سرخك‌ ـ measles

سرخك‌ یك‌ بیماری‌ ویروسی‌ درگیركننده‌ مجاری‌ تنفسی‌ و پوست‌. این‌ بیمای‌ یكی‌ از مسری‌ترین‌ بیماری‌های‌ شناخته‌ شده‌ است‌. در همه‌ سنین‌ می‌تواند بروز كند ولی‌ در كودكان‌ شایع‌تر است‌. سرخك‌ سابقاً بسیار شایع‌ بود ولی‌ اكنون‌ به‌ دلیل‌ واكسیناسیون‌ شیوع‌ آن‌ كاهش‌ یافته‌ است‌.

ـ علایم‌ شایع‌:

۱. تب‌، معمولاً شدید.

۲. خستگی‌

۳. كاهش‌ اشتها

۴. عطسه‌ و آبریزش‌ بینی‌

۵. سرفه‌ خشك‌ و خشن‌

۶. قرمزی‌ چشم‌ و حساسیت‌ به‌ نور

۷. نقاط‌ ریز سفید در دهان‌ و حلق‌

۸. ضایعات‌ پوستی‌ قرمزرنگ‌ بر روی‌ پیشانی‌ و اطراف‌ گوش‌ كه‌ به‌ تنه‌ گسترش‌ می‌یابند.

ـ علل‌ بیماری:

سرخك‌ ناشی‌ از عفونت‌ با ویروس‌ روبئولا است‌ كه‌ عمدتاً پوست‌ و مجاری‌ تنفسی‌ را درگیر می‌سازد. دوره‌ نهفتگی‌ پس‌ از ابتلا به‌ ویروس‌ 14-7 روز است‌.

ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:

۱. گروه‌های‌ جمعیتی‌ واكسینه‌ نشده‌

۲. زندگی‌ در شرایط‌ شلوغ‌ و غیربهداشتی‌

۳. همه‌گیری‌های‌ سرخك‌. احتمالی‌ بیماری‌زایی‌ آن‌ با گسترش‌ بیماری‌ افزایش‌ می‌یابد.

ـ پیشگیری‌:

واكسیناسیون‌ كودكان‌ بر ضد سرخك‌. پیشگیری‌ از آن‌ جهت‌ اهمیت‌ دارد كه‌ سرخك‌ ـ هرچند به‌طور نادرعوارض‌ وخیمی‌ به‌ دنبال‌ دارد. اگر فرد واكسینه‌ نشده‌ بر ضد سرخك‌ در معرض‌ این‌ بیماری‌ قرار گیرد، تزریق‌ گاماگلوبولین‌ ممكن‌ است‌ از بیماری‌ پیشگیری‌ كرده‌ یا از شدت‌ آن‌ بكاهد.

ـ عواقب‌ موردانتظار:

علایم‌ معمولاً پس‌ از حدود سه‌ روز فروكش‌ می‌كند. كودك‌ واكسینه‌ شده‌ یا كودكی‌ كه‌ قبلاً به‌ سرخك‌ مبتلا شده‌ است‌، احتمالاً دیگر به‌ آن‌ مبتلا نخواهد شد. اثر حفاظتی‌ ایمنی‌ غیرفعال‌ فراهم‌ شده‌ از طریق‌ تزریق‌ گاه‌ گلوبولین‌ بر ضد سرخك‌، حدود سه‌ ماه‌ است‌.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

۱. عفونت‌های‌ گوش‌ و سینه‌

۲. مرگ‌

۳. پنومونی‌ (ذات‌الریه)

۴. انسفالیت‌ یا مننژیت‌

۵. گلودرد استرپتوكوكی‌

ـ درمان‌:

