نظام رفاه در آمریکا عامل کسری بودجه

در آمریكا بار دیگر فصل بودجه شروع شده و با خود جنجال‌های همیشگی را هم به همراه آورده ‌است. بعضی تحلیلگران كه تعدادشان هم كم نیست، بودجه سال ۲۰۰۸ دولت آمریكا را تكراری و بی‌نتیجه می‌دانند.
این بار هم اتهامات میان نویسندگان این بودجه و مخالفان آن رد و بدل می‌شود و هیچ چیز هم حل نمی‌شود. بودجه‌های آمریكا همیشه با كسری رو به رو است. از سال ۱۹۶۰ تا‌كنون از ۴۷ بودجه آمریكا ۴۱ بودجه دچار كسری بوده است.
جداول بودجه جدید نشان می‌دهد كه نظام رفاه آمریكا رو به رشد است. در سال ۱۹۵۶ دفاع بخش عمده بودجه بود. در آن زمان كه جنگ سرد در حال شروع شدن بود، نظام رفاه در آمریكا كه «پرداخت به مردم» وجه مشخص آن است در حد متعادل قرار داشت، اكنون اما همه چیز برعكس شده است. به‌رغم در جریان بودن جنگ عراق هزینه‌های دفاعی تنها یك پنجم بودجه را تشكیل می‌دهد. پرداخت پول به مردم هم اكنون با رقم ۶۰درصدی خود به نوعی رو به رشد گذاشته است. در سال مالی ۲۰۰۶ دولت فدرال تقریبا ۷/۲تریلیون دلار هزینه كرده است. تامین اجتماعی با ۵۴۴میلیارد دلار، درمان ۳۷۴میلیارد دلار و دارو با ۱۸۱میلیارد دلار از هزینه‌های غالب بودجه سال قبل بودند. همچنین ۱۹۹میلیارد دلار هم به صورت اضافه به فقرا پرداخت شد كه بن غذایی و كمك هزینه مالیاتی از آن جمله بود.
هیچ كس به دنبال لغو اینگونه برنامه‌ها نیست چرا كه رای‌دهندگان اصلی در آمریكا همین طبقه هستند. آسیب‌‌پذیری و حجم گسترده این طبقه به نوعی حافظ بخش‌های دیگر بودجه هم هست. با نگاهی به جداول موجود در این بودجه می‌توان دریافت كه بعد از پرداخت‌ها به مردم و كسر هزینه‌های دفاعی و بهره پول‌ها، فقط در حدود یك‌ نهم بودجه باقی می‌ماند. بسیاری از این موسسات پرهزینه حامیان زیاد و محكمی دارند. كسی در آمریكا نیست كه خواستار جمع شدن موسسه ملی درمان آمریكا به هزینه ۲۸میلیارد دلاری آن باشد. قطع بودجه ۴۱میلیارد دلاری دادگاه‌های فدرال و دادستان‌ها و پلیس هم طرفداری ندارد.البته بعضی برنامه‌ها واقعا پر هزینه و دردسرساز است. اما هزینه سیاسی توقف این برنامه‌ها چنان بالاست كه كسی توان آن را ندارد. مثلا به مبارزه طلبیدن حامیان محیط‌زیست ارزش كاهش چند درصدی رقم بودجه را ندارد. در یك بودجه ۳تریلیون دلاری رقم‌‌های اندك كمتر به چشم می‌آید. نظام رفاه در آمریكا سیستم بودجه‌نویسی را بی‌اثر می‌كند. هم لیبرال‌ها و هم محافظه‌كاران به شیوه خود تا‌كنون راه‌های مختلفی را پیشنهاد كرده‌اند. محافظه‌كاران می‌گویند خرج‌های اضافه را كاهش دهید. دولت بوش در بودجه سال ۲۰۰۸ خود كاهش هزینه ۱۴۱ برنامه از این برنامه‌های هزینه‌زا را پیش‌بینی كرده است. اما اكثر این كاهش هزینه‌ها چنان اندك و میكروسكوپی هستند كه در كل به چشم نمی‌آید. كل پس‌اندازی كه از ناحیه این كاهش هزینه‌ها اندوخته می‌شود ۱۲میلیارد دلار یا ۴/۰درصد كل بودجه است. از سوی دیگر حتی همین میزان اندك اندوخته هم به دلیل مخالفت كنگره با بعضی كاهش هزینه‌ها ممكن است به دست نیاید. لیبرال‌ها هم راه‌حل‌های خود را ارائه می‌كنند. بعضی می‌گویند بهتر است هزینه‌های دفاعی كاهش داده شود. اما موضوع به این سادگی نیست. در سال ۲۰۰۶ هزینه‌های نظامی كه شامل جنگ عراق هم می‌شد، به طور كلی به ۵۲۰میلیارد دلار رسید كه این فقط اندكی كمتر از رقم مربوط به تامین اجتماعی بود. اگر این هزینه نصف شود اندوخته حاصل از آن كسری ۲۴۸میلیارد دلاری را پوشش می‌دهد. بعضی می‌گویند باید مالیات‌ یك درصد ثروتمندترین افراد كشور را افزایش داد. این ثروتمندان یك درصدی نزدیك به یك چهارم كل مالیات فدرال را پرداخت می‌كنند. در سال ۲۰۰۶ این رقم ۶۰۰میلیارد دلار بود. برای از بین بردن این كسری به ۴۰درصد افزایش مالیات نیاز است. حتی اگر این پیشنهادات عملی باشد از نظر سیاسی هیچ حمایتی از آنها نمی‌شود.
هر سال بحث‌های زیادی بر سر بودجه در آمریكا می‌شود كه فقط حرف به همراه دارد و عملی در پی ندارد زیرا هر طرف، طرف دیگر را سرزنش می‌كند و هیچكس هم برای تغییر شرایط كاری انجام نمی‌دهد. محافظه‌كاران برای كاهش هزینه‌ها باید به سراغ برنامه‌های محبوب و مردمی اما هزینه‌ساز رفاهی همچون تامین اجتماعی و درمان بروند. لیبرال‌ها هم برای افزایش مالیات باید به سراغ طبقه بالا‌دست كشور بروند كه بیشترین رای را در میان آنها دارند. كسری بودجه ادامه دارد چون هیچ یك از دو حزب حاكم در آمریكا حاضر نیستند خطر كنند و به قیمت تغییرات و اصلاحات، رای مردم را از دست بدهند. بهترین كار این است كه خود مردم دست به كار شوند. آمریكایی‌ها ابتدا باید از خود بپرسند ماهیت نظام رفاه چیست و چه كسی شایسته استفاده از این سیستم است. اكثر آمریكایی‌ها نمی‌دانند كه دریافت‌كنندگان منصفی برای نظام رفاهی این كشور نیستند و همه خود را به صورت خودكار لایق این كمك‌های نظام رفاهی می‌دانند تا وقتی این برداشت ادامه پیدا كند كسری بودجه در آمریكا هم هیچگاه برطرف نخواهد شد.

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد