حاشیه نشینی اخبار داغ

باز هم در عصری كه شتاب تصمیم‌ها و تحولا‌ت لحظه به لحظه در عرصه تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی، مجال نقد و نقب یك به یك رویدادها را نمی‌دهد، چه مغفول مانده‌ایم ازاساسی‌ترین رخدادهایی كه پدید آمدند و بی‌حاشیه شكل گرفتند و آرام‌آرام به اثرگذاری خود در بطن جامعه مشغول شدند. در مقابل اما بوده‌اند طرح‌ها و ایده‌هایی كه از نطفه برون نیامده چنان با نقد و نقب صاحبان نظر، از دایره اجرا حذف شده‌اند كه دیگر طراحان اولیه آن طرح‌ها هم قادر به بازگویی دوباره آن نیستند.
این روندی كه تحولا‌ت گرفتار آن می‌شوند، یعنی فراموشی یكی و تكرار آن دیگری، سبب شده كه صاحبان قدرت، از آن بهره تبلیغاتی خود را ببرند. چه‌بسا در این رهگذر تصمیم‌هایی كه ممكن است حاشیه‌های بسیاری را در متن جامعه یا در محافل سیاسی- اجتماعی پدید آورد، گاه با برنامه‌ریزی وارد میدان اجرا می‌شوند، یعنی ترتیبی اتخاذ می‌شود كه توجه اذهان و افكار عمومی معطوف رویداد و رخداد دیگری شود تا در پس آن بتوان حاشیه امنی برگزید برای اجرایی شدن، تصمیمی كه ممكن است برای مجریانش دردسرساز شود. ‌
در روزهایی كه گذشت و می‌گذرد تصمیم‌ها و تحولا‌ت بسیاری را می‌توان در این دسته‌بندی‌های متعدد قرار داد. یك دسته از تصمیم‌ها تنها برای محك افكار عمومی به زبان تصمیم‌گیرندگان جاری می‌شود، دسته دیگر تنها برای منحرف‌ساختن اذهان و افكار عمومی از رخدادهای مهم‌تر مطرح می‌شود و در این میان دسته دیگری از تصمیم‌ها نیز ناگریز از متن دستگاه‌های اجرایی به متن جامعه می‌آیند؛ مستقیم و بدون هیچ برنامه‌ای كه البته این دسته از تصمیم‌ها گاه چنان برای اجرایی شدن نهایی شده هستند كه دیگر هیچ نقد و نظری را توان تغییر سمت و سوی اجرایی آن نیست. ‌ به نظر می‌رسد در عصر حاكمیت یكپارچه اصولگرایی اگرچه از شیوه نخست كمتر بهره برده شده اما شیوه دوم و سوم نمود بیشتری در رفتار اصولگرایان داشته است.
بدان معنی كه معمولا‌ تفكر حاكم اعتقاد چندانی به محك زدن تصمیم‌های خود، پیش از اجرا در ذهنیت نخبگان یا ناظران عمومی ندارد. بدین ترتیب از شیوه ایجاد حاشیه امن بهره می‌جوید و با بزرگنمایی، تبلیغات و طرح مباحث ناگهانی و جذاب، عرصه رسانه‌ای و خبری را مشغول ریشه‌یابی یا آسیب‌شناسی ابعاد پیدا و پنهان برخی تصمیم‌های خلق‌الساعه می‌كند و در سوی دیگر تصمیم‌هایی كه ممكن است حاشیه‌ساز باشد را در یك آرامش رسانه‌ای به مرحله اجرا درمی‌آورد. گاهی از فرصت‌های تعطیلا‌ت رسمی نیز به جای ایجاد یا بازتولید خبرهای غیرجدی اما داغ استفاده می‌شود و تصمیم‌های حاشیه‌دار به مرحله اجرا درمی‌آید. در این میان اگر طرح یا خبری بنا به دلا‌یل متعدد بدون برنامه‌ریزی وارد عرصه‌های عمومی و رسانه‌ای شود، قطعا اخبار حاشیه‌ای دیگری به سرعت وارد همین عرصه‌ها می‌شود تا زحمت تصمیم‌سازان برای پاسخگویی به حواشی آن طرح مساله‌ساز كمتر شود.
به عنوان مثال در روزهایی كه تمامی ذهن جامعه باید معطوف به مباحث ملموس متاثر از سهمیه‌بندی بنزین و توزیع كارت سوخت باشد، ناگهان تمام كشور را موج خبری مربوط به طرح‌اجرای امنیت اجتماعی در برمی‌گیرد، طرحی كه بی‌تردید مورد انتظار و حمایت بخش عظیمی از جامعه است اما این طرح به جای اجرایی شدن در چهار محور اصلی كه شامل جمع‌آوری معتادان و مبارزه با مشروبات الكلی و برخورد با بدحجابی و دستگیری اراذل و اوباش می‌شد، تنها در دو بعد پررنگ‌تر می‌شود و در نهایت در عرصه‌های عمومی بیش از آنكه جمع‌آوری معتادان یا مبارزه با مشروبات الكلی به چشم آید، همه جا صحبت از برخوردهای پلیس با بدحجابان و آویزان كردن آفتابه به گردن اراذل و اوباش است و به همین ترتیب میزان فراگیری موج تبلیغاتی این طرح كماكان بر میزان اما و اگرهای مربوط به نحوه اجرای سهمیه‌بندی بنزین و توزیع كارت‌های هوشمند می‌چربد. ‌
تنها گذشت زمان اندكی كافی است كه موج خبری دیگری تب برخورد با بدحجابی و دستگیری اراذل و اوباش را فروكش سازد و آن سخن وزیر كشور درباره ترویج ازدواج موقت در جامعه است. بدین ترتیب در محافل عمومی و حتی روشنفكری، انتقاد‌ها و هجمه‌ها علیه نواقص طرح اجرای امنیت اجتماعی فروكش می‌كند و در مقابل همه مشغول بررسی ابعاد پیدا و پنهان اجرای طرح ازدواج موقت كه جناب وزیر اعلا‌م كرده است، می‌شوند. به همین ترتیب فردا موج خبری دیگری ایجاد می‌شود و مهم‌ترین تصمیم‌ها و تحولا‌ت، یكی پس از دیگری به حاشیه رانده می‌شود بی‌آنكه كسی در این وانفسایی كه خبرها و رویدادها یكدیگر را می‌بلعند، بداند فرجام طرح مبارزه با مفسدان اقتصادی چه شد، ماجرای دستگیری شهرام جزایری چه بود، كاهش نرخ سود بانكی، موجودی‌های بانك را كاهش‌ داد یا رنج وام‌گیرندگان را؟ طرح زوج و فرد خودروها تا كی باید همین‌طور موقتا ادامه داشته باشد و بالا‌خره اینكه بر اساس وعده سال گذشته جناب آقای وزیر كشور كه در مورد سهمیه‌بندی بنزین ملت را به تحمل یك دوره كوتاه ریاضت فراخوانده بود بالا‌خره این دوره كوتاه از كی آغاز می‌شود و تا كی ادامه دارد؟ ‌

مسیح علی‌نژاد

منبع : روزنامه اعتماد ملی