گزش‌ و نیش‌ حشرات‌ ـ insect bites and stings

گزش‌ و نیش‌ حشرات‌ منجر به‌ بروز بثورات‌ پوستی‌ و سایر علایم‌ ناشی‌ از گزش‌ یا نیش‌ حشرات‌ می‌شود. فرد اغلب‌ گزش‌ یا نیش‌ را بیاد نمی‌آورد.

ـ علایم‌ شایع‌:

واكنش‌های‌ پوستی‌: برجستگی‌ قرمز در پوست‌. این‌ برجستگی‌ها معمولاً در عرض‌ چند دقیقه‌ پس‌ از گزش‌ یا نیش‌ ظاهر می‌شود، اما بعضی‌ هم‌ 12-6 ساعت‌ طول‌ می‌كشد تا ظاهر شوند. بروز یك‌ واكنش‌ سمی‌ همراه‌ با درد، مثلاً در اثر نیش‌ زنبور. بروز یك‌ واكنش‌ سمی‌ همراه‌ با خارش‌ به‌ علت‌ رها شدن‌ هیستامین‌ در محل‌ گزش‌، مثلاً در اثر گزش‌ پشه‌ها واكنش‌های‌ عمومی‌:

۱. تهوع‌ یا استفراغ‌

۲. سردرد

۳. تب‌

۴. سرگیجه‌؛ احساس‌ سبكی‌ در سر

۵. تورم‌

۶. خارش‌ چشم‌ها

۷. برافروخته‌ شدن‌ صورت‌

۸. سرفه‌ خشك‌؛ خس‌خس‌ سینه‌

۹. احساس‌ خفگی‌ در سینه‌ یا گلو

ـ علل‌ بیماری:

گزش‌ یا نیش‌ ناشی‌ از پشه‌ها، شپش‌ها، مایت‌های‌ رختخواب‌، مورچه‌ها، عنكبوت‌ها، زنبورها، عقرب‌ها و سایر حشرات‌ و بندپایان‌.

ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:

۱. نواحی‌ پر از حشرات‌

۲. آب‌ و هوای‌ گرم‌ در بهار و تابستان‌

۳. عدم‌ رعایت‌ نكات‌ حفاظتی‌

۴. استفاده‌ از عطر و ادكلن‌

۵. حساسیت‌ به‌ گزش‌ یا نیش‌ در اثر مواجهه‌ قبلی‌

ـ پیشگیری‌:

پس‌ از شناسایی‌ علت‌، در صورت‌ امكان‌ آن‌ را حذف‌ كنید. حیوانات‌ را از نظر كك‌ درمان‌ كنید و منزل‌ را كاملاً ضدعفونی‌ كنید. اگر نمی‌توانید جلوی‌ مواجهه‌ با حشرات‌ را بگیرید، روی‌ بدن‌ خود مواد دوركننده‌ حشرات‌ مثل‌ دی‌اتیل‌تولوآمید بمالید. لباس‌ مناسب‌ برای‌ محافظت‌ از گزش‌ یا نیش‌ بپوشید.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:

اكثر علایم‌ دردسرآفرین‌ در عرض‌ 3-2 روز ناپدید می‌شوند، اما خاراندن‌ ضایعات‌ ممكن‌ است‌ بهبود علایم‌ را تا چند هفته‌ به‌ تأخیر اندازد. درمان‌ كمك‌كننده‌ است‌، اما ضایعات‌ را سریعاً خوب‌ نمی‌كند.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

عفونت‌ باكتریایی‌ ثانویه‌ در محل‌ گزیدگی‌ یا نیش‌. این‌ عفونت‌ ممكن‌ است‌ باعث‌ تورم‌ گره‌های‌ لنفاوی‌ در گردن‌، زیر بغل‌، كشاله‌ران‌، یا آرنج‌ شود. شوك‌ آلرژیك‌ (آنافیلاكسی‌) كه‌ ممكن‌ است‌ جان‌ بیمار را به‌ خطر اندازد. این‌ حالت‌ در افرادی‌ كه‌ بسیار حساس‌ هستند رخ‌ می‌دهد. بر جای‌ ماندن‌ جای‌ ضایعات‌ پوستی.‌

ـ درمان‌:

۱. كمك‌های‌ اولیه‌ و خدمات‌ اورژانس‌ در مورد واكنش‌های‌ شدید

۲. نیش‌ زنبور را خارج‌ كنید. به‌ هیچ‌ عنوانی‌ از گیره‌ استفاده‌ نكنید. راه‌ درآوردن‌ نیش‌ تراشیدن‌ مرحله‌ به‌ مرحله‌ بافت‌های‌ مربوطه‌ است‌.

