۲۰۰۸، سال سیب‌زمینی

● معرفی چهارمین محصول كشاورزی پراهمیت جهان
سیب‌زمینی منبع منیزیم است و در هر ۱۰۰ گرم آن ۳۰ میلی‌گرم منیزیم وجود دارد كه هم به كاهش فشار خون كمك می‌كند.
سیب‌زمینی چهارمین محصول كشاورزی پراهمیت جهان است و به این دلیل، سازمان ملل سال ۲۰۰۸ را به این عنوان نامگذاری كرده است. به گفته مسوولان سازمان ملل، دلیل این نامگذاری، اهمیت این ماده غذایی در میان جمعیت است كه پتانسیل باقی ماندن برای نسل‌ها را دارد. با چنین نامگذاری‌ای، فرصتی برای شناسایی این محصول كشاورزی و رسیدن به اهداف توسعه جهانیان پیش می‌آید. این قطعنامه قصد دارد، توجه جهان را به نقش سیب‌زمینی در تامین امنیت غذایی و ریشه‌كنی فقر جلب كند. دولت پرو این پیشنهاد را مطرح كرده و مدیریت برنامه‌های امسال را بر عهده دارد.
نامگذاری سالانه سازمان ملل از سال ۱۹۷۵ آغاز شده است كه سال بین‌المللی زن نام گرفت و در پی آن برنامه عملی جهانی اقدام برای استخدام آنان اجرا و صندوق توسعه ملل متحد برای زنان تشكیل شد.
سال ۱۹۷۹ نیز به نام سال كودك نامگذاری شد كه تصویب كنوانسیون حقوق كودكان از نتایج آن بود. سال گذشته (۲۰۰۶) نیز سال بیابان‌زدایی نام گرفت و سال ۲۰۰۸ با هدف معرفی هر چه بیشتر این محصول -كه در گروه غلات یا سبزی‌های نشاسته‌ای جای می‌گیرد- سال سیب‌زمینی نامگذاری شد. تا به حال از خودتان پرسید‌ه‌اند این غله پر مصرف چه فوایدی برای حفظ سلامتان دارد؟
سیب‌زمینی در یك نگاه جالب است بدانید، این ماده غذایی از غذاهای اصلی بسیاری از نقاط دنیا بوده و حتی تولید جهانی آن از تولید جهانی گندم بیشتر است. این سبزی به صورت خام ۷۴ تا ۷۵ درصد آب دارد و در هر ۱۰۰ گرم آن ۹۷ كالری انرژی دیده شده است. می‌بینید كه كالری آن در مقایسه با سایر سبزیجات بالاست و به این دلیل به افرادی كه از رژیم‌های لاغری پیروی می‌كنند و تصمیم به كاهش وزن دارند توصیه می‌شود از این سبزی استفاده نكنند. كالری بالای سیب‌زمینی به دلیل وجود چربی نیست بلكه كربوهیدرات فراوانی دارد، به طوری كه در هر ۱۰۰ گرم آن ۲۲ گرم كربوهیدرات وجود دارد. سیب زمینی تنها دارای ۱/۶ گرم پروتئین است كه از كیفیت بالایی برخوردار است به طوری كه ۱۹ اسید آمینه مهم بدن را در خود دارد.
مصرف این سبزی برای كسانی كه به دیابت مبتلا هستند، توصیه نمی‌شود و باید به طور محدود ازآن استفاده شود. سیب‌زمینی در دسته غذاهایی است كه اندیس گلایسمی بالایی دارد (تقریبا برابر )۸۱ و تحریك ترشح انسولین و افت قندخون را پس از مصرف در پی دارد.