تشخیص‌ معمولاً بر اساس‌ ظاهر ضایعات‌ خاص‌ سرخك‌ گذاشته‌ می‌شود، ولی‌ بررسی‌های‌ آزمایشگاهی‌ ممكن‌ است‌ برای‌ رد كردن‌ سایر بیماری‌ها لازم‌ باشد. درمان‌ این‌ بیماری‌ شامل‌ استراحت‌، تسكین‌ علایم‌ و جدا كردن‌ بیمار از سایرین‌ در طی‌ دوره‌ مسری‌ بودن‌ بیماری‌ می‌باشد. اجتناب‌ از كتاب‌ خواندن‌ یا تماشا كردن‌ تلویزیون‌ در طی‌ روزهای‌ اول‌ كه‌ چشم‌ها دچار حساسیت‌ به‌ نور هستند. از یك‌ دستگاه‌ مرطوب‌كننده‌ با بخار سرد برای‌ تخفیف‌ سرفه‌ و رقیق‌ شدن‌ ترشحات‌ ریه‌ استفاده‌ كنید؛ با رقیق‌ شدن‌ ترشحات‌ ریه‌، دفع‌ آن‌ با سرفه‌ آسان‌تر می‌گردد. دستگاه‌ مرطوب‌كننده‌ را هر روز تمیز كنید. صبح‌ و عصر درجه‌ حرارت‌ خود را اندازه‌گیری‌ كرده‌ و مقدار آن‌ را ثبت‌ كنید؛ در صورت‌ بروز تب‌ 3/38 درجه‌ سانتیگراد یا بالاتر، برای‌ پایین‌ آوردن‌ تب‌ اقدام‌ كنید.

ـ داروها:

آنتی‌بیوتیك‌ برای‌ سرخك‌ كه‌ یك‌ بیماری‌ ویروسی‌ است‌، تجویز نمی‌شود. با این‌ حال‌، در صورت‌ بروز عوارض‌ سرخك‌، نظیر پنومونی‌ یا عفونت‌ گوش‌ میانی‌، تجویز آنتی‌بیوتیك‌ ممكن‌ است‌ ضرورت‌ یابد. برای‌ بیماران‌ زیر شانزده‌ سال‌ نباید آسپیرین‌ تجویز شود. به‌ جای‌ آن‌ از استامینوفن‌ برای‌ تسكین‌ ناراحتی‌ و كاهش‌ تب‌ استفاده‌ كنید. برخی‌ تحقیقات‌ نشان‌دهنده‌ ارتباطی‌ بین‌ مصرف‌ آسپیرین‌ در كودكان‌ در طی‌ بیماری‌های‌ ویروسی‌ و بروز نشانگان‌ ری‌ بوده‌اند.

ـ فعالیت‌:

تا برطرف‌ شدن‌ تب‌ و ضایعات‌ پوستی‌ استراحت‌ كنید. كودكان‌ را تشویق‌ به‌ استراحت‌ كنید ولی‌ آنها را اجبار نكنید. فعالیت‌های‌ سبك‌ تا حدی‌ كه‌ به‌ چشم‌ فشار وارد نكند قابل‌ قبول‌ است‌. كودكان‌ تا 10-7 روز پس‌ از برطرف‌ شدن‌ تب‌ و بثورات‌ پوستی‌ نباید به‌ مدرسه‌ بازگردند.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

رژیم‌ خاصی‌ نیاز نیست‌. افزایش‌ مصرف‌ مایعات‌ شامل‌ آب‌، چای‌، شربت‌ آبلیمو، نوشابه‌ و آب‌میوه‌ توصیه‌ می‌گردد. مصرف‌ مایعات‌ در رقیق‌ كردن‌ ترشحات‌ ریه‌ و پیشگیری‌ از عوارض‌ ریوی‌ مهم‌ است‌.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

۱. تب‌ بالا همراه‌ گلودرد

۲. سردرد شدید، حتی‌ چند هفته‌ پس‌ از عفونت‌

۳. گوش‌ درد

۴. تشنج

۵. بی‌حالی‌ یا خواب‌آلودگی‌ بیش‌ از حد

۶. سرعت‌ تنفس‌ بالای‌ 35 بار در دقیقه‌ یا دشواری‌ تنفس‌