گشودن پنجره‌ها قبل از ظهر و ابتدای غروب، استقبال از آلرژن‌هاست

بهار را بیشتر افراد دوست دارند، بعضی‌ها هم بهار و غیر بهار برایشان فرقی نمی‌کند. اما آمدن بهار باعث می‌شود که حال بعضی‌ها متغیر یا بد شود. حساسیت به گرده گیاهان، آلرژی، حساسیت فصلی یا تب یونجه، حساسیت بهاره، رینیت آلرژی و ... همگی نام‌های مختلف یک بیماری است. یک بیماری شایع که با شروع بهار، بروز بیشتری دارد. مبتلایان به این بیماری، همان‌هایی هستند که بهار، حالشان را بد می‌کند. آلرژی فصلی یکی از شایع‌ترین آلرژی‌هاست. آلرژی فصلی یا به عبارت دقیق‌تر التهاب بینی ناشی از آلرژی معمولاً در بهار و تابستان به وجود می‌آید و ناشی از گرده‌های گیاهی است. این بیماری ناشی از استنشاق گیاهی و نیز وارد شدن آن به چشم است. دکتر مصطفی معین، رئیس انجمن آسم و آلرژی ایران در این زمینه به ایسنا می‌گوید: طبق نظریه‌ای که بین مردم رایج است، آلرژی‌های فصلی تنها در فصل بهار اتفاق ‌افتاده و شدت می‌یابد، اما التهاب مخاط بینی فقط ارتباط به فصل بهار ندارد و به خصوص در افراد مبتلا به آسم نباید نادیده گرفته شود.
وی ادامه می‌دهد: تحقیقات نشان می‌دهد، التهاب مخاط بینی ناشی از آلرژی‌های فصلی می‌تواند در سایر فصل‌ها نیز ایجاد شده و افراد را با مشکل مواجه کند. همچنین آمارها نشان می‌دهد که از هر ۱۰ نفر مبتلا به آسم، بیش از نصف آنها همزمان از آلرژی‌های فصلی نیز رنج می‌برند.
● این حساسیت از کجا می‌آید؟
اگر چه حساسیت فصلی ممکن است گریبان هر فردی را بگیرد ولی آمارها نشان می‌دهد؛ این بیماری، در بعضی خانواده‌ها شایع‌تر است. بنابراین زمینه خانوادگی می‌تواند دلیل بروز این بیماری باشد. دکتر معین، علت آلرژی (حساسیت) را مربوط به عکس‌العمل بدن در مقابله با آلرژن‌هایی چون خاک، گرده‌های گل و گیاه، پرز و موی حیوانات و کپک می‌داند و می‌افزاید: آلرژی واکنش بیش از حد بدن به موادی است که در حالت عادی برای بدن زیان آور نیستند. این واکنش بیش از حد توسط سیستم دفاعی بدن علیه یک ماده خاص که «پادگن» (آنتی ژن) نام دارد، صورت می‌گیرد و همراه با تولید «پادتن» (آنتی بادی) است. این واکنش‌ها آلرژی یا «افزایش حساسیت» نامیده می‌شوند و آنتی ژنی که این واکنش را برمی‌انگیزد آلرژن یا «ماده حساسیت زا» نام دارد.
وی می گوید: معمولاً یک زمینه خانوادگی و ارثی هم در مبتلایان وجود دارد. افراد دارای آلرژی به گرده‌های گیاهی ممکن است همزمان به میوه‌ها و سبزیجات خاص و یا افرادی به بعضی مواد غذایی مانند شیر گاو، تخم مرغ، ماهی و میگو، آجیل‌ها و مغزهای خوراکی حساسیت داشته باشند که از آن به عنوان آلرژی غذایی نام می‌برند.
