یکشنبه, ۱۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 5 May, 2024
مجله ویستا


کاخ گلستان ، تهران


در زمان شاه‌عباس صفوی چهارباغ و عمارت ایوانی ساده و چنارستانی در محل كنونی كاخ گلستان و اطراف آن احداث شد تا این كه كریم‌خان زند (1193-1163 هجری قمری) در همین ناحیه اقدام به پی‌ریزی ساختمان ارگ و حصار و برج‌های آن كرد. در دوران قاجار، بناهای سلطنتی را درون ارگ و حصار می‌ساختند. در سال 1268 هجری قمری مطابق با پنجمین سال سلطنت ناصرالدین‌ شاه، قسمت شرق باغ سلطنتی را وسعت دادند و كاخ‌‌هایی دیگر در اطراف این باغ كه به نام گلستان خوانده می‌شد بنا نهادند.
مجموعه‌ كاخ‌های ضلع شمالی باغ گلستان شامل تالار، موزه، سرسرای ورودی، تالار آیینه، تالار برلیان، تالار عاج، تالار بلور پیش از دیگر قسمت‌‌های كاخ احداث شد.
تاریخ ساختمان تالار موزه (تالار تاج‌گذاری) سال 1296 هجری قمری است. در شاه‌نشین تالار سلام، تخت زرین و جواهرنشانی بزرگ به نام تخت طاووس قرار دارد.
تخت طاووس از آثار مشهور ارگ سلطنتی تهران است. معروف است كه نادرشاه در سال 1739 آن را از هند به غنیمت آورد. این تخت هر چه باشد و از هر كجا كه آمده باشد، اثر هنری مجلل و زیبایی است. سراسر آن را با ورقه‌های طلا پرداخته‌‌اند و به گونه‌ای بسیار ظریف قلم‌زنی و میناكاری شده است. این تخت با سنگ‌های گران‌بها، به ویژه با یاقوت و زمرد آراسته شده است.
تخت طاووس، هفت پایه جواهرنشان و دو پله دارد كه بر پشت تندیسی از اژدها قرار گرفته و دارای دیواری ظریف است كه گرداگرد آن را با كتیبه زینت داده‌اند. پشتی برآمده و بلند آن سرتاسر جواهر است. بر بالای قسمت وسط تخت كه بلندی بیش‌تری دارد، ستاره‌‌ای گرد از الماس نصب شده و به قسمت عقب پیوسته است. در طرفین این ستاره، دو پرنده جواهرنشان دیده می‌شود.
برخی اعتقاد دارند كه این تخت، تخت طاووس اصلی نیست، بلكه تخت اصلی همانی است كه به تخت طاووس مغول كبیر مشهور بود. از آنجا كه نادرشاه شیفته تخت طاووس مغول كبیر بود،‌ فرمان داد مانند آن را از جواهر دیگر بسازند و به این ترتیب، دو تخت طاووس به وجود آمد، به نظر این عده، فاجعه‌ای كه در گیرودار هرج و مرج و تعدیات آن دوره، بین مرگ نادرشاه و پایان قرن هجده به وجود آمد، سرگذشت این تخت را نامعلوم گذاشت و گویا تخت طاووس ثانوی جای تخت اصلی را گرفت.