرایسلر فقط موجب به تعویق افتادن امور اجتناب‌ناپذیر می‌شود.
جلب حمایت كرایسلر از سوی جنرال‌موتورز بیانگر نكته دیگری نیز هست.
جنرال‌موتورز اغلب سعی می‌كند تعمیرات خودروها را سریع انجام دهد در حالی‌كه تویوتا به انجام تعمیرات متناوب و طولانی مدت شهرت دارد در نتیجه كاملا طبیعی است كه تویوتا خواهان كرایسلر نباشد.
توكوئیچی اورانیچی نایب‌رییس اجرایی تویوتا در مصاحبه با نیوزویك می‌گوید: «من هیچ منفعتی را در خرید كرایسلر نمی‌بینم، هیچ مشاركتی در میان نخواهد بود.»
اما تویوتا سعی می‌كند تا همه غرور ناشی از موفقیت‌هایش را برای كاركنان شركت كم كند. اورانیچی می‌گوید: «چیزی كه ما را نگران می‌كند این‌است كه كاركنان مغرور و خودشیفته شوند و گمان كنند كه ما شركت شماره یك دنیا هستیم.»
تویوتا هم‌اكنون در حال تجربه چیزی است كه زمانی در یكی از تبلیغات كادیلاك از آن به عنوان «جزای سردمدار بودن» یاد شد. جیم لنتز یكی از معاونان تویوتا می‌گوید: «هر كاری كه تویوتا می‌كند تبدیل به سر تیتر مطبوعات می‌شود.»
اخبار ناخوشایندی كه به‌تازگی در مورد رسوایی ناسكار منتشر شد و از آن بدتر انتقادات شدید در مورد شتابزدگی تویوتا در جمع كردن خودروهای دارای نقص ایمنی از بازار بود كه وضع را برای شركت وخیم‌تر كرده است.
كارخانه‌ای مركزی هم از مشكلات كیفی موجود در محصولات نگران است به همین خاطر تابستان گذشته فوجیوچو مدیركل تویوتا ترتیب یك عذرخواهی رسمی عمومی را در ژاپن داد و آن را با تعظیمی محترمانه به مردم كامل كرد. اكنون به‌رغم رونق از دست رفته كارخانه مدیران تویوتا بر روی لبه تیغ ایستاده‌اند و سعی می‌كنند تا پیچ‌های محصولات شركت را یكی یكی و با كیفیت محكم كنند.
اورانیشی می‌گوید: «بدون كیفیت هیچ راه رشدی برای تویوتا در پیش نخواهد بود».
ریك واگونر مدیرعامل جنرال‌موتورز كه با مطبوعات دردسرساز غریبه نیست با تویوتا همدرد است. او به نیوزویك می‌گوید:
«ما بیشتر از اینكه متفاوت باشیم شبیه به هم شده‌ایم». او معتقد است كه این دو شركت بزرگ در آینده به تعادل می‌رسند و در كنار هم با اختلاف یك یا دو خودرو به‌كارشان ادامه می‌دهند و اگرچه نامی از كرایسلر نبرد از صنعت خودروسازی صحبت كرد كه در حال ادغام شدن با این شركت است. واگونر می‌گوید: «شاید در این رقابت بیش از یك برنده وجود داشته باشد. با نگاهی به صنعت نوشابه‌سازی می‌بینم كه در ابتدا رقبای زیادی وجود داشته اما در نهایت تنها ۲ كارخانه باقی‌مانده است».
به هر حال تویوتا نمی‌خواهد كه حركت رو به جلویش كند شود. وانت‌بارهای استروئیدی جدید تویوتا طوری طراحی شده‌اند كه این شركت آن را «قدرت مشت» می‌نامد.
یك نسل كامل با خودروهای تویوتا بزرگ شده‌اند. از كرون و كمری گرفته تا لكسوس». اما رانندگان قدیمی، وانت‌بارهای تویوتا را ضعیف می‌دانند.
اما این روزها تندرای جدید محصول این شركت با اندازه‌ای بزرگتر و مجهز به موتور هشت سیلندر وارد بازار شده است.
