بیشتر به جمع جوانان بیندیشیم

● اوقات فراغت، خوراكی در خور نیاز عاطفی و روحی
در فصل نوجوانی و جوانی شادی و شادابی را باید افزون تر بذر افشانی كرد تا ثمرات گهربار آن در بقیه عمر سرمایه نشاط، تحرك، كار و كوشش گردد. آغاز فصل گرما و تعطیلی مدارس و آموزشگاه های عالی شروع دیگری برای دست اندركاران بخش تعلیم و تربیت است و نهادها و ارگان های گوناگون كه خود رابرای پر كردن اوقات فراغت آماده می نمایند و برنامه های متنوع و سازگار با سلیقه های مختلف را در دستور كار خود قرار می دهند. بنابراین در این نوشتار نكاتی را یادآور می شوم تا شاید مورد توجه قرار گیرد.
▪ خوش اخلاقی
اخلاق خوش از عوامل اصلی جذب جوانان و نوجوانان و تحكیم پیوندهاست. خوش خلقی در سه چیز متجلی می شود. خوش خویی و سازگاری، خوش گویی و خوش رویی و البته قدم اول همان خوش رویی و انبساط وجه و خنده رو بودن است، كه به تجربه ثابت شده ساده ترین راه ارتباط با دیگران داشتن لبخند بر لب است، شما حتماً شاهد بوده اید كسانی با گشاده رویی و لبخندی كه هزینه هم ندارد افرادی را جذب و دل هایی را شیفته خود ساخته اند.
امام صادق(ع) فرموده اند: «پس از عمل به واجبات الهی، محبوب ترین عمل نزد خدا، داشتن اخلاق سازگار و توأم با مدارا و خوش خویی است.»
( اصول كافی جلد ۲ ص ۷)
▪ اردو و گشت و گذار
اردو و گشت و گذار در بوستان ها و طبیعت و كوهپیمایی گروهی، از عوامل فرح آفرین و شادی بخش است كه علاوه بر تقویت جسمی، سبب تقویت همبستگی، همكاری گروهی و تعالی روحی می گردد.
یكی از واقعیت های دوره جوانی و ویژگی های جوان، حالت ماجراجویی و هیجان طلبی است كه ریشه آن به انرژی های متراكم در وجود جوان برمی گردد. فشارهای ناشی از تراكم این انرژی باعث تحریك شدید و ناآرامی و بی قراری در جوان می شود. این حس طبیعی در جوان به پاسخگویی و بستر صحیح نیاز دارد تا مورد بهره برداری اصولی قرار گیرد از این رو كار گروهی و گشت و گذار در طبیعت به همراه مربی و هدفمند كردن این اقدام و همراهی آن با اخلاق و فداكاری موجب فروكش بخشی از انرژی متراكم در جوان می شود.
جلسات انس و گفت وگو: از اموری كه در انبساط روح و روان و آرامش و نشاط انسان موثر است داشتن دوستان نیك و با صفا و برقراری جلسات انس و گفت وگوهای دوستانه است؛ دوست خوب تامین كننده نیاز عاطفی است و در مواردی جانشین برادر انسان است. به واقع اگر غذا نیازهای جسمی ما را تامین می كند، دوست و رفیق روح ما را آرامش می بخشد. اگر دوستی برپایه مهر و وفا و یك رنگی و صفا باشد و برخاسته از ایمان و جهت گیری اعتقادی واحد، سبب آرامش جان انسان است. مدیران و مربیان می توانند با پیش بینی جلسات گفت وگو و انس با موضوعات مختلف برای گروه های مختلف و به شكل برنامه مستقل و همچنین جلسات گفت وگوهای كوتاه در پایان هر برنامه این روش را نیز آزمایش نمایند.
در شادمانی بود عشق خوبان
بباید گشادن در شادمانی
(رودكی)
▪ فراهم كردن محیطی شاد و با شوخ طبعی:
شوخی، سخنی است كه لب های شنونده را به لبخند باز می كند و شوخ طبعی را می توان از ساده ترین راه های شادی بخش دانست، شوخی روحیه را شادمانه می كند. كیست كه شادی را نخواهد و در جست وجوی نشاط و تازگی نباشد. نخستین ثمره شوخی خنده است و خنده ولو اندك، شگفتی مطبوعاتی به روح انسان می بخشد كه اغلب ضمن پیشگیری از شعله ور شدن خشم با آرامش و سبكی ذهن همراه است.
