|
کمان را به کماندار بده (عبيد زاکانى) |
|
|
رک: کار را به کاردان بايد سپرد |
|
کم بخور پدر حکيم را در آر، راست راه برو پدر حاکم را در آر! (عا). |
|
کم بخور، غم نخور |
|
|
يعنى قناعت کن و با اندک بساز تا با آسودگى خيال و فراغبال زندگى کنى |
|
کم بخور، گِرد بخواب! |
|
|
رک: قناعت هر که کرد آخر غنى شد |
|
کم بخور، نوکر بگير! |
|
|
نظير: |
|
|
يک نان کمتر بخور نوکر بگير! |
|
|
ـ غلامى که بابات داشت سياه بود! |
|
کم بخور هميشه بخور |
|
|
رک: قناعت هر که کرد آخر غنى شد |
|
کم بگو، سنجيده بگو |
|
|
نظير: |
|
|
سخن را بسنج و به اندازه بگوى |
|
|
ـ کم گوى و گزيده گوى چون دُرّ (نظامى) |
|
|
ـ سخن بسيار دانى اندکى گوى |
|
|
ـ سخن چون حکيمان نکو گوى و کوته (ناصرخسرو) |
|
کم بود جنّ و پرى، يکى هم از ديوار پريد |
|
|
رک: جن و پرى کم بود، يکى هم از ديوار پريد! |
|
کم بوَد قيمت جنسى که فراوان باشد (قزلباش خان امّيد) |
|
|
رک: کم شود قيمت کالا چو فراوان گردد |
|
کمتر ز سگ کسى است که زخم زبان زند |
|
کمترک انداز سگ را استخوان٭ |
|
|
نظير: |
|
|
سگ را که چاق کنند هار مىشود |
|
|
ـ سگ را که گُنده کنى بچّهات را مىدرد |
|
|
ـ خدمت به خر مزدش تيز است و لگد |
|
|
ـ ندامت مىکشد هر کس به نااهلان کند نيکى |
|
|
|
٭ آلت اشکار خود جز سگ مدان |
.........................(مولوی) |
|
کمترکى، نترّکى! (عا). |
|
|
رک: کاه از تو نيست کاهدان که از تو است |
|
کم خور و بسيارى راحت نگر٭ |
|
|
رک: يک لقمه کمتر بخور گير حکيم نيفتى... |
|
|
|
٭ چون تو همائى شرف کار باش |
......................(نظامى) |
|
کم خور و کم گوى و کمآزار باش٭ |
|
|
|
٭ چون تو همائى شرف کار باش |
....................... (نظامى) |
|
کمروئى کُرّهٔ حرام به بار مىآورد |
|
|
رک: آدم کمرو هميشه کلاهش پسِ معرکه است |
|
کم شود قيمت کالا چو فراوان گردد٭(قاآنى) |
|
|
نظير: |
|
|
هر زيادى بىقيمت و هر اندکى با عزّت است |
|
|
ـ متاع در همهجا بىبهاء ز ارزانى است (کاتبى) |
|
|
ـ خواريِ هر چيز ز بسيارى است |
|
|
ـ هر چه بسيار شود خوار شود |
|
|
ـ نرخ متاعى که فراوان بوَد |
گر به مَثَل جان بوَد ارزان بوَد (جامى) |
|
|
ـ کم بوَد قيمت جنسى که فراوان باشد (قزل باش خان امّيد) |
|
|
|
٭ ........................... |
با فراوانى کالا ضرر آميخته است (قاآنى) |
|
کمعقلى هم بلائى است |
|
کم عيالى دومِ توانگرى است (از قابوسنامه) |
|
کمکم بخور پُر پُر نخور، هر چند زيادش خوشتره (عا). |
|
|
رک: يک لقمه کمتر بخور گير حکيم نيفتى... |
|
کم کند صحبتِ بدان خِرَدَت (سنائى) |
|
|
رک: با بدان سر مکن که بد گردى |
|
کم گوى و بهجز مصلحت خويش مگو٭ |
|
|
|
٭ ............................. |
چيزى که نپرسند تو از پيش مگو (باباافضل) |
|
کم گوى و گزيده گوى چون دُرّ (نظامى) |
|
|
نظير: |
|
|
سعديا بسيار گفتن عمر ضايع کردن است (سعدى) |
|
|
ـ پُر سخن گفتن نشان جاهلى است |
|
|
ـ نيايد ز گفتار بسيار سود (فردوسى) |
|
|
ـ آن خشت بوَد که پُر توان زد (نظامى) |
|
|
ـ يک دسته گل دماغ پرور |
از خرمن صد گياه بهتر (نظامى) |
|
|
ـ سخن کم گفتن و انديشه کردن |
بِهْ از بسيار گوئى پيشه کردن (هلالى جغتائى) |
|
|
ـ پُر گفتن به قرآن خوش است |
|
کم گيرى کَمَتْ گيرم، نمرده ماتمت گيرم (عا). |
|
|
رک: کاسه داريم آرک اورک، تو پُر کنى من پُر ترک |
|
کمِ ما و کَرَمِ شما! |
|
|
هديهٔ ناچيز ما بپذير |
|
کممايه بوَد هزار پيشه (اخگر) |
|
|
رک: پياز آدم هر جائى کوته نمىبندد |
|
کم محلى از صد چوب بدتر است |
|
کمند بر سرِ اسبان بدلگام زنند٭ |
|
|
رک: ستور هر چه چموشتر باشد لواشهاش را بايد محکمتر کشيد |
|
|
|
٭ مرا کمند ميفکن که خود گرفتارم |
........................ (سعدى) |
|
کمهمّت را نام بر نيايد (قابوسنامه) |
|
|
نظير: همّت بلند دار که مردان روزگار |
از همّت بلند بهجائى رسيدهاند |
|
کنار گود نشسته مىگويد: لنگش کن! |
|
کنّاس در بازار عطرفروشان بيهُش و بىخويشتن مىشود |
|
|
نظير: از گلاب آيد جُعَل را بيهُشى |
|
کند در هر قدم فرياد خلخال |
که حسن گُلرخان يا در رکاب است |
|
|
رک: به حسنت مناز به يک تب بند است، به مالت مناز به يک شب بند است |
|
کند فعل شيربچّهٔ شير |
|
|
رک: تره به تخمش مىروَد حسنى به باباش! |
|
کندند از مدينه و در کربلا زدند٭ |
|
|
ارتباطى ميان اين دو امر يا اين دو گفته وجود ندارد |
|
|
|
٭ و آنگه سرادقى که فلک محرمش نبود |
.................. (محتشم کاشانى) |
|
کُنده که بد شکن شد گاز را مىپَراند |
|
|
وقتى فشار و سختى بر کسى فراوان وارد آمد طغيان مىکند |
|
کَنْگَرْ خورده و لنگر انداخته |
|
|
نظير: |
|
|
خيال مىکند اينجا خانهٔ خاله است |
|
|
ـ مسجد گرم و گدا آسوده! |
|
کَنَند از چانه اَرْ ريش کسى را |
از او مانَد بهجا البتّه چانه! (روحانى) |
|
|
رک: آنچه در جوى مىرود آب است... |