● چه عاملی موجب حساسیت افراد می شود؟
از علل مهم افزایش حساسیت یا آلرژی فصلی، گرده‌های گل‌ها و گیاهان است که در اثر گرده‌افشانی ایجاد می‌شود. گرده افشانی درختانی مانند نارون، گردو، تبریزی، افرا، چنار، زبان گنجشک در اسفند ماه شروع شده و تا اواسط بهار ادامه می‌یابد، اما علوفه‌ها از ماه‌های اردیبهشت و خرداد گرده افشانی می‌کنند که تا اواسط مرداد ماه ادامه می‌یابد و علف‌های هرز در اواخر تابستان تا اوایل پائیز گرده افشانی می‌کنند. از گل‌ها، گیاهانی مثل شمعدانی و گل سرخ نیز حساسیت‌زا هستند. رئیس مرکز تحقیقات آسم و آلرژی ایران می گوید: دانه‌های گرده درختان و علف‌ها در فصل بهار و تابستان از طریق باد منتشر و وارد بینی، چشم‌ها و ریه می‌شوند که می‌تواند منجر به عطسه، آبریزش چشم و خارش مجرای تنفسی شود. وی ادامه می دهد: بعضی افراد واکنش‌های جدی تری نشان می‌دهند که ممکن است کیفیت زندگی آنها را تحت تاثیر قرار دهد. عدم درمان آلرژی می‌تواند منجر به آسم یا مسائل دیگری مثل سینوزیت و عفونت گوش در کودکان شود. البته علائم سرماخوردگی از علایم آلرژی به راحتی قابل افتراق است زیرا سرماخوردگی علاوه بر افزایش ترشحات بینی و گلو با گرفتگی صدا، بیقراری و احساس ناخوشی و تب همراه است.
● علائم اصلی بیماری
علائم اصلی بیماری، عطسه مکرر، گرفتگی یا آبریزش بینی، خارش و آبریزش چشم‌ها، احساس خارش در گلو، سقف دهان و گوش‌ها، کاهش تمرکز و احساس کسالت است. همچنین زمان بروز علایم بیماری ممکن است از اوایل بهار تا اواخر تابستان یا در فصل پائیز بر حسب گرده گیاهی و زمان معین گرده افشانی آن گیاه متفاوت باشد. دکتر معین در خصوص آلرژی می‌گوید: اگرچه آلرژی بیماری خطرناکی نیست، می‌تواند مشکلات بسیاری را برای بیماران و هزینه زیادی را برای جامعه ایجاد کند. وی ادامه می‌دهد: با آنکه از هر پنج نفر یک نفر در طی زندگی خود دچار آلرژی می شود، خوشبختانه آلرژی‌ها به خوبی قابل تشخیص، پیشگیری و درمان هستند؛ توصیه می‌شود وقتی فردی برای اولین بار به آلرژی مبتلا می‌شود به پزشک مراجعه کند، همچنین وقتی بیماری مانع فعالیت فرد شده و وی موفق به یافتن علت آلرژی نشده و یا علائم آلرژی مزمن شود، در این صورت ممکن است به تست آلرژی نیاز داشته باشد.
● روش درمان
رایج‌ترین روش تشخیص علت آلرژی، انجام تست پوستی است که نشان می‌دهد فرد به کدام آلرژن‌ها حساس است و واکنش نشان می‌دهد. شاید موثرترین کاری که فرد می‌تواند انجام دهد این است که وقتی متوجه می‌شود مبتلا به آلرژی فصلی است از استشمام ذرات معلق جلوگیری کند. مخصوصاً در اوایل صبح در خانه بماند، همچنین پنجره‌های خانه و خودرو بسته باشد و در صورت امکان از هر گونه کارهای محرک در محیط باز مثل چمن‌زنی اجتناب کند. دکتر معین در این خصوص می گوید: استفاده از ماسک در بهبود علایم حساسیت فصلی تا حدودی موثر است. وی می افزاید: همچنین داروهایی مانند اسپری‌های مورد استفاده از طریق بینی مثل کرومولین، استفاده از آنتی هیستامین‌های خوراکی، دکونژستانت‌ها یا داروهای ضد احتقان و استفاده از اسپری بینی استروئیدی می تواند در درمان بیماری موثر باشد. البته مصرف هر گونه دارو باید با تجویز پزشک انجام شود.
