برونشیت‌ مزمن‌ ـ bronchitis chronic

برونشیت‌ مزمن‌ عبارت‌ است‌ از التهاب‌ مزمن‌ و تخریب‌ لوله‌های‌ نایژه‌ای‌، با یا بدون‌ حضور عفونت‌ فعال‌. این‌ بیماری‌ به‌ طور شایع‌ با سیگار كشیدن‌ ارتباط‌ دارد.

ـ علایم‌ شایع‌:

۱. تنگی‌ نفس‌

۲. سرفه‌ مكرر، یا حمله‌ سرفه‌های‌ پشت‌ سر هم‌

۳. ضخیم‌ بودن‌ خلط‌ و مشكل‌ در تخلیه‌ آن‌ با سرفه‌. میزان‌ و تولید خلط‌ بسته‌ به‌ وجود یا عدم‌ وجود عفونت‌، متغیر است‌.

ـ علل‌ بیماری:

تحریك‌ یا عفونت‌ مكرر لوله‌های‌ نایژه‌ای‌، كه‌ موجب‌ می‌شود لوله‌های‌ نایژه‌ای‌ ضخیم‌ شده‌، فضای‌ درون‌ آنها كه‌ محل‌ عبور هوا است‌ باریكتر شده‌، و خاصیت‌ ارتجاعی‌ آنها كاهش‌ یابد. مواد تحریك‌كننده‌ عبارتند از موارد آلرژی‌زا، آلودگی‌ هوا و دود سیگار

ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:

۱. چاقی‌

۲. تغذیه‌ نامناسب‌

۳. زندگی‌ در خانوار یا محله‌ شلوغ‌

۴. قرار گرفتن‌ در معرض‌ آلودگی‌ هوا

۵. سیگار كشیدن‌ (بزرگترین‌ عامل‌ خطر)

۶. هرگونه‌ بیماری‌ ریوی‌ كه‌ باعث‌ كاهش‌ مقاومت‌ شده‌ باشد.

۷. سابقه‌ خانوادگی‌ بیماری‌ سل‌ یا سایر بیماری‌های‌ دستگاه‌ تنفسی‌

ـ پیشگیری‌:

۱. در صورت‌ بروز عفونت‌ تنفسی‌، سریعاً به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ كنید.

۲. از قرار گرفتن‌ در معرض‌ دودها یا بخارات‌ تحریك‌كننده‌ در محیط‌ خودداری‌ كنید.

۳. سیگار نكشید. سیگار كشیدن‌ مهمترین‌ عامل‌ خطری‌ است‌ كه‌ می‌توان‌ از آن‌ اجتناب‌ كرد.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:

برونشیت‌ مزمن‌ معمولاً با درمان‌ خوب‌ می‌شود، اگر سیگاری‌ نباشید و بیماری‌ مزمن‌ زمینه‌ساز مثل‌ نارسایی‌ احتقانی‌ قلب‌، برونشكتازی‌، یا بیماری‌ سل‌ نداشته‌ باشید. اگر سیگاری‌ هستید و آن‌ را ترك‌ نكنید، یا مبتلا به‌ یك‌ بیماری‌ مزمن‌ زمینه‌ساز باشید، برونشیت‌ مزمن‌ معمولاً امید به‌ زندگی‌ را كاهش‌ می‌دهد.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

۱. ذات‌الریه‌ مكرر

۲. بیماری‌ انسدادی‌ مزمن‌ ریه‌، كه‌ علاج‌ناپذیر است‌. خصوصیات‌ آن‌ عبارتند از تنگی‌ نفس‌ مزمن‌، بنفش‌ شدن‌ لب‌ها و ناخن‌ها، و نهایتاً ضرورت‌ استفاده‌ از اكسیژن‌.

ـ درمان:

۱. بسیاری‌ از بیماری‌های‌ ریوی‌ و قلبی‌ علایمی‌ مشابه‌ با علایم‌ برونشیت‌ مزمن‌ دارند. با كمك‌ آزمایشات‌ تشخیصی‌ می‌توان‌ این‌ بیماری‌ها را رد كرد و به‌ تشخیص‌ رسید.

۲. با درمان‌، بیماری‌ خوب‌ نمی‌شود، اما علایم‌ بیماری‌ تخفیف‌ یافته‌ و از بروز عوارض‌ جلوگیری‌ می‌شود.

۳. سیگار كشیدن‌ را ترك‌ كنید.

۴. اگر در جایی‌ زندگی‌ یا كار می‌كنید كه‌ آلودگی‌ هوا شدید است‌، حتی‌المقدور از آن‌ اجتناب‌ كنید یا آلودگی‌ آن‌ را كاهش‌ دهید. به‌ فكر تغییر شغل‌ و نصب‌ سیستم‌ تهویه‌ مطبوع‌ فیلتردار و با قابلیت‌ كنترل‌ رطوبت‌ در منزل‌ خود باشید.

۵. از قرار گرفتن‌ در معرض‌ تغییرات‌ دمایی‌ ناگهانی‌ یا هوای‌ سرد و مرطوب‌ خودداری‌ كنید.

۶. اگر كارهایی‌ مثل‌ فریاد زدن‌، بلند خندیدن‌، گریه‌ كردن‌، و فعالیت‌ بدنی‌ باعث‌ بروز حملات‌ سرفه‌ شوند، از آنها خودداری‌ كنید.

۷. روش‌ تخلیه‌ نایژه‌ و تنفس‌ عمیق‌ را یاد بگیرید و اجرا كنید.

۸. زیر پایه‌های‌ جلویی‌ تخت‌ را در حدود 5/12 سانتی‌متر بالا آورید.

ـ داروها:

۱. آنتی‌بیوتیك‌ها برای‌ مبارزه‌ با عفونت‌ مزمن‌ یا مكرر

۲. اكسپكتورانت‌ها برای‌ نرم‌ و رقیق‌ كردن‌ ترشحات‌

۳. داروهای‌ گشادكننده‌ نایژه‌ برای‌ باز كردن‌ لوله‌های‌ نایژه‌ای‌

۴. امكان‌ دارد برحسب‌ مورد، داروهایی‌ برای‌ درمان‌ افسردگی‌ یا اضطراب‌ شدید تجویز شوند.

۵. از داروهای‌ ضد سرفه‌ استفاده‌ نكنید؛ این‌ داروها باعث‌ بدتر شدن‌ برونشیت‌ مزمن‌ می‌شوند.

ـ فعالیت‌:

هیچ‌ گونه‌ محدودیتی‌ برای‌ آن‌ وجود ندارد. مصرف‌ مایعات‌ را به‌ 10-8 لیوان‌ آب‌ در روز افزایش‌ دهید تا ترشحات‌ ریوی‌ رقیق‌تر شوند.

ـ رژیم غذائی:

رژیم غذایی هیچ محدودیتی ندارد. جهت حفظ ضخامت ترشحات ریه روزانه 8 تا 10 لیوان آب نبوشید.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خو مراجعه‌ نمائید:

۱. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان علایم‌ برونشیت‌ مزمن‌ را دارید.

۲. اگر تب‌ یا استفراغ‌ رخ‌ دهد.

۳. اگر در خلط‌ خون‌ ظاهر شود.

۴. اگر درد سینه‌ افزایش‌ یابد.

۵. اگر خلط‌ علی‌رغم‌ تلاش‌ برای‌ رقیق‌ كردن‌ آن‌ ضخیم‌تر شود.

۶. اگر تنگی‌ نفس‌ حتی‌ در حالت‌ استراحت‌ یا هنگامی‌ كه‌ سرفه‌ نمی‌كنید، وجود داشته‌ باشد.