این سبزی نشاسته‌ای مقادیر بسیار زیادی ویتامین‌های گروه B به خصوص ویتامین B۶ دارد. علاوه بر اینها، در سیب‌زمینی آنتی‌اكسیدان دیگری به نام گلوتاتیون نیز یافت می‌شود كه اثرات گوناگونی دارد. برای مثال، موجب بازسازی عضلات افراد ورزشكار می‌شود و به این دلیل، افرادی كه بدنسازی می‌كنند، از این سبزی بیشتر استفاده می‌كنند. سیب‌زمینی از دسته سبزی‌هایی است كه در اثر هضم شدن در روده‌ها، محیط بازی ایجاد می‌كند و به این دلیل به افرادی كه دچار مشكل اسید بالا هستند و امكان ابتلا به زخم معده در آنها وجود دارد، كمك می‌كند. از این سبزی می‌توان در زیبایی نیز استفاده كرد، به این ترتیب كه می‌توان آن را برای درمان پوست خشك و لكه‌دار به كار برد.
سیب‌زمینی، كاهنده فشار شما از این به بعد سیب‌زمینی را با خیال راحت میل می‌كنید اگر به شما بگوییم محققان در یافته‌اند، سیب‌زمینی دارای تركیبی شیمیایی است كه به كاهش و كنترل بیماری فشارخون شما كمك می‌كند.
در پی این مطالعات محققان به این نتیجه رسیده‌اند كه در سیب‌زمینی تركیبی به نام كوكوآمین‌ها )Kukoamines( وجود دارد كه در تمامی انواع این سبزی یافت می‌شود و كاهنده فشار خون شناخته شده است.
جالب است بدانید، این دانشمندان با كمك علم ژنتیك نیز تغییراتی را در این سبزی ایجاد كرده‌اند كه میزان این تركیب شیمیایی را در آن افزایش دهند و به این ترتیب بر خواص آن بیفزایند. این ماده غذایی در طب چینی برای بهبود خواب به خصوص در افرادی كه برای خواب رفتن دچار مشكل بوده‌اند، استفاده می‌شده است. سیب‌زمینی‌هایی كه به صورت آ‌ب‌پز میل می‌شوند در مقایسه با سیب‌زمینی‌های سرخ شده، این تاثیر را با كیفیت بالاتری بر فشارخون افراد خواهند گذاشت. در ضمن، مطالعات نشان داده‌اند سدیم این سبزی بسیار كم است. سیب زمینی دارای پتاسیم بسیار بالایی است كه می‌تواند در كاهش فشار خون موثر باشد به طوری كه در هر ۱۰۰ گرم از این سبزی، ۲۴۷ میلی‌گرم از این ماده مغذی وجود دارد. با جوشاندن آن، پتاسیم موجود از بین می‌رود، به طوری كه این نوع طبخ بین ۱۰ تا ۵۰ درصد این ماده معدنی را از میان می‌برد ولی اگر به شكل بخارپز تهیه شود این ضایعات به ۳ تا۶ درصد كاهش پیدا می‌كند.
سیب‌زمینی منبع منیزیم است و در هر ۱۰۰ گرم آن ۳۰ میلی‌گرم منیزیم وجود دارد كه هم به كاهش فشار خون كمك می‌كند و هم از كاهش دانسیته استخوان‌ها در اثر كاهش میزان كلسیم جلوگیری می‌كند و موجب بهبود دانستیه استخوان‌ها می‌شود.
سیب‌زمینی‌های ضدسرطان شاید باورتان نشود اگر بگوییم سیب‌زمینی كه به راحتی و فراوانی در دسترس است و در انواع غذاهایمان نیز از آن استفاده می‌كنیم خاصیت ضدسرطانی دارد. مطالعات جدید نشان داده‌اند، سیب‌زمینی از فعالیت ویروسی به نام پاپیلوما -كه عامل اصلی ابتلای زنان به سرطان دهانه رحم است- جلوگیری می‌كند. این خاصیت سیب‌زمینی دانشمندان را بر‌ آن داشته است تا واكسنی از این ماده غذایی تهیه كنند كه افراد را در برابر این بیماری مصون نگه دارد. از این‌رو، محققان این سبزی نشاسته‌ای را تقویت كننده سیستم ایمنی خانواده‌ها می‌دانند.