● کار های مناسب برای رفع حساسیت چیست؟
زندگی مبتلایان به آلرژی بهاره دشوار است. شما نمی توانید از خانه خارج نشوید؛ حتی اگر هم بتوانید در خانه بمانید، مایل به انجام این کار نیستید، اما راه هایی وجود دارد که شما را کمتر در معرض گرده قرار می دهد تا بتوانید از هوای عالی بهار لذت ببرید. اگر آلرژی بینی غیرفصلی دارید، چشم‌هایتان می خارد و آب ریزش بینی دارید، بهتر است تا زمان شروع علایم صبر کرده و بعد داروهایتان را شروع کنید. اما اگر می دانید آسم و آلرژی شما فصلی است دو هفته قبل از گرم شدن هوا و انتشار گرده‌های علف‌ها و درخت‌ها و چمن‌ها داروهایتان را شروع کنید. اگر محیط زندگی شما آب و هوای ملایمی دارد، این احتمال وجود دارد که در اوایل بهمن یا اسفند شاهد سرفه، آبریزش چشم و بینی و سردرد ناشی از آلرژی بینی (رینیت) باشید. برخی از مبتلایان به آسم، دوران سختی را می‌گذرانند چون آلرژی می‌تواند علایم ریوی را هم شعله ور کند.
● پیشگیری
در صورتی که می‌دانید به چه گرده گیاهی حساس هستید سعی کنید در فصل گرده افشانی آن گیاه از رفتن به محل‌های رویش آن گیاه خودداری کنید. از عینک‌های آفتابی برای جلوگیری از وارد شدن گرده‌ها به چشمهایتان استفاده کنید. داخل بینی‌تان را با سرم نمکی (نرمال سالین) شست‌وشو دهید. اگر در محل زندگی‌تان گرده‌های گیاهی در فضا پراکنده می‌شوند، درها و پنجره‌های اتاق خوابتان را در ساعات پیش از ظهر (حدود ساعت ۱۰) و ابتدای غروب (حدود ساعت ۷) بسته نگه دارید چرا که معمولاً این ساعت‌ها اوج گرده افشانی گیاهان است. از رفتن به پارک‌ها یا مزارع به خصوص در زمان غروب خودداری کنید. برای تعیین کردن این که به کدام گرده‌های گیاهی حساسیت دارید می‌توانید به پزشک متخصص آلرژی مراجعه کنید. دکتر معین با تأکید بر آموزش از طریق وسایل ارتباط جمعی، به خصوص صدا و سیما و خبرگزاری‌ها، تصریح می‌کند: آموزش از طرف پزشک به جامعه و بیماران و همچنین اصل پیشگیری از اهمیت به سزایی برخوردار است. گرفتن تاریخچه بیماری و انجام حداقل آزمون‌های آزمایشگاهی، شرکت در کلاس‌ها و کارگاه‌هایی که انجمن‌های علمی می گذارند نیز از ضروریاتی است که بیماران با رعایت آن به بهبود بیماری خود کمک می‌کنند. همچنین چاپ خبرنامه، کتابچه و تراکت های حاوی مطالب خودآزمایی از سوی انجمن های علمی موجب شکل گیری و تقویت فرهنگ سلامتی در کشور می شود.
● توصیه‌هایی برای افراد مبتلا به آلرژی
وی به برخی نکات بهداشتی برای پیشگیری از بروز و یا تشدید علایم بیماری در آغاز بهار و گرده افشانی در افرادی که سابقه آلرژی و یا آسم دارند اشاره کرده و یادآور می‌شود:
۱) اگر علایم شما شدید است، برای تصفیه و تهویه هوای منزل از فیلتر استفاده کنید. پنجره‌ها را باز نکنید چون در این صورت گرده وارد خانه و در تمام خانه پخش می‌شود. اگر دوست ندارید نسیم بهار در خانه شما بوزد، اثاثیه خانه را مرتب گردگیری کرده و کف خانه را با جاروبرقی تمیز کنید.
