کمک به گردش خون مصدوم

ادامهٔ تنفس مصنوعى در حالى‌که قلب مصدوم نمى‌زند کار بيهوده‌اى است، چرا که خون اکسيژن‌دار گردش نمى‌کند. پس از اولين چهار تنفس بايستى دقيقاً امتحان کنيد که آيا قلب مى‌زند يا خير. هميشه به‌خاطر داشته باشيد در بعضى موارد که تنفس مصدوم دچار اشکال شده است مى‌شود به‌وسيلهٔ تنفس مصنوعى به او کمک نمود، اما به‌علت حساس بودن قلب ممکن است قلب به سادگى بايستد، بنابراين زمانى‌که قلب ضربان دارد هيچگاه اقدام به کمپرس قلب نکنيد حتى اگر ضربان ضعيف باشد.

- کمپرس قلب:

فشار روى قفسه سينه مى‌تواند باعث تحريک انقباض‌ها در قلبى که ضربان ندارد بشود. به‌وسيله فشار رو به پائين روى نيمهٔ پائينى قفسه سينه، شما فشار قسمت داخلى سينه را زياد مى‌کنيد و اين عمل باعث مى‌شود خون از قلب به داخل شريان‌ها رانده شود و هنگامى‌که فشار را متوقف مى‌کنيد سينه به حالت اوليه برگشته و خون از داخل سياهرگ‌ها به قلب سرازير مى‌شود.

کمپرس قلب هميشه همراه با تنفس مصنوعى و مقدم بر آن است. براى آنکه اين کار مؤثر باشد بايد سطحى که مصدوم روى آن دراز کشيده سفت و محکم باشد. به محض آنکه وجود نبض در سرخرگ سبات در گردن را احساس کرديد کمپرس قلب را بلافاصله قطع کنيد اما اگر لازم بود تنفس مصنوعى را ادامه دهيد.

- آزمايش ضربان قلب:

قبل از شروع به کمپرس قلب حتماً بايستى مطمئن شويد که قلب ضربان ندارد. اگرچه به‌علت فقدان ضربان ممکن است اطراف لب‌هاى مصدوم کبودرنگ باشد (سيانوز) ولى تنها راه اطمينان از فقدان ضربان قلب آزمايش نبض در ناحيه گردن است (نبض سرخرگ سبات). اين ضربان را مى‌توان در گردن، در گودى ميان حنجره و ماهيچه‌هاى مربوط به آن احساس نمود. (نبض مچ نمايانگر زياد قابل اطمينان نيست). نبض را بايستى دقيقه اول پس از کمپرس و آنگاه هر ۳ دقيقه يک‌بار امتحان نمود. نبض تنها زمانى برخواهد گشت که قلب شروع به زدن کند.

- کمپرس قلب:

اگر تنفس دهان به دهان به تنهائى موفقيت‌‌آميز نبود و قلب مصدوم ايستاد يا قبلاً ايستاده بود بايد کمپرس قلب را همراه با تنفس دهان به دهان اجرا کنيد. اين عمل به اين دليل انجام مى‌شود که بدون زدن قلب، گردش خونى وجود نخواهد داشت تا خون اکسيژن‌دار را به مغز مصدوم برساند.

- روش کار :

۱. مصدوم را به پشت روى يک سطح سفت و محکم بخوابانيد. در کنار مصدوم مقابل سينه‌ او روبروى قلب زانو بزنيد و دو انگشت شست خود را وسط استخوان جناغ سينه بگذارد.

۲. برجستگى کف دست را روى نيمهٔ پائينى استخوان جناغ سينه قرار دهيد. انگشتان دست را باز کنيد کف دست ديگر خود را روى اين دست قرار دهيد و انگشتان را درهم فرو ببريد.

۳. بازوهاى خود را راست نگه داشته و تنه خود را آنقدر جلو ببريد تا بازوهاى شما کاملاً عمود بر بدن مصدوم شود، روى قفسه سينه فشار دهيد (تا حدود چهار الى پنج سانتى‌متر قفسه سينه به پائين فشار داده شود). سپس به عقب برگرديد و ديگر فشار ندهيد، پانزده بار به‌طور کامل اين کار را با سرعت ۸۰ کمپرس در دقيقه انجام دهيد. (براى اطمينان از درستى عمل بشماريد يک، دو، سه، و غيره).

۴. برگرديد بالاى سر بيمار و راه تنفس او را دوباره باز کنيد. دو تنفس دهان به دهان به او بدهيد.

۵. دوباره پانزده کمپرس و سپس به‌دنبال آن دو تنفس دهان به دهان، دقيقه اول پس از انجام اعمال فوق نبض را آزمايش کنيد. و پس از آن هر سه دقيقه يکبار مجدداً نبض را امتحان کنيد.

۶. به محض آنکه ضربان قلب برگشت کمپرس سينه را متوقف کنيد. اما به تنفس دهان به دهان آنقدر ادامه بدهيد تا تنفس به حالت طبيعى برگردد و باز هم در صورت لزوم به او کمک کنيد و در اين هنگام سعى کنيد سرعت تنفسى که به مصدوم مى‌دهيد با ميزان تنفس وى هماهنگ باشد. سپس مصدوم را در وضعيت بهبود قرار دهيد.

- آزمايش واکنش:

اگر روش‌هاى نجات زندگى مؤثر واقع شود سرخرگ سبات شروع به ضربان خواهد کرد. به صورت و لب‌هاى مصدوم نگاه کنيد همراه با به گردش افتادن خون اکسيژن‌دار رنگ و روى مصدوم شروع به بازشدن مى‌کند.