چالش‌های طرح امنیتی بغداد

«طرح امنیتی بغداد» را باید اصلی ترین آزمون مشترك دولت آمریكا و دولت مالكی در پایتخت نا امن عراق دانست. بر اساس این طرح كه از اواخر هفته گذشته آغاز شده، همه نقاط پایتخت عراق بر اساس زمانبندی محرمانه برای برخورد با تروریست ها جست و جو و پاكسازی می شود.
این طرح به گزارش سران بغداد، جامع ترین طرح امنیتی به منظور مقابله با تروریست ها از آغاز اشغال عراق تاكنون است و وسعت و تعداد نیروهای شركت كننده در این طرح نیز از این امر حكایت دارند.
ارتش آمریكا اگرچه اعلام كرده است كه در این طرح فقط به عنوان نیروی پشتیبان و بازوی حمایتی نیروهای امنیتی عراق و با هماهنگی كامل با دولت عراق عمل خواهد كرد، اما شواهد و قراین حاكی از آن است كه ناهماهنگی میان ارتش آمریكا و نیروهای امنیتی عراق به عنوان مهمترین چالش این طرح، در میان دولتمردان عراقی مطرح است، چه آن كه برای نمونه پیش از اعلام رسمی آغاز این طرح از سوی دولت مالكی، ارتش آمریكا از آغاز آن خبر داد و اسباب نارضایتی فرماندهان امنیتی عراق را فراهم آورد.
از سوی دیگر درحالی كه نیروهای عراقی ستون فقرات طرح امنیتی بغداد را تشكیل داده اند، فرماندهان ارتش آمریكا با اقدام های بدون هماهنگی با نیروهای امنیتی عراق كوشیده اند نقشی تعیین كننده و محوری را در این طرح داشته باشند و این امر درحالی است كه بر اساس توافق های قبل از اجرای این طرح، در توافق هایی كه میان سران سیاسی و نظامی عراق و آمریكا برقرار شده بود، قرار بود آمریكا فقط در نقش حامی نیروهای امنیتی و ارتش عراق ظاهر شود و نه در مقام مجری عملیات.
● ناهماهنگی اطلاعاتی
طرح امنیت بغداد یك طرح محرمانه است، از این رو طبیعی است كه مسأله نخست هماهنگی اطلاعاتی عراقی ها و آمریكایی ها است، درحالی كه دولت مالكی به دلیل ماهیت امنیتی و سری این طرح از همان ابتدا همه تلاش خود را برای حفاظت از اطلاعات انجام داده بود، اما فرماندهان نظامی و سخنگویان ارتش ایالات متحده به بهانه شفاف سازی مراحل مختلف، این طرح را افشا كردند.
اطلاع تروریست ها از سبك و شیوه این طرح موجب ناكام ماندن این طرح در برخی نقاط جست و جو شده ارتش عراق می شود. افشاگری نظامیان ارشد آمریكا در مورد این طرح شامل تعداد نیروهای شركت كننده در طرح، چگونگی پراكندگی نیروها در بغداد، اهداف، سقف زمانبندی، دامنه عملیات، طرح و تقسیم مناطق امنیتی بغداد و... بوده است.
افشای این اطلاعات آن هم درحالی كه شمارش معكوس دولت مالكی برای اجرای این طرح آغاز شده بود، موجب اعتراض شدید دولت و مجلس عراق شد، تا جایی كه «هادی العامری» رئیس كمیسیون امنیت ملی مجلس عراق گفت كه «لازمه موفقیت طرح امنیتی بغداد «امنیت خود طرح» است، اما متأسفانه پیش از شروع طرح جزئیات بسیاری از آن به رسانه ها درز كرده است.» العامری البته تأكید كرد كه فاش شدن جزئیات اجرایی و اطلاعاتی طرح امنیتی بغداد، به تروریست ها و گروه های مسلح اجازه خواهد داد كه از همه ابعاد طرح آگاه شده و برنامه های خود را بر اساس آن وفق دهند.
مالكی نیز در جلسه ای كه به مجلس رفته بود، در واكنش به اعتراض برخی نمایندگان مبنی بر چرایی افشای اطلاعات بزرگ ترین طرح امنیتی اجرا شده از زمان اشغال عراق تاكنون گفت: «دولت عراق و فرماندهان عراقی درصدد حفظ جنبه محرمانه طرح بودند، اما متأسفانه بسیاری از جزئیات آن به رسانه ها درز كرد.»
● شبهه افكنی در میان شیعه و سنی
