سه شنبه, ۲۰ آذر, ۱۴۰۳ / 10 December, 2024
مجله ویستا

تاریخ تکامل اقیانوس


تاریخ تکامل اقیانوس
مطالعات نشریات مربوطه نشان می‌دهد که نظریات مربوطه به تاریخ و تکامل اقیانوس بسیار غور انگیز است. تاریخ اولیه هیدروسفر مثل تاریخ اولیه اتمسفر به هدر روی مواد فرار از درون زمین به سطح آن وابسته است. اینکه پروسه در سراسر زمان زمین شناسی آشکارا ثابت بوده یا در تاریخ اولیه زمین در زمانی با سرعت بیشتری بوقوع پیوسته است سؤالی پا برجاست، تغییرات آب دریا نیز جالب است. احتمالاتی از جمله افزایش نمکهای محلول به آب اساسا شیرین یا ساخت مداوم آب دریا با ترکیبی شبیه آنچه امروز با آن مواجه هستیم وجود دارند. گزارشهای پالئونتوژی و چینه شناسی نشان از آن دارند که نمکهای محلول در آب اقیانوس طی ۶۰۰ میلیون سال گذشته و احتمالاتی طی ۳ میلیارد سال گذشته تفاوت فاحشی نداشته‌اند.
● آهنگ افزایش آبهای کره زمین
عده‌ای معتقدند که آب اقیانوسها در تمام دورانهای زمین شناسی بطور مداوم افزایش یافته ولی سرعت این افزایش در دوران دوم بیشتر بوده است. طرفداران این نظر عدم انتشار سنگواره‌های جانوران دریاهای عمیق را در سنگهای قبل از دوران دوم را دلیل این امر دانسته و معتقد شد که تا شروع دوران دوم مقدار آب اقیانوسها خیلی کم بوده ، ولی پس از آن افزایش سریعی در میزان آب رخ داده است و بعضی از دانشمندان نیز به افزایش تدریجی با همان آهنگ فعلی در طول دوران زمین شناسی اعتقاد دارند. به نظر اینها عدم انتشار آثار جانوران دریاهای عمیق در رسوبات قبل از دوران دوم ممکن است به سبب مساعد نبودن شرایط زندگی در دریاهای عمیق تا دوران دوم باشد.
● تکامل شیمیایی اقیانوسها
تکامل شیمیایی اقیانوسها را می‌توان در چهار چوب فرضیه‌های زیر مورد بحث قرار داد:
▪ آب از اتمسفر اولیه تراکم یافته و در طول زمان زمین شناسی کلرید به آن اضافه شده است (فرضیه ولکایک - کلرید ثابت).
▪ هر دو عامل آب و کلرید نتیجه اتصال اولیه‌اند (فرضیه حجم ثابت - کلرید ثابت).
▪ هر دو عامل به تدریج ظاهر شده‌اند (فرضیه اقیانوس ولکانیک و کلرید ولکایک).
کلرید به شکل کلرید فلزی در سطح زمین حضور داشته و آب در سراسر زمان زمین شناسی توسط فعالیت ولکانیک به آن اضافه شده است (فرضیه اقیانوس ولکانیک - کلرید ثابت).
یونیفرمی ‌تاریانیم چنین می‌گوید که ترکیب اقیانوس ، به موجب داده‌های موجود ، از آرکئن تا کنون شبیه آن چه امروز می‌بینیم بوده است. می‌دانیم که ماگماها بخار آب و گاز مثل دی اکسید کربن ، کلرید هیدروژن و سولفید هیدروژن دارند و نیز می‌دانیم که این مواد به این ترتیب بطور پیوسته به ئیدروسفر اضافه شده‌اند. بیشتر آنها و بعضی از گازهای دیگر نیز ممکن است چرخه‌ای باشند. در مجموع به نظر می‌آید که هیچ یک از فرضیه‌های فوق را به تنهایی جهت تکمیل شرح ماوقع در تکامل اقیانوس نمی‌توان پذیرفت. در تمام تاریخ زمین شناسی اقیانوسها با افزایش آب ماگمائیک اولیه توسعه یافته‌اند. این توسعه احتمالا در زمان اولیه زمین شناسی سرعت مناسب قابل ملاحظه‌ای داشت. زمان اولیه‌ای که طی آن یک پوسته نازکتر متوسط درجه حرارت بالاتر و تولید بیشتری از گرمای رادیوژنیک احتمالا فعالیت آتشفشانی عظیمتری را سبب می‌شده‌اند. ماهیت سنگهای رسوبی و فسیلها نشان می‌دهند که میزان مواد محلول احتمالا اغلب ثابت مانده‌اند.
در اینکه فعالیتهای آتشفشانی آب کافی برای تمام یا بخشی از هیدروسفر تدارک دیده باشد تردید وجود دارد. مثلا در هوگن (۱۹۴۶) با محاسبه نشان داده است که مقدار کل گدازه‌ای که از شروع کامبرین به سطح زمین راه یافته است نمی‌تواند حجمی بیش از ۳X۱۰۲۲ Cm۳ داشته باشد و چگالی متوسطی معادل ۳.۳ و جرمی معادل ۱X۱۰۲۳ g به خود بگیرد. حتی اگر گدازه معادل ۱۰% جرم خود آب همراه داشت بیش از ۰.۷% اقیانوسها از زمان شروع پالئورونیک نمی‌توانست شکل بگیرد، یا کمتر از ۵% طی تمام زمان زمین شناسی.
اگر اقیانوسها در سراسر زمان زمین شناسی افزایش حجم می‌دادند، با مسئله انطباق این موضوع با ارتباط بین قاره‌ها و حوزه‌های اقیانوس مواجه می‌شدیم. اگر مقدار آب دریا بطور مداوم افزایش می‌یافت، حوزه‌های اقیانوس باید در سطح یا عمق یا هر دو افزایش نشان می‌دادند. رابطه ناحیه‌ای بین قاره‌ها و حوزه‌های اقیانوسی طی زمان پرکامبرین در حد بسیار محدودی شناخته شده است. از آنجا که در اغلب قسمتها قدیمیترین سنگها در نواحی سپری مرکزی تمرکز یافته‌اند و سنگهای جدیدتر حول کناره‌های آنها اجتماع کرده‌اند گفته می‌شود که پوسته قاره‌ای در تمام طول زمان زمین شناسی رشد کرده است. این امر مستلزم کاهش قابل ملاحظه در سطحی است که زیر پوشش اقیانوسهاست و کف دریا باید ضرورتا نسبت به سطح قاره‌ای عمیقتر شده باشد.