۳. در مورد نیش‌ زنبور یا مشابه‌ آن‌، مقداری‌ گوشت‌ چرخ‌ كرده‌ و آب‌ روی‌ محل‌ بمالید.

۴. در مورد گزش‌ مورچه‌، روی‌ محل‌ آمونیاك‌ بمالید؛ هرچند بار كه‌ لازم‌ است‌ این‌ كار را تكرار كنید.

۵. برای‌ گزش‌ عنكبوت‌ یا عقرب‌، در صورت‌ امكان‌ حشره‌ را بگیرید و به‌ پزشك‌ مراجعه‌ كنید.

۶. برای‌ كنه‌ها و مایت‌ها، مقداری‌ وازلین‌ بمالید تا از پوست‌ جدا شود و بیافتد.

۷. زخم‌ ناشی‌ از گزیدگی‌ را پاك‌ كنید و روی‌ آن‌ كیسه‌ یخ‌ بگذارید.

۸. ناحیه‌ گزیده‌ شده‌ را بلند كنید و به‌ آن‌ استراحت‌ بدهید.

۹. برای‌ تخفیف‌ خارش‌ و تسریع‌ بهبودی‌، روی‌ ناحیه‌ كمپرس‌ خیس‌ بگذارید. كمپرس‌ آب‌ گرم‌ معمولاً برای‌ درد یا التهاب‌ بهتر است‌. اما كمپرس‌ آب‌ سرد در مورد خارش‌ اثر بهتری‌ دارد.

۱۰. اگر قبلاً دچار شوك‌ آلرژیك‌ به‌ دنبال‌ گزش‌ یا نیش‌ حشره‌ شده‌اید، همیشه‌ یك‌ كیست‌ مخصوص‌ درمان‌ شوك‌ آلرژیك‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشید.

ـ داروها:

برای‌ موارد خفیف‌ می‌توان‌ از داروهای‌ زیر استفاده‌ كرد: ـ آنتی‌هیستامین‌های‌ خوراكی‌ برای‌ كاهش‌ خارش‌ ـ تركیبات‌ موضعی‌ استرویید (كورتیزونی‌) برای‌ كم‌ كردن‌ خارش‌ و التهاب‌ این‌ تركیبات‌ را طبق‌ دستور مصرف‌ كنید. برای‌ صورت‌ و كشاله‌ ران‌ تنها از استروییدهای‌ ضعیف‌ بدون‌ فلوئور استفاده‌ كنید. برای‌ علایم‌ شدید و جدی‌ ممكن‌ است‌ استروییدهای‌ موضعی‌ قوی‌تر یا استروییدهای‌ خوراكی‌ تجویز شوند. ضمناً برای‌ پیشگیری‌ یا كاهش‌ علایم‌ شوك‌ آلرژیك‌، تزریق‌ اپی‌نفرین‌ (آدرنالین‌) یا كورتیزون‌ صورت‌ خواهد گرفت‌. واكسن‌ و یا سرم‌ كزاز در صورت‌ لزوم‌.

ـ فعالیت‌:

محدودیتی‌ برای‌ آن‌ وجود ندارد.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

رژیم‌ خاصی‌ توصیه‌ نمی‌شود.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

۱. اگر درجه‌ حرارت‌ بدن‌ به‌ 3/38 درجه‌ سانتیگراد یا بالاتر برسد.

۲. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان‌ علایم‌ شوك‌ آلرژیك‌ را دارید. این‌ یك‌ اورژانس‌ است‌!

۳. اگر ناحیه‌ گزیده‌ شده‌ قرمز، متورم‌، گرم‌ و به‌ لمس‌ حساس‌ شود، كه‌ نشاندهنده‌ عفونت‌ است‌.

۴. اگر خوددرمانی‌ علایم‌ را تخفیف‌ نداده‌ باشد، یا علایم‌ در عرض‌ 3-2 روز از شروع‌ درمان‌ طبی‌ رو به‌ بهبود نگذارند.