بیماری‌ ناشی‌ از كاهش‌ ناگهانی‌ فشار ـ decompression sickness

بیماری‌ ناشی‌ از كاهش‌ ناگهانی‌ فشار عبارت‌ است‌ از یك‌ وضعیت‌ همراه‌ با درد و گاهی‌ تهدیدكننده‌ زندگی‌ كه‌ در آن‌ حباب‌های‌ كوچك‌ گاز در خون‌ تشكیل‌ می‌شود و دلیل‌ آن‌ كاهش‌ ناگهانی‌ در فشار محیط‌ است‌.

ـ علایم‌ شایع‌:

بلافاصله‌ یا تا 24 ساعت‌ پس‌ از تغییر ناگهانی‌ فشار علایم‌ زیر ممكن‌ است‌ ظاهر شوند:

۱. درد مفصلی‌ خفیف‌ تا شدید، به‌ خصوص‌ در شانه‌ها، آرنج‌ها، و مفاصل‌ ران‌ و زانو

۲. درد قفسه‌ سینه‌؛ تنگی‌ نفس‌؛ احساس‌ سوزش‌ در جناغ‌ سینه‌

۳. سرفه‌

۴. ضعف‌، از دست‌ دادن‌ حس‌ طبیعی‌، فلج‌، از دست‌ دادن‌ هوشیاری‌، و ندرتاً اغماء

۵. ناتوانی‌ در صحبت‌ كردن‌، نابینایی‌، یا ناشنوایی‌

۶. درد شكمی‌

۷. مشكل‌ در ادار كردن‌

۸. حالت‌ خفگی‌ (مشكل‌ شدید تنفسی‌ در غواصان‌ و كسان‌ دیگری‌ كه‌ بسیار سریع‌تر از آنچه‌ كه‌ باید، از یك‌ محیط‌ با فشار بالا به‌ محیط‌ با فشار طبیعی‌ هوا می‌روند. در این‌ حالت‌، حباب‌های‌ نیتروژن‌ در جریان‌ خون‌ به‌ وجود می‌آیند و خونرسانی‌ به‌ اعضای‌ حیاتی‌ را مختل‌ می‌كنند، كه‌ گاهی‌ منجر به‌ آسیب‌ شدید یا مرگ‌ می‌شود).

ـ علل‌ بیماری:

تشكیل‌ حباب‌های‌ نیتروژن‌ در خون‌. نیتروژن‌ یكی‌ از اجزای‌ طبیعی‌ خون‌ است‌. اگر فشار اطراف‌ بدن‌ به‌ سرعت‌ كاهش‌ یابد مثلاً به‌ هنگام‌ روی‌ آب‌ آمدن‌ سریع‌ پس‌ از غواصی‌، یا صعود سریع‌ در هواپیمایی‌ كه‌ فشار آن‌ تنظیم‌ نشود، نیتروژن‌ كه‌ در حالت‌ عادی‌ در خون‌ حل‌ شده‌ است‌ به‌ حباب‌هایی‌ تبدیل‌ می‌شود كه‌ رگ‌های‌ خونی‌ را مسدود می‌كنند و باعث‌ توقف‌ رسیدن‌ مواد غذایی‌ و اكسیژن‌ به‌ سلول‌های‌ بدن‌ شوند.

ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:

۱. كاركردن‌ در اطاق‌های‌ فشار

۲. بعضی‌ از انواع‌ هواپیماهای‌ با عملكرد بالا

۳. غواصی‌ جهت‌ مقاصد تجاری‌ یا تفریحی‌. تكرار غواصی‌ در یك‌ روز خطر را افزایش‌ می‌دهد.

ـ پیشگیری‌:

پیش‌ از انجام‌ غواصی‌، از افراد حرفه‌ای‌ راهنمایی‌ بگیرید. اگر وضعیت‌ سلامت‌ عمومی‌ شما مناسب‌ نیست‌، غواصی‌ نكنید. اگر چاق‌ هستید با سابقه‌ یكی‌ از بیماری‌های‌ زیر را دارید، خطر غواصی‌ برای‌ شما زیاد است‌:

۱. بیماری‌های‌ ریوی‌، مثل‌ آسم‌

۲. جمع‌ شدن‌ خود به‌ خودی‌ هوا دور ریه‌

۳. بیماری‌ قلبی‌

۴. سینوزیت‌ مزمن‌

۵. بی‌ثباتی‌ عاطفی‌

۶. الكلیسم‌

در موقعیت‌هایی‌ كه‌ ذكر شد، باید فشار محیط‌ اطراف‌ به‌ آهستگی‌ و به‌ طور تدریجی‌ به‌ فشار طبیعی‌ تبدیل‌ شود.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:

در بیمارانی‌ كه‌ سریعاً درمان‌ می‌شوند، نتیجه‌ فوق‌العاده‌ است‌؛ در سایر موارد، نتیجه‌ بستگی‌ به‌ مدت‌ و شدت‌ علایم‌ قبل‌ از شروع‌ درمان‌ دارد.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

۱. آسیب‌ دایمی‌ به‌ مغز

۲. تخریب‌ دایمی‌ استخوان‌ در اثر نرسیدن‌ خون‌ به‌ حد كافی‌

ـ درمان‌:

۱. خود درمانی‌ در مورد این‌ وضعیت‌ غیر ممكن‌ است‌. اگر شما به‌ فردی‌ برخورد كردید كه‌ علایم‌ بیماری‌ ناشی‌ از كاهش‌ ناگهانی‌ فشار را دارد، سریعاً به‌ اورژانس‌ خبر دهید.

۲. بستری‌ كردن‌ بیمار در یك‌ اتاق‌ مخصوص‌ جهت‌ كاهش‌ تنظیم‌ شده‌ فشار، برای‌ این‌ كه‌ بتوان‌ حباب‌های‌ نیتروژن‌ را وادار به‌ حل‌ شدن‌ در خون‌ كرد.

۳. درمان‌ زمانی‌ به‌ بهترین‌ نحو انجام‌ می‌پذیرد كه‌ زود انجام‌ شود؛ البته‌ بعضی‌ از بیماران‌ ممكن‌ است‌ حتی‌ 9-6 روز پس‌ از این‌ واقعه‌ نیز از درمان‌ سود ببرند. ارجاع‌ بیمار اهمیت‌ حیاتی‌ دارد حتی‌ اگر علایم‌ بهبود یافته‌ باشند، زیرا در 25% بیماران‌، علایم‌ دوباره‌ باز می‌گردند.

ـ داروها:

معمولاً دارو برای‌ این‌ بیماری‌ لازم‌ نیست‌. داروی‌ ضددرد نخورید، زیرا ممكن‌ است‌ وضعیت‌ تنفسی‌ را بدتر كند.

ـ فعالیت‌:

پس‌ از درمان‌، با رو به‌ بهبود گذاشتن‌ علایم‌ كارهای‌ عادی‌ خود را از سر گیرید.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

رژیم‌ خاصی‌ توصیه‌ نمی‌شود.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

اگر شما علایم‌ بیماری‌ ناشی‌ از كاهش‌ ناگهانی‌ فشار را عرض‌ 24 ساعت‌ پس‌ از غواصی‌ یا صعود سریع‌ با هواپیما بدون‌ تنظیم‌ فشار، پیدا كرده‌اید.