بازده آبیاری سطحی

از آنجايى که آب بسيار ارزشمند است مى‌بايست طراحى سيستم طورى انجام شود تا حتى‌الامکان از هدر رفتن آن جلوگيرى به‌عمل آيد. لازم است تمام کسانى که از آب براى آبيارى استفاده مى‌کنند بازده يا راندمان آبيارى را مشخص کنند. راندمان آبيارى از نظر مقايسه سيستم‌هاى مختلف آبيارى معيار بسيار سودمندى است. در واقع راندمان نمايه‌اى است که در آن نحوه کاربرى آب درآبيارى به کمّيت در آورده مى‌شود. دست‌کم تا به‌ حال ۲۰ روش مختلف براى توصيف کمى نحوه استفاده از آب تحت عناوين راندمان آبيارى ارائه شده است که همهٔ آنها تا حدى مفيد واقع شده‌اند. اختلاف اين تعاريف بيشتر جنبه سليقه‌اى داشته و ممکن است مثلاً يک تعريف ترکيبى از دو تعريف ديگر باشد و يا تفاوت‌ها در نحوه توصيف راندمان‌ها باشد تا ماهيت آنها و اگر نه در تمامى آنها هدف آن است که نقاط ضعيف سيستم از نظر هدر رفتن آب مشخص گردد.

از نظر کلى راندمان يا بازده يک سيستم عبارت است از نسبت آنچه از آن سيستم گرفته مى‌شود (ستاده‌ها، Output) به آنچه سيستم دريافت مى‌دارد (داده‌ها، Input). درسيستم آبيارى سطحى داده‌ها مقدار آبى است که وارد سيستم يا بخشى از سيستم مى‌شود و ستاده‌ها مقدار آبى است که درآن قسمت از سيستم بطور مفيد مورد استفاده قرار مى‌گيرد. آنچه درسيستم آبيارى مفيد واقع مى‌شود مقدار آبى است که به مصرف تبخير - تعرق، شتشوى نمک‌ها، جلوگيرى از يخ‌بندان و يا مثلاً خنک کردن گياه مى‌رسد. به‌عبارت ديگر:

(معادله ۱):

راندمان = O / I = Output/Input

O = مقدار آبى که مفيد واقع مى‌شود

I = مقدار کل آبى که از منبع دريافت مى‌شود

چون سيستم آبيارى از بخش‌هاى مختلفى تشکيل شده است و آب به مصارف گوناگون مى‌رسد، لذا به‌جاى اينکه تنها به يک راندمان کلى اکتفا کنيم، راندمان در بخش‌هاى مختلف از منبع استخراج تا محل دفع آب تفکيک و تحت عناوين راندمان‌هاى ويژه توصيف مى‌شود.