۲) تا اتمام فصل گرده افشانی از طناب رخت شویی استفاده نکنید. خشک کردن لباس یا ملحفه‌ها در هوای آکنده از گرده استقبال از علائم آلرژی است.
۳) وقتی به خانه می‌آیید دوش بگیرید و موهایتان را بشویید. این کار باعث زدودن گرده‌ها شده و مانع از ورود آنها به تخت خواب شما می شود (اگر گرده ها وارد رختخواب شود در طول شب باعث آزار شما خواهد شد)
۴) فعالیت خارج از خانه خود را بعد از ساعت ۱۰ صبح انجام دهید. گرده افشانی معمولاً در صبح زود انجام می شود و تا قبل از ۱۰ صبح بیشترین مقدار گرده در هوا پخش است.
۵) داروهای خود را در دسترس بگذارید، روزهایی که باد می وزد گرده‌ها با باد پخش می‌شود و باعث تشدید علایم شما خواهد شد.
۶) در هوای طوفانی خود را در معرض جریان باد قرار ندهید و پنجره اتاق‌ها و خودرو بسته باشد.
۷) اتاق خواب و نشیمن را در سمت رو به آفتاب ساختمان انتخاب کنید و تعویض ملافه‌ها، جارو و گردگیری به طور منظم انجام شود.
۸) از دود سیگار، آتش و اسپند، هوای آلوده، بوهای تند مانند بوی سرخ کردنی‌ها، عطر، رنگ، بنزین، مواد شوینده و نیز گرد وغبار پرهیز کنید.
۹) حشرات مانند انواع سوسک‌ها را با سم پاشی و قارچ‌ها را با جلوگیری از نشت آب و رطوبت در ساختمان از میان بردارید.
۱۰) از تماس با سگ و گربه، پرندگان و سایر حیوانات اهلی و خونگرم و مواد آنها خودداری کنید.
۱۱) نیش زنبور در افرادی که به آن آلرژی دارند خطرناک است، پوشیدن لباس‌های رنگارنگ و بوی عطر، زنبورها را به خود جذب می‌کند و شایع‌ترین علت زنبورگزیدگی در کودکان راه رفتن با پای برهنه در طبیعت است. اگر به نیش زنبور آلرژی دارید باید حتماً آمپول آدرنالین خود تزریق، را همراه خود داشته باشید.
۱۲) اگر کودک شما به برخی مواد غذایی آلرژی دارد باید از مصرف آنها پرهیز شود. شایعترین غذاهای آلرژی زا، شیر گاو و لبنیات، تخم مرغ، غذاهای دریایی، آجیل (پسته، گردو، فندق، بادام و تخمه)، میوه‌های ترش و یا گرمسیری و ادویه جات هستند که پس از آزمایش طبق نظر پزشک متخصص ممکن است تعدادی از آنها تا مدتی پرهیز داده شود.
۱۳) داروهای ضدحساسیت، لوازم و اسپری‌های آسم و دستورالعمل‌های درمانی را در سفر و هنگام گردش نیز همراه داشته باشید.
۱۴) بدون تجویز پزشک، دارویی را مصرف نکنید، هر گونه حساسیت دارویی را به پزشک اطلاع دهید و از مصرف داروهای از تاریخ گذشته خودداری کنید.
۱۵) بهتر است شما و به ویژه کودکان از تماس نزدیک با افرادی که دچار سرماخوردگی هستند، سینوزیت درمان نشده دارند و یا سیگار می کشند خودداری کنید!

منبع : روزنامه اعتماد