زمینه‌های پژوهش تازه در جامعه‌شناسی شهری

اين مبحث اقتباسى است از پيشنهادهائى که در مؤسسهٔ جامعه‌شناسى شهرى پاريس مطرح شده و در شمارهٔ آوريل و ژوئن ۱۹۶۸ مجلهٔ جامعه‌شناسى فرانسه منتشر شده است.

وسعت و تنوع توسعهٔ شهرى موجب شده است که پژوهش در مورد شهرها روزافزون شود. هدف نهائى اين بررسى‌ها که بيش از پيش از شعب مختلف علمى بهره مى‌گيرد در اکثر موارد تهيهٔ زمينهٔ مساعد براى 'برنامه‌ريزى شهرى' است.

در بسيارى از اين بررسى‌ها، جايگاه وسيعى به مطالعات علوم انسانى اختصاص يافته است اما قلمرو نفوذ آن به‌درستى روشن نشده و تعريف معينى از حدود آن به‌عمل نيامده است. چنانکه سازمان‌هاى مسئول برنامه‌ريزى شهرى به خوبى مى‌دانند از مهندسان و شهرسازان و برنامه‌ريزان شهرى چه بخواهند و توقع چه رشته مطالعاتى از آنان داشته باشند و حال آنکه آنچه را از رهاورد جامعه‌شناس و اقتصاددان و احياناً جغرافيدانان در زمينهٔ بررسى‌هاى شهرى انتظار دارند روشن نبوده بسيار مبهم است و به دشوارى تعريف مى‌شود. اين ابهامات و ترديدها هنگام روبه‌رو شدن معماران و شهرسازان با متخصصان علوم اجتماعى به خوبى آشکار مى‌گردد.

هدف اين بررسى، طرح يک نظريهٔ کلى در باب مطالعات اجتماعى و انسانى دربارهٔ محيط شهرى نيست. با اين همه سعى مى‌کنيم ضمن نقد بررسى‌هائى که تاکنون زير عنوان جامعه‌شناسى شهرى به‌عمل آمده چند نمونه پيشنهاد پژوهش که مورد توجه برخى از 'مرکز بررسى‌هاى شهرى' واقع شده است ارائه کنيم. مهمترين اين بررسى‌ها به لحاظ جامعه‌شناسى بر محور يک مسئله اساسى يعنى روابط ميان سبک زندگى و تحول شهرسازى دور مى‌زند.