نشانگان‌ تونل‌ مچ‌ دستی‌ ـ carpal tunnel syndrome

نشانگان‌ تونل‌ مچ‌ دستی‌ عبارت‌ است‌ از یك‌ اختلال‌ مربوط‌ به‌ رشته‌های‌ عصبی‌ دست‌ كه‌ باعث‌ درد و بی‌حسی‌ عمدتاً در شست‌ و 3 انگشت‌ اول‌ دست‌ می‌شود. در این‌ اختلال‌، عصب‌ میانی‌ و یا عصب‌ زند زیریین‌ در محل‌ عبور از مچ‌ دست‌ و نیز رگ‌های‌ خونی‌ و تاندون‌های‌ دست‌ دچار مشكل‌ می‌شوند.

ـ علایم‌ شایع‌:

۱. گزگز یا بی‌حسی‌ در قسمتی‌ از دست‌

۲. احساس‌ سوزش‌ در انگشتان‌

۳. خشكی‌ صبحگاهی‌ یا گرفتگی‌ عضلات‌ دست‌

۴. ضعف‌ شست‌

۵. افتادن‌ اشیاء از دست‌ به‌ طور مكرر

۶. ناتوان‌ بودن‌ از مشت‌ كردن‌ دست‌

۷. براق‌ و خشك‌ شدن‌ پوست‌ دست‌

۸. دردهای‌ تند و تیزی‌ كه‌ از مچ‌ دست‌ به‌ سمت‌ بازو تیر می‌كشند، به‌ خصوص‌ در شب‌

ـ علل‌ بیماری:

۱. شكستگی‌ ساعد

۲. رگ‌ به‌ رگ‌ شدن‌ یا در رفتگی‌ مچ‌ دست‌

۳. التهاب‌ غلاف‌های‌ تاندونی‌، اغلب‌ به‌ دنبال‌ التهاب‌ مفصل‌

۴. وارد آمدن‌ فشار روی‌ رشته‌های‌ عصبی‌ در مچ‌ دست‌ به‌ علت‌ متورم‌ یا ملتهب‌ شدن‌ بافت‌ یا تشكیل‌ جوشگاه‌

ـ عوامل‌ افزایش‌ دهنده‌ خطر:

۱. فعالیت‌ نیازمند به‌ كارگیری‌ مرتب‌ دست‌ یا مچ‌ دست‌

۲. آرتریت‌ روماتویید و نقرس‌

۳. دیابت‌ شیرین‌ (مرض‌ قند)

۴. كم‌كاری‌ تیرویید

۵. كیست‌ گانگلیونی‌

۶. یائسگی‌

۷. بیمار رینود

۸. حاملگی‌

ـ پیشگیری‌:

به‌ هنگام‌ فعالیت‌ مرتب‌ با دست‌، حداقل‌ یك‌ بار در هر ساعت‌ به‌ دست‌ خود استراحت‌ بدهید. در صورتی‌ كه‌ كار شما احتیاج‌ به‌ استفاده‌ مرتب‌ از دست‌ دارد، از مچ‌ بند استفاده‌ كنید.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:

گاهی‌ به‌ طور خود به‌ خودی‌ و گاهی‌ با جراحی‌ خوب‌ می‌شود. در صورتی‌ كه‌ عضلات‌ دست‌ تحلیل‌ رفته‌ باشند یا رشته‌های‌ عصبی‌ دچار تغییراتی‌ شده‌ باشند، معمولاً نیاز به‌ جراحی‌ دارد.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

بی‌حسی‌ و كرختی‌ دایمی‌، و ضعیف‌ شدن‌ شست‌ یا سایر انگشتان‌ دست‌، فلج‌ دایمی‌ بعضی‌ از عضلات‌ دست‌ و انگشتان‌.

ـ درمان‌:

۱. امكان‌ دارد بررسی‌های‌ تشخیصی‌ شامل‌ موارد زیر باشند: بررسی‌ الكتروفیزیولوژیك‌رشته‌های‌ عصبی‌ (با ثبت‌ فعالیت‌ الكتریكی‌ عضلات‌) و عكس‌برداری‌ از دست‌ و مچ‌ دست‌

۲. در ابتدا معمولاً درمان‌ محافظه‌ كارانه‌ انجام‌ می‌گیرد.

۳. احساس‌ ناراحتی‌ و درد در دست‌ معمولاً با تكان‌ دادن‌ دست‌ یا آویزان‌ كردن‌ آن‌ بهتر می‌شود. اگر شب‌ با درد دست‌ از خواب‌ بلند شدید، دست‌ خود را كنار تخت‌ آویزان‌ كنید و آن‌ را مالش‌ یا تكان‌ دهید.

۴. امكان‌ دارد بستن‌ آتل‌ مخصوص‌ توصیه‌ شود.

۵. وقتی‌ پشت‌ رایانه‌ نشسته‌اید، ارتفاع‌ میز، صفحه‌ كلید، و صندلی‌ را به‌ طور مناسب‌ تنظیم‌ كنید. هنگام‌ كار با رایانه‌، به‌ ازای‌ هر ساعت‌ كار، مقداری‌ به‌ خود استراحت‌ دهید.

۶. جراحی‌ با هدف‌ آزاد كردن‌ رشته‌های‌ عصبی‌ كه‌ تحت‌ فشار هستند انجام‌ می‌گیرد. با جراحی‌، علاج‌ در 95% از بیماران‌ به‌ طور كامل‌ برطرف‌ می‌شود. این‌ عمل‌ جراحی‌ را می‌توان‌ بدون‌ بستری‌ كردن‌ در بیمارستان‌ انجام‌ داد. محل‌ عمل‌ در عرض‌ دو هفته‌ التیام‌ می‌یابد.

ـ داروها:

داروهای‌ ضدالتهاب‌ برای‌ كاهش‌ التهاب‌، تزریق‌ كورتیزون‌ داخل‌ مچ‌ دست‌ برای‌ كاهش‌ التهاب‌، مصرف‌ ویتامین‌ ب‌6 (پیریدوكسین‌) ممكن‌ است‌ علایم‌ را كاهش‌ دهد؛ تنها در صورتی‌ از این‌ ویتامین‌ استفاده‌ كنید كه‌ برای‌ مشكلتان‌ تجویز شده‌ باشد.

ـ فعالیت‌:

تا حدی‌ كه‌ قدرت‌تان‌ اجازه‌ می‌دهد، فعالیت‌ خود را حفظ‌ كنید. در صورت‌ انجام‌ جراحی‌، دو هفته‌ فرصت‌ دهید تا محل‌ عمل‌ خوب‌ شود. امكان‌ دارد نرمش‌هایی‌ برای‌ دست‌ توصیه‌ شود.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

یك‌ رژیم‌ طبیعی‌ و متعادل‌ داشته‌ باشید.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان علایم‌ نشانگان‌ تونل‌ مچ‌ دستی‌ را دارید. در صورتی‌ كه‌ علایم‌ نشانگان‌ مچ‌ دستی‌ در عرض‌ 2 هفته‌ كاهش‌ نیابد.