تویوتا قصد دارد تا فروش وانت بارهایش را بیشتر كند. به همین خاطر قدردان خریدارانی مثل ری‌مك كراری است كه به تازگی در كارخانه جدید تولید وانت بار كه مدت زیادی از تاسیس آن نمی‌گذارد مشغول به كار شده است.
مك كراری – ساكن ممفیس می‌گوید: «من یكی از آن جوانان قدیم هستم كه هرگز فكر نمی‌كردم روزی برسد كه یك وانت‌بار تویوتا بخرم. چرا كه بیشتر شبیه به اسباب‌بازی بودند.
اما بعد از اینكه سوار تندرا شدم نتوانستم آن را بخرم. رانندگی با آن مثل خودروی‌سواری است اما مثل كامیون طراحی شده است.»
عده‌ای از همین جوانان قدیم هستند كه تندرا را در كارخانه‌ای جدید تویوتا به ارزش ۲۸/۱میلیارد دلار تولید می‌كنند.
كارخانه‌ای كه در مزرعه‌ای قدیمی در سنت آنتونیو – تگزاس واقع شده است. بر روی سر در كارخانه پرچم تگزاس آویخته شده است. اما برخلاف این سادگی ظاهری، درون كارخانه خط تولید سخت مشغول كار است.
صدای یدك‌كش‌هایی كه قطعات را به خط مونتاژ می‌برند دائما به گوش می‌رسد و در هر ۶۳ ثانیه یك وانت‌بار جدید را آماده روانه شدن به بازار می‌كنند.
جان راجرز تحلیلگر موسسه سیتی‌گروپ می‌گوید: «سیاست تاسیس كارخانه در تگزاس بسیار هوشمندانه بود. تویوتا توانسته مشتریان آینده‌اش را در همین كارخانه به‌كار بگیرد». یكی از این مشتریان برونو گارسیا است كه ۳۵ سال دارد و پرس‌كار پنل‌های بدنه تندرا است. اما هر روز با وانت فورد به خانه باز می‌گردد.
او می‌گوید: «من هم یكی از كسانی هستم كه ترجیح می‌دهم یك فورد را هول بدهم تا اینكه سوار یك چوی شوم، اما قصد دارم به محض اسقاط شدن دوج پدرم او را راضی كنم تا یك تندرا بخرم.»
و اما در نهایت جنرال‌موتورز سعی می‌كند تا خودرویی سبز تولید كند در حالی‌كه تویوتا سعی می‌كند تا تبدیل به قهرمان شود. جنرال‌موتورز قصد دارد با تولید شورولت‌ولت كه در نمایشگاه اتومبیل دیترویت در معرض نمایش قرار گرفت – و در هر ۱۵۰ مایل یك گالن سوخت هیبریدی می‌سوزاند – برای خود راهی به جلو باز كند. جنرال‌موتورز در حالی به كارش ادامه می‌دهد كه باتری‌های مورد نیاز ولت هنوز ساخته نشده‌اند و یا حداقل هنوز كامل نشده‌اند. اما لری برنز رییس بخش تحقیق و توسعه جنرال‌موتورز یقین دارد كه این باتری‌ها در حدود ۴ سال دیگر آماده می‌شوند.
برتر افسوس می‌خورد كه كاش جنرال‌موتورز تولید نمونه هیبریدی ۱EV را در دهه گذشته – كه مهندسان شركت مشغول تولید آن بودند – متوقف نمی‌كرد. او می‌گوید: «اگر می‌توانستیم زمان را به عقب بازگردانیم می‌توانستیم شورولت‌ولت را ده سال زودتر تولید كنیم».
درست مثل نمونه قبلی ولت نمی‌تواند به یكباره سود هنگفتی را به‌بار آورد. اما زمان تغییر كرده است. مارك لانو معاون جنرال‌موتورز می‌گوید: «به هر حال ما شكست خورده‌ایم بنابراین می‌‌خواهیم خطر كنیم.» دیر رسیدن بهتر از هرگز نرسیدن است.

مترجم: عطیه سالارمنش
منبع: نیوزویك

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد