پنجشنبه, ۱۱ بهمن, ۱۴۰۳ / 30 January, 2025
مجله ویستا
جاده ناهموار وزارت راه
بر این اساس كاركرد تحریم امریكا علیه تجارت هواپیماهای دست اول با ایران بسیار بالا بود، بطوری كه طی دوره اول ریاست جمهوری او در حوزه ناوگان فرسوده حمل ونقل ایران تنها به بازسازی و تكمیل چند طرح كوچك در بخش راه آهن اكتفا شد.
بدین ترتیب عمده تلاش دولت برای بهبود عملكرد آنچه كارشناسان خطرزاترین وزارتخانه ایران خوانده‌اند، به دوردوم ریاست جمهوری آقای خاتمی موكول شد، دوره‌یی كه دیگر محمود حجتی صندلی وزارت راه وترابری را به محمد دادمان سپرده بود.
وزیر قربانی شد
هر چند در این دوره حركتهای جدی برای ترمیم ناوگان حمل ونقل ایران آغاز شد، ولی كم توجهی به اصلاح ساختار فرسوده هواپیمایی جمهوری اسلامی كه در شرایط تحریم امریكا چندان نمود پیدا نكرد، سبب شد تا دومین وزیر راه وترابری آقای خاتمی، در اردیبهشت ۱۳۸۰ بر اثر سقوط هواپیما جانش را از دست بدهد.
از نیمه اول سال ۱۳۸۰ خورشیدی تا مهرماه سال گذشته وقوع سه سانحه هوایی، عزل سه رییس در شركت فرودگاه‌های ایران، برخورد پر تلفات كامیون حامل سوخت با اتوبوس در جاده بم زاهدان، حادثه انفجار مهیب قطار در شرق ایران و افتتاح پر انتقاد فرودگاه امام خمینی موجب شد تا دوره وزارت سومین وزیر راه و ترابری دولت آقای خاتمی یعنی احمد خرم نیز با كسب رای عدم اعتماد مجلس هفتم بسرعت به سر آید.چهارمین وزیر پیشنهادی محمد خاتمی هم مورد اعتماد نمایندگان محافظه كار پارلمان جمهوری اسلامی واقع نشد تا محمد رحمتی كه مدیر یك نهاد فرهنگی در ایران بود، به واسطه گرایش‌های محافظه كارانه شدید خود، آخرین وزیر راه وترابری دولت آقای خاتمی شود.
موتورهای تازه نفس
درهمین سال ۵۰۵ دستگاه اتوبوس نو به شبكه حمل ونقل جاده‌یی اضافه شد و با خرید چهار هزار و ۵۰۹ دستگاه در طول هشت سال گذشته متوسط سن ناوگان مسافری جاده‌یی ایران دوازده و شش دهم سال جوانتر شد. نوسازی ناوگان باری كشور نیز با تاخیری شش ساله از سال ۱۳۸۲ خورشیدی و با افزودن پنج هزار كامیون شروع شد.
در حوزه جاده‌یی اگر چه پیشرفت كار در آزاد راه قزوین، رشت و اصفهان قابل توجه بود ولی در پروژه احداث آزاد راه تهران شمال كه پر رفت و آمدترین مسیر جاده‌یی ایران است، تغییر محسوسی اتفاق نیفتاد.
با این حال در چهار سال گذشته ۴۸۱ كیلومتر آزاد راه ساخته شد كه از مجموع آزاد راه‌های احداث شده در سال‌های پیش از انقلاب ۱۹۷۹ افزون‌تر است. تا پیش از سال ۱۳۸۰ خورشیدی نیز تنها ۷۶۰ كیلومتر آزاد راه در ایران ساخته شده بود.به اعتقاد كارشناسان مهمترین موفقیت دولت آقای خاتمی در این بخش كاهش دوره ساخت آزاد راه‌ها از ده سال به چهار سال بوده است.
تحریم و هواپیمای دست دوم
در شرایطی كه سهم مسافرت‌های هوایی در سفرهای ایرانی‌ها به زحمت به دو درصد می‌رسد، افزایش قابل ملاحظه سوانح هوایی طی هشت سال گذشته این بخش را به پر انتقادترین حوزه كاری وزارت راه و ترابری بدل كرد.در همین شرایط در سال‌های پایانی دولت آقای خاتمی ۲۲ فروند هواپیمای دیگر به ناوگان هوایی ایران افزوده شد تا مجموع هواپیماهای شركت‌های هواپیمایی ایران به ۸۵ فروند برسد.
با این وجود تاسیس فرودگاه‌های فاقد توجیه اقتصادی كه به اصرار نمایندگان شهرهای كوچك ایران در پارلمان صورت می‌گیرد در هشت سال گذشته نیز بدون ساماندهی مشخصی ادامه یافت.
گرانی بلیت هواپیما
همچنین به اعتقاد كارشناسان یكی از مسائلی كه به سبب افزایش اعتراضهای مردمی به فراموشی سپرده شد، اصلاح نظام قیمت گذاری بلیت سفرهای هوایی بود.برخی كارشناسان بر این باورند كه ادامه حمایت‌های یارانه‌یی دولت از شركت‌های هواپیمایی به ورشكستگی این شركت‌ها منجر خواهد شد.هر چند بر پایه این تحلیل شركت‌های هواپیمایی سعی كردند قیمت بلیت‌های خود را از سال ۱۳۸۳ سالانه حدود ۳۵ درصد افزایش دهند، اما سطح نازل ارایه خدمات از سوی این شركت‌ها موجب اعتراض گسترده مردم شد و در نهایت این طرح كه به موازات واقعی كردن قیمت سوخت هواپیماها در حال انجام بود، به فراموشی سپرده شد.مردم بر این باور بودند كه طرح دولت تنها با هدف تحمیل هزینه مدیریت ضعیف شركت‌های هواپیمایی و ناتوانی دیپلماسی خارجی كشور در شكست تحریم امریكا به جامعه اجرا می‌شود و از این نظر بر ضد منافع عمومی است و امكان استفاده ضروری اقشار كم درآمد را از امكان سفر سریع هوایی محروم خواهد كرد.اشاره آنها به ضعف دیپلماسی جمهوری اسلامی پس از آن تقویت شد كه با وجود توافق صورت گرفته در جریان سفر آقای خاتمی به فرانسه، فروش هواپیمای ایرباس به ایران هیچ گاه تحقق نیافت.
هزینه چهارده میلیاردی
ناكامی بزرگ‌تر دولت خاتمی در حوزه حمل و نقل هوایی زمانی رخ داد كه افتتاح بزرگترین فرودگاه خاورمیانه در تهران با دخالت نیروهای نظامی و به بهانه كمبود امنیت این فرودگاه لغو شد و دولت در طول مدت تعطیلی اجباری آن فقط در بخش دستمزد نیروی انسانی و نگهداری فرودگاه امام خمینی ۱۴ میلیارد تومان هزینه كرد.اگر چه محمد خاتمی برخوردهای ناپخته را عامل اصلی ناكامی دولت خود در افتتاح بموقع فرودگاه امام خمینی اعلام كرد، اما احمد خرم، وزیر وقت راه و ترابری، حذف شركت‌های متعلق به برخی نهادها از واگذاری امور خدماتی فرودگاه را علت اصلی توقف بهره برداری از این فرودگاه عنوان می‌كرد.اظهارت خرم زمانی واقعی‌تر به نظر رسید كه پس از اخراج شركت تركیه‌یی تاو از انجام خدمات فرودگاه امام خمینی این فرودگاه در ماه‌های پایانی ریاست جمهوری آقای خاتمی آرام و بی سر و صدا آغاز به كار كرد.به اعتقاد كارشناسان فرودگاه امام خمینی ۳۰۰ میلیارد تومان ارزش دارد و توان حمل و نقل آن بیش از ۵ میلیون مسافر و ۱۲۰ هزار تن بار در سال است.عملیات ساخت این فرود گاه از ۳۰ سال پیش شروع شده بود ولی وقوع جنگ هشت ساله عراق علیه ایران پیگیری ادامه ساخت آن را تا سال ۱۳۷۴ به تاخیر انداخت. بنابراین دولت آقای خاتمی سهم عمده‌یی در تكمیل آن داشت.
موفقیت روی ریل
موفقیت تاریخی وزارت راه و ترابری جمهوری اسلامی در هشت سال گذشته در بخش راه آهن اتفاق افتاد. پروژه راه آهن هزار كیلومتری مشهد بافق كه مسیر ترانزیتی دو شهر شرقی ایران را ۸۰۰ كیلومتر كوتاه‌تر كرد با هزینه ۴۰۰ میلیارد تومان و دو سال زودتر از موعد به پایان رسید.كارشناسان بر این باورند كه احداث این راه آهن به واسطه اینكه نزدیك‌ترین راه برای دسترسی كشورهای آسیای میانه به آب‌های آزاد است، در افزایش درآمدهای ترانزیتی ایران نقش قابل توجهی خواهد داشت.طی دو دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی پس از وزارت نفت و نیرو،وزارت راه وترابری بیشترین سهم را از بودجه‌های عمرانی تامین شده از محل درآمدهای نفتی داشته است. به همین نسبت هم ملاحظات سیاسی بر آن سنگین بوده و موانع اجرایی حاصل از این رویكرد جاده‌های بسیاری را نساخته باقی گذاشته است.
روزبه مهرزاد (كارشناس اقتصادی)
منبع : روزنامه اعتماد
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست