دستگاه تولیدمثل مرغ

دستگاه توليدمثل در مرغ اختلافات زيادى با دستگاه توليدمثل پستانداران دارد. زيرا جنين در پستانداران در داخل رحم و در پرندگان در خارج از رحم رشد و نمو مى‌کند. دستگاه توليدمثل در مرغ‌ها فقط براى تهيه و توليد تخم‌مرغ به‌کار مى‌رود و از نظر رشد جنين وظيفه‌اى به‌عهده ندارد از اين‌رو تغييرات عميقى در آن پيدا شده است.

دستگاه تناسلى مرغ از دو قسمت تخمدان (Ovary) و مجراى تخمدان (Oviduct) تشکيل گرديده است، تخمدان چپ بزرگ و فعال و تخمدان راست کوچک و غيرفعال مى‌باشد.

تخمدان چپ در داخل محوطه بطنى و نزديک کليه‌ها قرار گرفته و در مرغ بالغ مانند خوشه انگور مى‌باشد که از زرد‌ه‌هاى متعدد به اندازه‌هاى مختلف تشکيل شده است مجراى تخمدان لوله بزرگ و پهن و تاخورده‌اى است که قسمت اعظم محوطه بطنى مخصوصاً قسمت چپ را فرا گرفته و تا نزديکى کيسه هوائى پشت ادامه دارد. سطح اوى‌دوکت داراى عروق خونى زيادى مى‌باشد و از ۵ قسمت تشکيل شده است:

- قسمت اول به‌شکل قيف و در زير تخمدان چپ قرار گرفته و به آن Infundibulum يا Funnel مى‌گويند.

- قسمت دوم که درازتر است ماگنوم Magnum.

- قسمت سوم استى‌موس Isthmus.

- قسمت چهارم زهدان Utrus.

- قسمت پنجم مهبل Vagina ناميده مى‌شود که در داخل بالوعه (Cloaca) باز مى‌شود.