دین نیز كاملاً به این نیازها توجه نموده و اصلاً سیره علمی اولیا و دین نشان می دهد، سلوك آن ها با مردم توأم با شوخ طبعی و انبساط وجه بوده است.
رسول معظم اسلام (ص) فرموده اند: «مومن شوخ طبع و شاداب و منافق اخمو و عصبی مزاج است.»
(تحف العقول ۴۹)و خود حضرت نیز این چنین بودند، اصحاب او نقل می كنند:
«پیامبر خدا (ص) بیشتر وقت ها تبسم بر لب داشت، نرم خوترین و شاداب ترین و گشاده روترین مردم بود، هرگاه یارانش سخن می گفتند و می خندیدند او هم لبخندی می زد و بی صدا می خندید و البته یادآوری می كرد خنده زیاد قلب را می میراند.»
یادآور می شود چنان چه شوخی به سبكسری، گستاخی بدل و از اعتدال خارج شود و یا به تحقیر و ناسزا آمیخته گردد، آن را «هجو» گویند كه بزرگان دین و اخلاق آن را ناشایست شمرده اند. بنابراین مربیان محترم باید همواره ضمن فراهم كردن محیطی شاد و رواج شوخ طبعی مراقب رعایت اعتدال و میانه روی را بنمایند.
▪ كار و فعالیت:
از دیگر عوامل شادی آور و نشاط بخش كار و كوشش است. انسان اهل حرفه و كار از چند جهت آرام و شادمان است، یكی این كه زندگی اش را خودش تامین می كند و زیر بار منت دیگران نیست تا همواره تحت فشار روحی و روان رنجوری قرار گیرد، كار موجب بهداشت روانی و سلامتی و تعادل وجود انسان است.
شهید مطهری می گویند: «بهشت روانی انسان به كار بستگی دارد و انسان بیكار خود به خود بیمار می شود.»
در این برهه توصیه می شود مربیان محترم با به كارگیری جوانان و نوجوانان در عرصه های اردوهای سازندگی با نام «هجرت ۳» كه توسط بسیج برپا می شود ضمن استفاده از انرژی متراكم آن و پركردن اوقات فراغت از لذت كار و كوشش و سازندگی كشور بهره مند شوند.
▪ ده چیز لذت بخش:
امام علی (ع) در یك حدیث ده عامل شادی آفرین را ذكر می نمودند:
«نشاط و شادابی در ده چیز است: پیاده روی، سواركاری، آب تنی و شنا، گردش و تماشای بوستان های سرسبز، خوردن و نوشیدن، مسواك كردن، سر خود را با (خطهی) در حمام شستن و به جمال همسر نگریستن و...»(خصال شیخ صدوق ج ۳۷)
راهنمایان و مربیان در آموختن روش های زندگی با شرایط سالم و منطبق با گفتار ائمه معصومین (ع) و فراهم كردن تفریح و تفرج و استفاده از لذت های حلال آفریده خداوند متعال برای انسان ها را همواره به طور صحیح باید بیاموزند.
▪ توجه به زبان و منطق:
برخلاف برخی از افراد كه بدبینانه به جوانان می نگرند و قشر جوان را به دور از دین و بی توجه به معنویات می پندارند، متفكران واقع بین معتقدند اگر دین با زبان نسل جدید و منطق خاص او به وی عرضه شود، به راحتی پذیرفته و جذب طریق هدایت می گردد.
شهید مطهری (قدس سره) نوشته اند:
«اگر مشكلی در راهنمایی این نسل باشد بیشتر در فهمیدن زبان و منطق او و روبه رو شدن با او با منطق و زبان خودش است و در این وقت است كه هر كسی احساس می كند، این نسل برخلاف آنچه ابتدا به نظر می رسد، لجوج نیست، آمادگی زیادی برای دریافت حقایق دینی دارد.
(مساله حجاب مقدمه ص ۱۱)
مختصر آن كه نسل جوان سرمایه اصلی كشور است و با هدایت صحیح آن ها می توان سعادت جامعه را تضمین نمود در غیر این صورت با غفلت و بی توجهی، آینده از دست رفته و باید در انتظار انحطاط و سقوط و پوك شدن جامعه از عناصر كارآمد و فعال بود.

احمد ذوالقدر

منبع : روزنامه جوان