فرماندهان سیاسی و نظامی آمریكا در توجیه طرح، شبهه برخورد با گروه های مذهبی را القا كرده اند. برای نمونه، برخی طیف های وابسته به ارتش آمریكا از همان ابتدا اعلام كردند كه هدف پنهان طرح امنیتی بغداد سركوب و برخورد با جیش المهدی وابسته به مقتدی صدر است. اعلام این موضوع از سوی آمریكا كافی بود تا برخی طیف های هوادار مقتدی صدر، نارضایتی شدید خود را از اجرای این طرح به مالكی اعلام كنند، اما در نهایت مالكی با توجه به رابطه دوستانه و نزدیك خود با مقتدی صدر توانست جریان صدر را متقاعد كند كه طرح امنیتی بغداد در پی برخورد با جیش المهدی نیست، بلكه فقط با قانون شكنان برخورد می كند. اطمینان صدریون از وعده های مالكی در نهایت حمایت همه جانبه آنها از این طرح را به همراه داشت.
علاوه بر شیعیان، حساس كردن اعراب سنی نسبت به این طرح شائبه خطرناكی بوده كه از سخنگویان آمریكا در بغداد سر زده است. در مرحله اجرایی این طرح آمریكایی ها در نخستین روز مناطق سنی نشین حیفا و اعظمیه بغداد را مورد تفتیش قرار دادند. آنچه از سوی محافل آمریكایی درباره این طرح به گوش رسید، درنهایت این نگرانی را در میان اعراب سنی به وجود آورد كه طرح امنیت بغداد را كه دولت شیعه مالكی اجرا می كند، در نهایت موقعیت آنها را تهدید می كند.
عبدالغفور السامرایی، رئیس دیوان اوقاف اهل تسنن عراق از جمله كسانی بود كه با توجه به جریان سازی های محافل آمریكایی در مقابل این طرح موضع گرفت.
عبدالسلام الكبیسی، عضو ارشد هیأت علمای مسلمین و از چهره های نزدیك به حارث الضاری نیز در واكنش به این طرح اعلام كرد كه طرح امنیتی بغداد فقط كسانی را هدف قرار می دهد كه در برابر اشغالگران خارجی مقاومت می كنند.پس از این واكنش ها طبیعی بود كه مجلس عراق هم در پی جوسازی نظامیان آمریكا به صحنه جدال مخالفان و موافقان این طرح تبدیل شود تا آنجا كه تعدادی از نمایندگان سنی با وجود تأیید طرح امنیتی بغداد ابراز نگرانی كردند.
بدین ترتیب در حالی كه هنوز طرح امنیتی بغداد در مراحل آغازین خود قرار دارد به واسطه جریان سازی محافل آمریكایی طرح دولت مالكی در روز تولد خود با چالش های ناگهانی روبه رو شد.
نوری مالكی برای حل معضلات این طرح ، نمایندگانی را به سوی رهبران ناراضی آن فرستاد تا به آنها اطمینان دهد كه تروریست ها و برهم زنندگان واقعی امنیت عراق، هدف این طرح هستند و نه مردم عادی.
دولت عراق هنوز و همچنان تلاش دارد با استفاده از وسایل ارتباط جمعی محدود خود به همه شهروندان عراق و بویژه بغدادی ها اطمینان دهد كه طرح امنیتی بغداد فقط «خارج شدگان از قانون» را هدف قرار می دهند.
مالكی اكنون در گام جدید خود برای برخورد با كارشكنی موجود در راه اجرای این طرح در پی مدد گرفتن از سران دیگر قوای عراق و رهبران نظامی و سیاسی كشورش است. در همین راستا او در روزهای گذشته به دیدار جلال طالبانی، رئیس جمهور رفت و وی را در جریان كامل وقایع مربوط به اجرای طرح امنیتی بغداد قرار داد. بنا بر آنچه خبرگزاری های عربی و غربی نقل كردند، گزارش مالكی از كارشكنی محافل مخالف دولت عراق در كنار سنگ اندازی آمریكایی ها، محور این دیدار بود. چالش های میان دولت مالكی و نومحافظه كاران ساكن كاخ سفید بر محافل سیاسی و امنیتی پوشیده نیست. آمریكایی ها نیك می دانند كه هرگونه توفیق موفقیت دولت مالكی در سركوب تروریست ها در نهایت منجر به تضعیف بیش از پیش مشروعیت حضور ارتش این كشور خواهد شد.
بنابراین اكنون یك صف آرایی عجیب حول طرح امنیتی بغداد نمایان شده است. در یك سوی میدان مالكی می كوشد تا امنیت، آرامش و ثبات را برای مردم كشورش به ارمغان آورد و در آن سوی میدان طیف هایی از نومحافظه كاران در كنار تروریست ها می كوشند مهمترین آزمون دولت مالكی را با شكست مواجه كنند

احسان تقدسی

منبع : روزنامه ایران