اگر بخواهید از وضعیت شیوع این بیماری در دنیا مطلع شوید، باید بگوییم در كشورهای در حال توسعه ۸۰ درصد مرگ ومیر زنان به دلیل ابتلا به این سرطان شناخته شده و بررسی‌های مختلف، این ویروس را به عنوان قوی‌ترین عامل ابتلا به این سرطان معرفی كرده است. محققان اعلام كرده‌اند در ۱۵ درصد خانم‌های گروه سنی ۲۰ تا ۳۰ سال و ۶ درصد خانم‌های بالای ۴۰ سال این ویروس وجود دارد كه می‌تواند آنها را به این بیماری مبتلا كند. این همه در حالی است كه پختن سیب‌زمینی این خاصیت را به شدت كاهش می‌دهد.
در ضمن سیب‌زمینی ویتامین C بالایی نیز دارد، به طوری كه در هر ۱۰۰ گرم از آن ۳۰ میلی‌گرم از این ماده مغذی وجود دارد. البته بعد از ذخیره كردن این سبزی به مدت ۹ ماه این ویتامین در آن به شدت كاهش می‌یابد و به ۸ میلی‌گرم می‌رسد. همان‌طور كه می‌دانید این ماده مغذی خاصیت آنتی‌اكسیدانی دارد و مانع بروز سرطان می‌شود. در كنار ویتامین C در سیب‌زمینی، تركیب دیگری به نام آنتوسیانیدین نیز وجود دارد كه در سیب‌زمینی‌هایی كه سفیدتر هستند، بیشتر است. مطالعات نشان داده‌اند، این تركیب نیز خاصیت ضدسرطانی دارد و به سیب‌زمینی رنگ سفید می‌دهد كه در پیاز و گل‌كلم نیز به وفور یافت می‌شود.
سیب‌زمینی آب‌پز یا بخارپز یكی از مصارف بسیار بالای سیب‌زمینی به خصوص در جوان‌ترها، چیپس است. این سبزی دارای چربی و سدیم نیست اما این طرز پخت هر دوی این مواد را به میزان بسیار بالایی در این غذا فراهم می‌كند. به این دلیل برای افرادی كه به فشارخون، دیابت، بیماری‌های قلبی، كلیوی و حتی چاقی مبتلا هستند، خوردن آن به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. به علاوه، دیواره سلول‌های این سبزی از سلولز است كه در اثر پخته شدن می‌شكند و راحت‌تر هضم و جذب می‌شود. به همین دلیل برای شروع غذای نوزادان از پوره این سبزی استفاده می‌شود.
اگر برای پختن این سبزی آن‌را پوست كنده در ظرف قرار دهیم، مقادیر بالایی از این ویتامین‌ها و نمك‌هایی كه در آن وجود دارد حفظ می‌شود اما پوست كندن و خرد كردن آن هنگام پخت موجب می‌شود مقادیر بالایی از مواد مغذی آن از بین برود. به علاوه، هر بار كه دوباره حرارت داده می‌شود این ضایعات بیشتر می‌شود. توصیه ما به شما این است كه سیب‌زمینی را تنوری تهیه كنید به طوری كه هر یك از سیب‌زمینی‌ها را در یك ورقه آلومینیومی پیچیده، در فر بگذارید و بعد از نیم ساعت آنها را بردارید.
خواهید دید كه به طور كامل پخته و در عین حال مواد مغذی خود را حفظ كرده است؛ زیرا در عین آب‌پز كردن نیز مقداری هر چند اندك از مواد مغذی آن از بین می‌رود.
اما سولانین و چاكونین تركیبات آلكالوئیدی سیب‌زمینی هستند كه موجب بروز لكه سبز رنگ و جوانه در این سبزی می‌شوند كه مصرف آن خطرناك و سمی است. این تركیبات می‌توانند سردرد، تهوع، درد شكم، اسهال و اختلا‌لا‌ت خونی ایجاد كنند. در افراد حساس مقدار كم این ماده نیز می‌تواند خطرات فراوانی به بار آورد.‌

منبع : روزنامه سلامت